Prawosławni obchodzą święto Narodzenia NMP

Wierni prawosławni obchodzą dzisiaj Narodzenia Najświętszej Marii Panny (Rożdżestwo Preswiatoj Bogorodicy). Święto jest jednym z dwunastu najważniejszych świąt prawosławia. Zwierzchnik prawosławnej cerkwi w Polsce, metropolita Sawa, będzie przewodniczył uroczystościom związanym ze świętem parafialnym Narodzenia Bogurodzicy w Bielsku Podlaskim.

Narodzenie Najświętszej Marii Panny ma jeden dzień obchodów przedświątecznych i cztery poświąteczne.

W przeddzień święta w cerkwiach odprawiane jest całonocne czuwanie (wsienoszcznoje bdienije) z litiją. Na utrenii (jutrzni) w kanonie cerkiew wspomina okoliczności narodzenia Maryi i składa dziękczynienie Bogu za jej dar dla każdego człowieka. Oddaje też hołd rodzicom Maryi, Joachimowi i Annie, którym poświęcony jest dodatkowo pierwszy z poświątecznych dni.

Podczas Liturgii odmawia się prokimen zaczerpnięty z Ewangelii św. Łukasza: „Wieliczit dusza moja Hospoda i wozradowasia duch mój o Bozie, Spasie mojem” (Wielbi dusza moja Pana i raduje się duch mój, w Bogu, moim zbawcy). W Ewangelii słyszymy opowieść o pobycie Chrystusa w domu sióstr Łazarza, Marty i Marii oraz pochwałę macierzyństwa Matki Bożej. Kobieta z tłumu zasłuchanego w naukę Jezusa, zawołała: „Błogosławione łono, które Cię nosiło i piersi, które ssałeś”.

Święto Narodzenia Najświętszej Marii Panny, zostało ustanowione około IV wieku. Ewangelie nie mówią nic o tym święcie. Ikonografia tego wydarzenia opiera się na apokryficznych Ewangeliach Jakuba i Pseudo-Mateusza. Najstarsze znane przedstawienia sceny narodzenia Bogarodzicy pochodzą już z VI w. Ikona Narodzenia Matki Bożej wyraźnie różni się od pozostałych ikon cyklu świątecznego: nie jest ona tylko symbolicznym odbiciem zdarzenia, ale ma charakter bardziej ziemski, wprowadza w krąg rodziny Joachima i Anny.

Ikonograficznie przedstawienie święta składa się z dwóch scen. Pierwsza, bardziej zasadnicza, przedstawia chwile po narodzeniu. Druga, poboczna, która w ikonografii święta pojawiła się dopiero w XV w., ukazuje św. Joachima i św. Annę z Marią na kolanach. Niekiedy zamiast w drugiej ze scen, na drugim planie widzimy pocałunek Joachima i Anny u Złotej Bramy lub spoczywających na swego rodzaju tronie i rozmawiających z Maryją na rękach.

Scena Narodzenia przedstawiana w domu św. Joachima, umieszczana jest w różnych miejscach: Nazarecie, ojczyźnie Joachima, czasem w Betlejem, rodzinnej miejscowości św. Anny lub Jerozolimie. Na ikonie Narodzenia Bogarodzicy, Jej główna bohaterka - Matka Boża, nie jest przedstawiana w środku, w miejscu centralnym. Zazwyczaj widzimy ją w prawym, dolnym rogu ikony, gdy spowita w pieluszki spoczywa na rękach niewiasty, która odbierała poród, lub gdy stoi, pomimo swego wieku, w misie chrzcielnej napełnionej wodą, oczekując na obmycie. Mimo niecentralnego przedstawiania postać Bogarodzicy jest na tej ikonie najważniejsza, a skromne miejsce na ikonie wyraża zapewne Jej pełnię pokory.