Czekamy na wytyczne

Papież po raz pierwszy od dnia swego wyboru wypowiedział się na temat nadużyć seksualnych popełnianych przez duchownych wobec nieletnich. Franciszek spotkał się z abp. Gerhardem Ludwigiem Müllerem i polecił, by kierowana przez niego Kongregacja Nauki Wiary (KNW) kontynuowała zdecydowane działania w tym względzie według linii Benedykta XVI.

Jak czytamy w depeszy KAI: "Chodzi przede wszystkim o kontynuowanie środków ochrony nieletnich, pomoc dla osób, które w przeszłości były ofiarami nadużyć, postępowań wobec winnych oraz zaangażowanie konferencji episkopatów w sformułowanie i aktualizację wytycznych niezbędnych w tej dziedzinie, tak ważnej dla świadectwa i wiarygodności Kościoła".

Przypomnijmy, jak wygląda sprawa zaangażowanie naszego polskiego episkopatu w sformułowanie owych wytycznych.

Zaczęło się od Jana Pawła II

W kwietniu 2001 roku Jan Paweł II napisał list zatytułowany Sacramentorum Sanctitatis Tutela, którym wprowadzał do życia Kościoła oficjalne normy postępowania wobec najcięższych wykroczeń przeciwko wierze, moralności oraz przy sprawowaniu sakramentów (Normae de gravioribus delictis). Jednocześnie lista owych wykroczeń została poszerzona o "przestępstwo przeciw szóstemu przykazaniu Dekalogu, popełnione przez duchownego z osobą nieletnią poniżej osiemnastego roku życia". W ten sposób instancją władną w orzekaniu o takich przypadkach stała się Kongregacja Nauki Wiary.

Warto zaznaczyć, że już tamten dokument sprzed 12 lat stanowił, co następuje: "Za każdym razem, gdy ordynariusz lub hierarcha otrzymuje wiadomość, przynajmniej prawdopodobną, o najcięższym przestępstwie, po przeprowadzeniu wstępnego dochodzenia powiadamia o tym Kongregację Nauki Wiary" (artykuł 13 ówczesnego dokumentu).

Wspomniane normy wraz ze specjalnym listem KNW w maju 2001 roku zostały rozesłane do episkopatów i przełożonych zakonnych na całym świecie. Do Polski zapewne też dotarły. Zwykli wierni ani opinia publiczna nie zostali powszechnie poinformowani, że takie wskazania w ogóle powstały. Nawet nie wiemy, czy były one wtedy przetłumaczone na język polski. Wiemy natomiast, że ów list KNW towarzyszący normom został przetłumaczony i opublikowany.

Wytyczne dla Kościołów lokalnych

Benedykt XVI kontynuował pracę rozpoczętą przez swego poprzednika i nakazał przejrzenie oraz uwspółcześnienie norm z 2001 roku. Z tej pracy w maju 2010 roku wyłoniła się nowa wersja Normae de gravioribus delictis podpisana przez nowego szefa KNW kard. Williama Levadę. Rok później, w maju 2011 roku hierarcha ten wysłał do episkopatów i przełożonych zakonnych całego Kościoła okólnik poświęcony nadużyciom seksualnym popełnionym przez duchownych wobec osób niepełnoletnich. Do tego dokumentu dołączył list, w którym poprosił, by wszystkie episkopaty przygotowały szczegółowe wytyczne dla swoich Kościołów lokalnych według wskazań okólnika i z uwzględnieniem norm z 2010 roku. Biskupi na wykonanie tego zadania dostali rok czasu.

Gdy okólnik wraz z listem dotarły do Polski, abp Józef Michalik ogłosił, że w naszym kraju nie będzie żadnego problemu z przygotowaniem takich wskazań, ponieważ już w 2009 roku został u nas stworzony materiał zatytułowany "Wytyczne dotyczące etapu wstępnego wewnętrznego postępowania kościelnego w przypadku oskarżeń duchownych o czyny przeciwko szóstemu przykazaniu z osobą małoletnią". W tym momencie okazało się, że jednak normy z 2001 roku oraz wspomniany wyżej list Jana Pawła II w polskim episkopacie jakoś zaowocowały, tylko trwało to 8 lat. Ponieważ jednak pomiędzy polskimi "Wytycznymi" a wskazaniami Watykanu były rozbieżności, konieczne okazało się poprawienie dokumentu.

Niespełna rok później, 14 marca 2012 roku, przewodniczący Konferencji Episkopatu Polski wraz z rzecznikiem prasowym ks. Józefem Klochem podczas konferencji prasowej ogłosili, że polska wersja wskazań jest już gotowa i została przyjęta przez biskupów na zebraniu plenarnym. Jak oznajmili, głównym założeniem nowego dokumentu jest "zero tolerancji dla pedofilów w Kościele". I zgodnie z watykańskim okólnikiem wysłali go do KNW do zatwierdzenia.

Dokument potrzeby od zaraz

Od tamtego czasu minął rok, a Episkopat nadal nie ogłosił treści wskazań dotyczących nadużyć seksualnych popełnionych przez duchownych wobec osób niepełnoletnich. Skoro polska wersja pod hasłem "zero tolerancji" ogłaszana była hucznie na konferencji prasowej, a abp Michalik chwalił jej zapisy, to ponadroczne milczenie biskupów w tym temacie trzeba ocenić jednoznacznie: KNW jeszcze nie zatwierdziła finalnej wersji dokumentu. A to każe podejrzewać, że prawdopodobnie był on zwrócony do Polski do poprawki i sprawa się przedłużyła.

Jest to sytuacja o tyle fatalna, że niestety pojawiają się kolejne przypadki pedofilii w Kościele. Niedawno na antenie Radia TOK FM swoją tragiczną historię opowiedział Marcin K.

Ksiądz, który go w dzieciństwie molestował został przez sąd drugiej instancji skazany prawomocnym wyrokiem na karę dwóch lat bezwzględnego więzienia. Duchowny jest suspendowany. A więc nie są to już tylko pomówienia, ale dowiedziona przed sądem prawda. Dziś Marcin K. zamierza pozwać kurię diecezji koszalińsko-kołobrzeskiej i w procesie cywilnym domagać się 100 tys. złotych zadośćuczynienia za poniesione krzywdy.

Sprawa jest smutna, ale dowodzi, że podobne historie prawdopodobnie będą co jakiś czas pojawiały się na terenie naszego kraju. Precyzyjne wskazania, które jasno pokażą, jak Kościół powinien zachowywać się w przypadku oskarżeń o pedofilię, są nam pilnie potrzebne.