Od 1 marca ważnym watykańskim urzędem kieruje kobieta. Kim jest zakonnica, z którą muszą liczyć się kardynałowie?

Chociaż w Watykanie formalnie rządzi papież, od 1 marca br. na czele Gubernatoratu Państwa Miasta Watykanu stoi pierwsza w historii kobieta, 56-letnia siostra Raffaella Petrini ze Zgromadzenia Franciszkanek od Eucharystii (FSE).

• 1 marca 2025 siostra Raffaella Petrini FSE została pierwszą kobietą przewodniczącą Gubernatoratu Państwa Miasta Watykanu.
• Gubernatorat zarządza infrastrukturą, administracją i dziedzictwem artystycznym Watykanu.
• Nowa przewodnicząca kieruje także Papieską Komisją ds. Państwa Miasta Watykanu, pełniącą funkcję ustawodawczą.
• W Watykanie wprowadzono zmiany organizacyjne, m.in. awanse w strukturze zarządzania, dla usprawnienia funkcjonowania państwa.

Władze i sądownictwo, własne siły bezpieczeństwa, szereg budynków administracyjnych i biurowych, supermarket, poczta, kilka kościołów i stacja kolejowa: przez prawie sto lat na 44 hektarach Państwo Miasta Watykanu zgromadziło całą niezbędną infrastrukturę, jakiej potrzebuje niezależny kraj. Państwo Miasta Watykanu - jak brzmi jego nazwa oficjalna - służy jako podstawa terytorialna dla uznanego na arenie międzynarodowej podmiotu prawa międzynarodowego, jakim jest Stolica Apostolska. Ustawa podstawowa Państwa Miasta Watykanu, zmieniona przez Franciszka 25 lutego 2025, stanowi: "Państwo Watykańskie gwarantuje absolutną i widoczną niezależność Stolicy Apostolskiej w wypełnianiu jej wysokiej misji na świecie oraz zapewnia jej niepodważalną suwerenność również na szczeblu międzynarodowym".

Gubernatorat Państwa Watykańskiego jest odpowiedzialny za zarządzanie terytorium i nieruchomościami eksterytorialnymi. Od 1 marca br. po raz pierwszy w historii na jego czele stoi kobieta, włoska zakonnica siostra Raffaella Petrini FSE. Wcześniej stanowisko to zawsze piastowali kardynałowie, z których ostatnim był, jak dotychczas, hiszpański purpurat Fernando Vérgez Alzaga. Od 2021 s. Petrini pracowała pod jego kierownictwem jako sekretarz generalny tej instytucji.

Będąc przewodniczącą Gubernatoratu Państwa Watykańskiego stoi ona teraz również na czele Papieskiej Komisji ds. Państwa Miasta Watykanu, pełniącej funkcję ustawodawczą "z wyjątkiem tych spraw, które Ojciec Święty chce zastrzec dla siebie". Od czasu rewizji ustawy zasadniczej Komisja nie musi już składać się wyłącznie z kardynałów. Jej członków mianował papież na pięć lat. Jak na razie s. Petrini jest jedyną osobą w tym gronie, niebędącą kardynałem (jest ich sześciu, wszyscy oni na co dzień urzędują w Watykanie).

Wraz z jej awansem dotychczasowy zastępca sekretarza generalnego Gubernatoratu prawnik Giuseppe Puglisi-Alibrandi również wspiął się o szczebel wyżej na drabinie kariery i obecnie został sekretarzem generalnym. W przeciwieństwie do poprzednich przepisów prawnych teraz nikt nie przejmuje jego dawnego stanowiska zastępcy sekretarza generalnego. Zamiast tego Franciszek zmienił niedawno wspomnianą Ustawę Państwa Miasta Watykanu i 1 marca mianował drugiego sekretarza generalnego w osobie arcybiskupa Emilio Nappy - dotychczasowego przewodniczącego Papieskich Dzieł Misyjnych. Jednocześnie papież upoważnił s. Petrini do "delegowania określonych uprawnień lub specjalnych zadań sekretarzom generalnym w zależności od potrzeb".

Przewodnicząca Gubernatoratu została już wcześniej upoważniona do "delegowania wykonywania pewnych zadań" swojemu sekretarzowi generalnemu i jego zastępcy. Obaj biorą również udział w spotkaniach Papieskiej Komisji Państwa Watykańskiego z głosem doradczym. Przed zmianą ich obszary odpowiedzialności były zorganizowane w następujący sposób: sekretarz generalny wspierał i reprezentował przewodniczącego. Wykonywał również dyrektywy i zarządzenia przewodniczącego, nadzoruje administrację (personel), koordynuje organy Gubernatoratu i zapewnia zgodność ich działań z przepisami. Oprócz reprezentowania sekretarza generalnego, jego zastępca nadzoruje między innymi przygotowywanie i redagowanie akt i korespondencji.

Jako była sekretarz generalna (od 4 listopada 2021) nowa przewodnicząca s. Petrini dokładnie wie, jakie są jej obowiązki. Dopiero okaże się, jak podzieli je między dwóch mężczyzn, którzy mają teraz równe prawa. Rada Gubernatoratu ma wystarczająco dużo obowiązków. Zajmuje się bezpieczeństwem, ochroną zdrowia i środowiska, działalnością gospodarczą, pocztą z własnymi znaczkami i usługami celnymi oraz dostawami energii i telekomunikacji, a także żandarmerią watykańską. Miniaturowe państwo jest jednak niemal całkowicie zależne od otaczającej je Republiki Włoskiej, co - jak dotychczas - było dla niego niezwykle korzystne.

Gubernatorat jest również odpowiedzialny za ochronę, ulepszanie i wykorzystywanie zbiorów Muzeów Watykańskich oraz nadzoruje całe dziedzictwo artystyczne, historyczne, archeologiczne i etnograficzne. Państwo Watykańskie działa prawie tak samo jak niezależne państwo, mimo że jest najmniejsze na świecie.

Źródło: KAI / pk