Bp Pindel o Edycie Stein: stawała do zapasów o prawdę

"Ewangeliczną Samarytankę i Edytę Stein łączy poszukiwanie prawdy i szacunek dla niej" - zauważył bp Roman Pindel, który 9 sierpnia przewodniczył uroczystej Mszy św. w oświęcimskim Karmelu z okazji 74. rocznicy śmierci św. Teresy Benedykty od Krzyża i jej liturgicznego wspomnienia.

Hierarcha podkreślił, że w życiu świeckim Edyty Stein, w czasie lat spędzonych w Karmelu, lub w okresie, gdy była agnostyczką, najważniejszą wartością była prawda.

W homilii biskup zwrócił uwagę, że postać bezimiennej Samarytanki z Ewangelii łączy z Edytą Stein podobny stosunek do prawdy, wyrażający się w szacunku do niej i nieustannym jej poszukiwaniu.

Biskup przypomniał znaną sentencję świętej karmelitanki o tym, że "każdy, kto szuka prawdy, szuka Boga", odnoszące się do jej mistrza z okresu studiów filozoficznych - Edmunda Husserla, agnostyka, fenomenologa, uczciwego badacza rzeczywistości.

Zastanawiając się nad naturalnym przyczynami radykalnego umiłowania prawdy przez patronkę Europy, biskup wskazał na postawę jej matki Augusty Stein, dla której kłamstwo było czymś nie do zaakceptowania.

Kaznodzieja zauważył, że troska o prawdę w życiu Edyty Stein przejawiała się w jednoznacznych stwierdzeniach w odniesieniu do spraw i ludzi, a także w traktowaniu najbliższych. "Edyta Stein jest kobietą, która nie tylko poznaje prawdę, nie tylko z szacunkiem odnosi się do prawdy, mówi prawdę, ale także z pomocą tej prawdy pomaga, służy, kieruje sercami tych, którzy zwracają się do niej o pomoc lub kierownictwo" - dodał biskup.

Przypomniał, że moment zwrotny w życiu Edyty Stein - uznanie w Jezusie Mesjasza i Zbawiciela - dokonuje się także ze względu na prawdę, którą Żydówka odkryła po lekturze autobiografii Teresy z Ávila.

Biskup, poszukując biblijnych korzeni umiłowania prawdy przez męczennicę z Auschwitz-Birkenau, wskazał na Ewangelię św. Jana, w której jednym z najważniejszych słów jest "prawda". Przywołał też dwa inne teksty biblijne, które dla Edyty Stein mogły stanowić uzasadnienie konsekwentnej postawy wobec prawdy: 1 List św. Pawła do Tymoteusza - o tym, Bóg pragnie zbawienia wszystkich ludzi bez względu na to, jakiej są religii, wyznania, bez względu, czy są ateistami czy agnostykami, oraz Księgę Mądrości Syracha, a w szczególności zdanie "aż do śmierci stawaj do zapasów o prawdę, a Pan Bóg będzie walczył o ciebie".

"To tekst spinający całe życie Edyty Stein, a zwłaszcza jej śmierć męczeńską w Birkenau. Jest to określenie powinności człowieka, a zarazem przynosi obietnicę dla człowieka, który szuka prawdy" - zaznaczył hierarcha i zachęcił do odwoływania się do modlitewnego wstawiennictwa świętej Teresy od Krzyża, "by szukać prawdy o nas samych".

Wraz z biskupem przy ołtarzu modlili się m.in.: wikariusz generalny diecezji bielsko-żywieckiej ks. Marek Studenski, dziekan dekanatu oświęcimskiego ks. Józef Niedźwiedzki, przeor wadowickiego klasztoru karmelitów o. Grzegorz Irzyk OCD, ks. Manfred Deselaers z Centrum Dialogu i Modlitwy w Oświęcimiu, ks. Jan Dubas SDB z salezjańskiej parafii na oświęcimskim Zasolu, oraz ojcowie karmelici bosi i bracia nowicjusze z klasztoru w Czernej.

Edith Stein urodziła się 12 października 1891 roku w zamożnej rodzinie żydowskiej na wrocławskim Ołbinie, przy dzisiejszej ulicy Dubois. Była najmłodszym z jedenaściorga dzieci wrocławskiego handlarza drzewem, Zygfryda. Po śmierci ojca dom prowadziła matka, Augusta. W 14. roku życia Edyta zadeklarowała, że jest ateistką. Studiowała na Uniwersytecie Wrocławskim germanistykę i historię. Od 1912 r. studiowała w Getyndze pod kierunkiem słynnego fenomenologa Edmunda Husserla. Obroniła u niego rozprawę doktorską "O zagadnieniu wczucia".

Dzięki spotkaniu z niemieckim filozofem, Maxem Schelerem, zaczęła się interesować katolicyzmem. Szereg kolejnych doświadczeń, w tym śmierć znajomego Adolfa Reinacha, sprawiły, że Stein przeżyła nawrócenie. Prawdziwą inspirację stanowiła też lektura autobiografii św. Teresy z Awili.

1 stycznia 1922 r. przyjęła chrzest w Kościele katolickim. 14 października 1933 r. wstąpiła do Karmelu w Kolonii i przyjęła imię Teresa Benedykta od Krzyża Jako karmelitanka bosa napisała pracę poświęconą św. Janowi od Krzyża "Wiedza Krzyża".

W obliczu narastających prześladowań Żydów na przełomie 1938 i 1939 roku została przeniesiona do Holandii. W 1942 r. podczas masowego aresztowania holenderskich Żydów nie ominięty został także klasztor sióstr karmelitanek w Echt. Edyta Stein została aresztowana. Miała wtedy powiedzieć swojej siostrze, Róży: "Chodź, idziemy cierpieć za swój lud". Prawdopodobnie 9 sierpnia została zagazowana w Auschwitz. Jej ciało zostało spalone.

Jan Paweł II ogłosił Edytę Stein błogosławioną w czasie swej pielgrzymki do Niemiec 1 maja 1987 r. w Kolonii, a świętą - 11 października 1998 r. w Rzymie. Rok później ogłosił ją współpatronką Europy. W Lublińcu, który był jej ukochanym miastem, znajduje się Muzeum św. Edyty Stein oraz kościół pod jej wezwaniem.