Kraków: znamy laureatów Nagrody im. ks. Stanisława Musiała

Politolog Jan Grosfeld oraz sportowiec Dariusz Popiela zostali tegorocznymi laureatami Nagrody im. Ks. Stanisława Musiała, przyznawanej osobom zasłużonym dla dialogu chrześcijańsko- i polsko-żydowskiego. Wręczenie wyróżnień odbędzie się 6 marca.

Jan Grosfeld jest politologiem, ekonomistą, działaczem katolickim, profesorem Uniwersytetu Kardynała Stefana Wyszyńskiego. Od lat aktywnie działa na rzecz dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, będąc członkiem Polskiej Rady Chrześcijan i Żydów oraz Komitetu Episkopatu ds. Dialogu z Judaizmem.

Relacjom między chrześcijaństwem a judaizmem poświęcił wiele wykładów, artykułów oraz cztery książki: „Krzyż i gwiazda Dawida”, „Czekanie ma Mesjasza”, „Od lęku do nadziei. Chrześcijanie, Żydzi, świat” i „Dlaczego chrześcijanie potrzebują Żydów?” W 2019 roku ukazała się w jego tłumaczeniu książka ks. Marcela Debysera „Biblia dla moich parafian”, stanowiąca wprowadzenie do lektury ksiąg Starego Testamentu.

„Jan Grosfeld konsekwentnie przypomina o żydowskich korzeniach chrześcijaństwa, przekonując o potrzebie odkrywania tych związków i ich konsekwencji. Podkreśla, że odrzucenie czy nieznajomość źródła, z którego wywodzi się Kościół, musi owocować brakiem rozumienia samego siebie, własnej tożsamości religijnej, samej istoty chrześcijaństwa” – głosi komunikat kapituły.

Podkreśla się w nim aktywny udział laureata m.in. w organizowanie Dnia Judaizmu w Kościele katolickim. „W pewnym momencie stał się jedną z twarzy dialogu prowadzonego przez Kościół w Polsce” – czytamy w uzasadnieniu.

Dariusz Popiela jest utytułowanym sportowcem, olimpijczykiem, ośmiokrotnym Mistrzem Polski i dwukrotnym Wicemistrzem Europy w kajakarstwie górskim. Obok sportu ma też inną pasję: przywracanie pamięci o żydowskich mieszkańcach małopolskich miejscowości. W ten sposób powstał projekt „Ludzie, nie liczby”. Dariusz Popiela z pomocą ludzi, których zgromadził wokół tej inicjatywy, w latach 2017-2018 uporządkował zdewastowany i zarośnięty cmentarz żydowski w Krościenku. Pochowano tam ofiary masowego mordu dokonanego przez Niemców w 1942 roku. Na porządkach się nie skończyło – dzięki żmudnym poszukiwaniom udało się odtworzyć listę 256 ofiar, których nazwiska zostały następnie wyryte na ustawionym na cmentarzu pomniku.

W kolejnym roku podobną zmianę przeszedł żydowski cmentarz w Grybowie. Tam na pomniku wyryto imiona i nazwiska 1774 żydowskich mieszkańców, co Dariusz Popiela nazwał „ciosem dla zapomnienia i tryumfem pamięci”.

By następne takie działania były możliwe, założył fundację. Teraz razem z zespołem zaangażowanych osób zbiera środki na uporządkowanie cmentarza w Czarnym Dunajcu. Na facebookowym profilu „Ludzie, nie liczby” można przeczytać wiele historii konkretnych Żydów i żydowskich rodzin z tej miejscowości. Wszystko zgodnie z wpisaną w nazwę projektu zasadę, by imiennie upamiętniać ofiary Zagłady.

Uroczystość wręczenia Nagrody odbędzie się w piątek 6 marca w Auli Collegium Novum Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Nagrodę ustanowił Klub Chrześcijan i Żydów „Przymierze”. Jej fundatorami są Rektor Uniwersytetu Jagiellońskiego, Prezydent Miasta Krakowa i Gmina Wyznaniowa Żydowska w Krakowie. Wyboru laureatów dokonuje Kapituła, której przewodniczy Rektor UJ. Nagroda jest przyznawana w dwóch kategoriach: za twórczość promującą ducha dialogu i współpracy chrześcijańsko-żydowskiej i polsko-żydowskiej oraz za podejmowanie inicjatyw społecznych na rzecz pojednania.

Patron Nagrody, ks. Stanisław Musiał SJ (1938-2004), był wytrwałym rzecznikiem dialogu chrześcijańsko-żydowskiego, konsekwentnie krytykował wszelkie przejawy antysemityzmu i ksenofobii, za co uhonorowano go m.in. Nagrodą im. Jana Karskiego i Poli Nireńskiej. Od 1981 roku był redaktorem „Tygodnika Powszechnego”, a w latach 1990-1991 zastępcą redaktora naczelnego. Publikował także m.in. w „Gazecie Wyborczej”, „Wprost”, „Polin” i „Midraszu”. Ks. Musiał był autorem ważnej książki piętnującej grzech antysemityzmu pt. „Czarne jest czarne”.

Po jego śmierci, z inicjatywy krakowskiej społeczności żydowskiej, na cmentarzu żydowskim w Krakowie przy ul. Miodowej odsłonięto tablicę poświęconą jego pamięci.