Do Polski przyjeżdża metropolita Hilarion z Rosji

W piątek 18 maja przybędzie do Polski przewodniczący Wydziału Zewnętrznych Kontaktów Kościelnych (OWCS) Patriarchatu Moskiewskiego metropolita wołokołamski Hilarion. Oficjalnym powodem jego przyjazdu są obchody 80. urodzin zwierzchnika Polskiego Autokefalicznego Kościoła Prawosławnego (PAKP), metropolity warszawskiego i całej Polski Sawy i 20-lecia jego posługi na tym urzędzie. Główne uroczystości z tej okazji przewidziano na 19 i 20 bm. w Supraślu i Białymstoku.

Będzie to pierwsza wizyta metropolity - osoby nr 2 w Rosyjskim Kościele Prawosławnym (RKP) po patriarsze - w Polsce od 5 lat, gdy najpierw w sierpniu 2012 towarzyszył on patriarsze Cyrylowi w jego historycznej podróży do naszego kraju, a następnie pod koniec listopada 2013 roku uczestniczył w sympozjum polsko-rosyjskim nt. stosunków między Kościołami i narodami Polski i Rosji.

Przyszły metropolita urodził się 24 lipca 1966 w Moskwie w rodzinie inteligenckiej jako Grigorij Walerijewicz Ałfiejew. W 1984 ukończył znaną w całej Rosji stołeczną średnią szkołę muzyczną im. Gniesinów i wstąpił do Państwowego Konserwatorium Muzycznego. Po służbie wojskowej w latach 1984-86 wrócił na uczelnię, ale już w styczniu 1987 na własne życzenie przerwał studia i wstąpił do klasztoru Ducha Świętego w Wilnie, przyjmując imię Hilarion. 19 sierpnia tegoż roku arcybiskup wileński i litewski Wiktoryn wyświęcił go na hieromnicha, czyli zakonnika-kapłana.

Do 1991 młody kapłan uzupełniał zaoczne studia teologiczne w moskiewskim seminarium i akademii duchownej w Siergijew Posadzie; później w obu tych placówkach sam wykładał (do 1993). W latach 1993-95 studiował na Uniwersytecie Oksfordzkim, uzyskując stopień doktora filozofii. W 1995 rozpoczął pracę w Wydziale Zewnętrznych Stosunków (od 2000 - Kontaktów) Kościelnych, w którym w latach 1997-2002 kierował sekretariatem ds. kontaktów międzychrześcijańskich. Jednocześnie nadal prowadził działalność dydaktyczną w Rosji i w USA.

27 grudnia 2001 Święty Synod RKP powołał go na biskupa kerczeńskiego i pomocniczego eparchii (diecezji) suroskiej w Wielkiej Brytanii. Sakrę nominat przyjął 7 stycznia 2002 z rąk patriarchy Aleksego II. Już w pół roku później musiał opuścić to stanowisko w atmosferze skandalu, gdy usiłował, na polecenie Patriarchatu Moskiewskiego, wprowadzić na Wyspach antydemokratyczne praktyki zarządzania eparchią. 17 lipca tegoż roku został mianowany biskupem podolskim, pomocniczym eparchii moskiewskiej i stałym przedstawicielem RKP przy międzynarodowych instytucjach europejskich w Brukseli. 7 maja 2003 został biskupem wiedeńskim i austriackim, zachowując jednocześnie swój urząd w Brukseli.

31 marca 2009 Synod mianował go przewodniczącym OWCS na miejsce jego dotychczasowego szefa, metropolity Cyryla, który miesiąc wcześniej został patriarchą moskiewskim i całej Rusi. 20 kwietnia tegoż roku został wyniesiony do godności arcybiskupa a 1 lutego 2010 - metropolity.

Hilarion pełni też szereg innych ważnych funkcji w łonie RKP, głównie naukowych i administracyjnych, m.in. reprezentuje swój Kościół na różnych spotkaniach i rozmowach wewnątrzprawosławnych i międzychrześcijańskich, np. przewodniczy delegacji RKP w Międzynarodowej Komisji ds. Dialogu Teologicznego Katolicko-Prawosławnego i w kontaktach z Watykanem.

Jest niewątpliwie osobą nr 2 w rosyjskim prawosławiu i to on był jednym z głównych "architektów" historycznego spotkania papieża Franciszka z patriarchą Cyrylem w Hawanie 12 lutego 2016 roku. Wniósł tam bardzo istotny wkład w ostateczny kształt wspólnej deklaracji katolicko-prawosławnej, ogłoszonej po tych rozmowach. Wielokrotnie spotykał się zarówno z Benedyktem XVI, jak i Franciszkiem w Watykanie i Castel Gandolfo (ostatnio, jak na razie, 26 września 2017). 16 października 2014 przemawiał na nadzwyczajnym zgromadzeniu Synodu Biskupów nt. rodziny, ostro atakując przy tym grekokatolików.

W latach 2011-12 przewodniczył delegacji swego Wydziału na rozmowy z przedstawicielami episkopatu Polski, których wynikiem było Wspólne Przesłanie katolicko-prawosławne do narodów Polski i Rosji, podpisane 17 sierpnia 2012 w Warszawie przez abp. Józefa Michalika i patriarchę Cyryla. W dniach 29-30 listopada 2013 był gościem konferencji "Przyszłość chrześcijaństwa w Europie. Rola Kościołów i narodów Polski i Rosji" w Warszawie.

Metropolita Hilarion jest autorem ponad 600 różnych publikacji: książek, artykułów i haseł, m.in. do wielotomowej Encyklopedii Prawosławnej, a także kilkunastu utworów muzyki sakralnej, m.in. Pasji wg św. Mateusza, (2006), Boskiej Liturgii na chór mieszany (2006) i Oratorium na Boże Narodzenie (2007).