Kardynałowie, biskupi i ludzie Kościoła, którzy zmarli w ciągu roku

Od 1 listopada 2021 r. do końca października br. zmarło na świecie 163 wyższych duchownych katolickich z 55 krajów świata w tym gronie było dziewięciu kardynałów.

Episkopat Włoch stracił 17 hierarchów, Stanów Zjednoczonych - 14, Hiszpanii - dziewięciu. W Polsce zmarło siedmiu arcybiskupów i biskupów.

Oto krótki wykaz niektórych postaci, którzy zakończyli życie w ciągu ostatnich 12 miesięcy.

Kardynałowie zmarli od 1 listopada 2021 r.

5 I – Francisco Álvarez Martínez (ur. 14 VII 1925), Hiszpan, arcybiskup-senior Toledo, prymas-senior Hiszpanii. Wyświęcony na kapłana 11 VI 1950 był kolejno biskupem Tarazony (1973-76), Calahorry i La Calzada-Logroño (1973-89), Orihuela-Alicante (1989-95) i w latach 1995-2002 arcybiskupem Toledo, z czym łączy się godność prymasa Hiszpanii. Św. Jan Paweł II mianował go kardynałem 21 II 2001. Z urzędu pasterza Toledo ustąpił 24 X 2002.

16 II – Luigi De Magistris (23 II 1926), Włoch, najpierw był regensem Penitencjarii Apostolskiej (1979-96), następnie propenitencjarzem (do 2003), w 1996 został biskupem i w 2001 – arcybiskupem oraz – już jako emeryt – od 14 II 2015 był kardynałem.

5 III – Agostino Cacciavillan (14 VIII 1926), Włoch, pronuncjusz apostolski w Kenii (1976-81), Indiach (1981-90) i Nepalu (1985-90) oraz w Stanach Zjednoczonych (1990-98), przewodniczący Administracji Diedzictwa Stolicy Apostolskiej (1990-2002), kardynał od 21 II 2001.

28 III – Antonios Naguib (18 III 1935), Egipcjanin, koptyjskokatolicki patriarcha-senior Aleksandrii (2006-13), wcześniej biskup Minyi (1977-2002), kardynał od 20 XI 2010.

20 IV – Javier Lozano Barragán (26 I 1933), Meksykanin, biskup pomocniczy Miasta Meksyk (1979-84), biskup Zacatecas (1984-97), arcybiskup, przewodniczący Papieskiej Rady Duszpasterstwa Służby Zdrowia (1997-2009), kardynał od 21 X 2003, przewodniczący-senior.

27 IV – Carlos Amigo Vallejo OFM (23 VIII 1934), Hiszpan, arcybiskup Tangeru (Maroko; 1973-82), Sewilli (1982-2009), kardynał od 21 X 2003.

27 V – Angelo Sodano (23 XI 1927), Włoch, arcybiskup, nuncjusz apostolski w Chile (1977-99), sekretarz w Sekretariacie Stanu Stolicy Apostolskiej ds. stosunków z państwami (1989-90), sekretarz stanu (1990-2006), kardynał od 28 VI 1991, dziekan Kolegium Kardynalskiego (2005-19), dziekan-senior.

4 VII – Cláudio Aury Affonso Hummes OFM (8 VIII 1934), Brazylijczyk, biskup Santo André (1975-96), arcybiskup Fortalezy (1996-98), São Paulo (1998-2006), kardynał od 21 II 2001, prefekt Kongregacji ds. Duchowieństwa (2006-10), prefekt-senior.

8 VIII – Jozef Tomko (11 III 1924), Słowak, arcybiskup, sekretarz generalny Synodu Biskupów (1979-85), prefekt Kongregacji Ewangelizacji Narodów (1985-2001), kardynał od 25 V 1985, przewodniczący Papieskiego Komitetu Międzynarodowych Kongresów Eucharystycznych (2001-07), przewodniczący-senior. W chwili śmierci był najstarszym wiekiem członkiem Kolegium Kardnalskiego – liczył ponad 98 lat.

Najstarsi wiekiem zmarli arcybiskupi i biskupi

Najstarsi wiekiem:

3 II - Francisco Raúl Villalobos Padilla (ur. 1 II 1921), Meksykanin, biskup pomocniczy Saltillo (1971-75), biskup tej diecezji (1975-99), biskup-senior. Zmarł w wieku 101 lat.

4 VII - Laurent Noěl (19 III 1920), Kanadyjczyk, biskup pomocniczy Québecu (1963-75), administrator apostolski Hauterive (1974-75), biskup Trois-Rivières (1975-96), biskup-senior Trois-Rivières. Zmarł w wieku ponad 102 lat jako najstarszy katolicki biskup świata.

26 VII – Bruno Foresti (6 V 1923), Włoch, biskup pomocniczy Modeny i Nonantoli (1974-76), arcybiskup tej archidiecezji (1976-83), arcybiskup-biskup Brescii (1983-98), biskup-senior. W chwili śmierci liczył ponad 99 lat.

Zmarli ludzie Kościoła

26 I – Janet Mead (15 VIII 1937), Australijka, członkini Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia (zał. w 1831 w Irlandii), nazywana "śpiewającą zakonnicą", zasłynęła z wykonania Modlitwy Pańskiej w formie pieśni, która w 1974 znalazła się w czołówce list przebojów w Australii, USA i kilku innych krajów.

26 IV – Daniel Lytle Dolan (28 V 1951), Amerykanin, biskup-sedewakantysta, wyświęcony na kapłana przez abp. Marcela Lefebvre'a w 1976, w 1983 przeszedł do innego stowarzyszenia tradycjonalistów – Bractwa Kapłańskiego św. Piusa V; 30 XI 1993 wyświęcił go na biskupa inny biskup-sedewakantysta Mark Pivarunas (ze Zgromadzenia Maryi Niepokalanej Królowej). W październiku 2007 przebywał w Polsce (Kraków, Częstochowa), gdzie m.in. udzielił bierzmowania grupie osób.

7 VI – Marco Luzzago (23 VI 1950), Włoch, lekarz, od 2011 komandor sprawiedliwości w Wielkim Przeoracie Rzymskim Zakonu Maltańskiego, od 8 XI 2020 tymczasowy namiestnik (zwierzchnik) Zakonu.

24 VII – Juana Elizondo Leiza (1926), Hiszpanka (Baskijka), zakonnica ze Zgromadzenia Sióstr Miłosierdzia (szarytek), przełożona generalna w latach 1991-2003.

12 X – Kurt Peter Gumpel (15 XI 1923), Niemiec, jezuita, historyk Kościoła, emerytowany profesor Papieskiego Uniwersytetu Gregoriańskiego, obrońca dobrego imienia Piusa XII i relator w sprawie jego beatyfikacji.

Przedstawiciele innych Kościołów i wyznań

12 I – George O. Wood (1941), Amerykanin, pastor zielonoświątkowy, sekretarz generalny (1993-2007), od 2008 przewodniczący Światowej Wspólnoty Zgromadzeń Zborów Bożych – największego na świecie odłamu zielonoświątkowców.

9 II – Antoni (12 VII 1927), Erytrejczyk, 3. z kolei patriarcha Erytrejskiego Kościoła Prawosławnego Tewhado (niechalcedońskiego) w latach 2003-06, usunięty bezprawnie z urzędu przez władze państwowe do 2017 przebywał w areszcie domowym, potem opuścił kraj.

11 II – Addai II Giwargis (1 VIII 1950), Irakijczyk, 2. patriarcha Starożytnego Kościoła Wschodu (powstałego w 1968 w wyniku rozłamu w łonie Asyryjskiego Kościoła Wschodu) do 1970, ale urząd objął w 1972. W 1995 oba Kościoły asyryjskie się połączyły.

3 III – Merkury (Abune Merkorios; w świecie Ze-Libanos, 14 VI 1938), Etiopczyk, 4. patriarcha Etiopskiego Kościoła Prawosławnego Tewahedo (1988-91), usunięty z urzędu i wygnany z kraju przez reżym komunistyczny; najpierw przebywał w Kenii, od 1997 w USA. Stał tam na czele Kościoła emigracyjnego. 1 VIII 2018 wrócił do kraju i był tam jednym z dwóch patriarchów – razem z Maciejem, który de facto kierował Kościołem.

14 IV – Michał (Michel) Laroche (26 III 1943), Francuz, biskup prawosławny różnych jurysdykcji, od 1998 w Ukraińskim Kościele Prawosławnym Patriarchatu Kijowskiego, w którym od 2019 miał tytuł metropolity korsuńskiego. Nie należał do Zgromadzenia Biskupów Prawosławnych Francji, skupiających hierarchów kanonicznych.

3 V – Lawrence Edward "Ted" Luscombe (10 XI 1924), Anglik, biskup anglikański (od 21 VI 1975) diecezji Brechin w Szkocji (do 1990), w latach 1985-90 prymas Szkockiego Kościoła Episkopalnego.

16 V – Hilarion (Igor A. Kapral; 6 I 1948), Amerykanin pochodzenia ukraińskiego, biskup Rosyjskiego Kościoła Prawosławnego za Granicą: biskup manhattański (1984-95), bp nowojorski (1995-96), arcybiskup Sydney, Australii i Nowej Zelandii (1996-2008), od 18 V 2008 – pierwszy hierarcha (zwierzchnik) tego Kościoła z tytułem metropolita wschodnioamerykański i nowojorski.

1 VI – Genadiusz (Nikolaos Limuris; 27 VII 1951), Grek z Patriarchatu Konstantynopola, prawosławny biskup (od 1997), następnie metropolita Sasimy (od 2007), sekretarz wykonawczy Komisji "Wiara i Ustrój" Światowej Rady Kościołów (ŚRK; 1983-93), od 1998 członek Stałego Komitetu "Wiara i Ustrój", od 1996 sekretarz wykonawczy Międzynarodowej Komisji ds. Dialogu teologicznego między Kościołem Katolickim i Prawosławnym, od 2002 członek Komitetów Wykonawczego i Naczelnego ŚRK.

10 VI – Soter (Sotirios Trambas; 17 VII 1929), Grek, duchowny Kościoła Grecji, od 1975 przebywał w Korei Południowej, gdzie z ramienia Patriarchatu Konstantynopola organizował życie prawosławne. Założył tam klasztor, seminarium duchowne, kilka parafii. W 1991 został biskupem pomocniczym metropolii Nowej Zelandii i egzarchą Korei a w 2004 został pierwszym prawosławnym metropolitą tego kraju. Ustąpił z urzędu w 2008.

3 VIII – Jackie Walorski (17 VIII 1963), Amerykanka o polskich korzeniach, polityk i misjonarka zielonoświątkowa, należąca do Partii Republikańskiej. Popierała obronę życia i prawo do posiadania broni. Początkowo była dziennikarką telewizyjną, dochodząc do kierowniczych stanowisk w stacji WSBT-TV, filii CBS. W latach 2000-04 mieszkała w Rumunii, gdzie założyła fundację zapewniającą środki medyczne i opiekę ubogim dzieciom oraz posługiwała jako misjonarka. Od 2004 była posłanką w Izbie Reprezentantów ze stanu Indiana. Zginęła w wypadku samochodowym.

24 VIII - Kalikst (Timothy Ware; 11 IX 1934), Anglik, prawosławny, biskup pomocniczy arcybiskupstwa Tiatyry i Wielkiej Brytanii (od 6 VI 1982) a 30 III 2007 otrzymał tytuł metropolity Dioklei z ramienia Patriarchatu Konstantynopolskiego. Pochodził z rodziny anglikańskiej i w 1958 przeszedł na prawosławie, a w 1966 został wyświęcony na kapłana. W czerwcu 2016 wziął udział w Soborze Wszechprawosławnym na Krecie.

6 IX – Herman (Joseph Swaiko; 1 II 1932), Amerykanin, były zwierzchnik Prawosławnego Kościoła Ameryki (PKA; 2002-08), gdy musiał ustąpić w związku ze skandalem finansowym w Kościele. Był biskupem Filadelfii (1981-2001), od 1994 jako arcybiskup. W okresie maj-wrzesień 2001 pełnił obowiązki głowy Kościoła, gdy jego zwierzchnik metropolita Teodozjusz (Lazor) przebywał w szpitalu. 8 września 2002 stanął na czele PKA. Po ujawnieniu we wrześniu 2008 skandalu finansowego ustąpił ze stanowiska, zachowując tytuł metropolity.

27 IX – Andrew "Anne" van der Bijl (11 V 1928), Holender, misjonarz protestancki, znany jako "Brat Andrzej" i "Boży Przemytnik"; w 1955 założył międzynarodową organizacje pomocy prześladowanym chrześcijanom "Open Doors". W latach Zimnej Wojny przemycał Biblie i inne książki religijne do krajów komunistycznych.

Zmarli duchowni i ludzie Kościoła w Polsce

Rok 2021:

14 listopada - o. Jerzy Tomziński, paulin, trzykrotny przeor Jasnej Góry i dwukrotny Generał Zakonu Paulinów, jedyny żyjący dotąd polski uczestnik Soboru Watykańskiego II. Miał 102 lata.

29 listopada - o. Władysław Wołoszyn, jezuita, duszpasterz akademicki oraz środowisk kultury i nauki, kapelan KIK, w czasach PRL animator niezależnego życia intelektualnego w Toruniu, założyciel Ośrodka Kultury Chrześcijańskiej w Poznaniu. Miał 93 lata.

2 grudnia - prof. Gabriel Turowski, lekarz, publicysta, przyjaciel Karola Wojtyły. Był jednym z lekarzy uczestniczących w ratowaniu życia i zdrowia Jana Pawła II po zamachu. Miał 92 lata.

12 grudnia - abp Stanisław Nowak, arcybiskup senior archidiecezji częstochowskiej. Miał 85 lat.

Rok 2022

22 stycznia - Andrzej Sionek, wieloletni współpracownik ks. Franciszka Blachnickiego i lider Katolickiego Stowarzyszenia „En Christo – Katolicy w służbie ewangelizacji, odnowy życia i jedności chrześcijan”. Miał 69 lat.

31 stycznia - Władysław Lucjan Gołąb, wieloletni prezes Towarzystwa Opieki nad Ociemniałymi w Laskach, od końca lat 50. XX wieku współpracownik założycielki Towarzystwa – bł. matki Elżbiety Róży Czackiej. Miał 90 lat.

13 marca - Adam Odzimek, emerytowany biskup pomocniczy diecezji radomskiej. Miał 77 lat.

15 marca - prof. Stefan Jurga, fizyk, b. rektor UAM, współinicjator spotkań młodzieżowych „Lednica 2000” i spotkań z cyklu Verba Sacra, prezes Fundacji św. Wojciecha-Adalberta, organizującej Zjazdy Gnieźnieńskie. Miał 75 lat.

23 marca - arcybiskup senior Edmund Piszcz, w latach 1992-2006 metropolita warmiński. Miał 92 lata.

26 marca - Teofil Wilski, emerytowany biskup pomocniczy diecezji kaliskiej. Miał 86 lat.

12 kwietnia - ks. Ladislau Klinicki, Polak z pochodzenia, najstarszy salezjanin na świecie; urodzony w Rosji, od 1968 roku posługujący w Brazylii, zmarł w brazylijskim São Paulo. Miał 107 lat.

27 kwietnia - Adam Lepa, emerytowany biskup pomocniczy archidiecezji łódzkiej, b. przewodniczącym Komisji KEP ds. Środków Społecznego Przekazu, wieloletni członek Rady Programowej KAI. Miał 83 lata.

9 lipca - Stefan Wilkanowicz, wybitny intelektualista i publicysta, współzałożyciel Klubów Inteligencji Katolickiej w Warszawie i Krakowie, b. wieloletni szef miesięcznika “Znak” i członek Papieskiej Rady ds. Świeckich; autor tekstu, na podstawie którego opracowano preambułę do Konstytucji RP z 1997 r. Miał 98 lat.

14 września - o. Stanisław Pomykała SJ, wieloletni pracownik Radia Watykańskiego. Po 1991 r. przez kilkanaście lat pracował w Nowosybirsku jako członek Niezależnego Regionu Rosyjskiego Towarzystwa Jezusowego. Miał 72 lata.

28 września - ks. Krzysztof Małachowski, założyciel i prezes Fundacji Apostolstwa Eucharystycznego dla Dzieci Niepełnosprawnych Dzieci – Dzieciom w Nadliwiu. Miał 92 lata.

28 września - Jan Styrna, w latach 2003-2013 biskup diecezji elbląskiej, b. delegat KEP ds. duszpasterstwa rolników. Miał 81 lat.

4 października - Józef Eugeniusz Bałaban, franciszkanin konwentualny, brat Józef od różańców. Zakonnik przez 70 lat był przyklasztornym ogrodnikiem i codziennie wyrabiał różańce z nasion. Miał 93 lata.

22 października - o. Władysław Edward Kaczyński, dominikanin, wieloletni profesor i rektor Papieskiego Uniwersytetu św. Tomasza w Rzymie („Angelicum”), obdarzony tytułem mistrza świętej teologii - najwyższym tytułem naukowym przyznawanym w Zakonie przez Generała za wybitne osiągnięcia naukowe. Miał 85 lat.