Rocznica Powstania. Dziś początek obchodów

Spotkanie prezydenta RP i prezydent Warszawy z powstańcami, uroczysta sesja rady miasta, Msza św. polowa oraz uroczystości w kilku miejscach pamięci oraz wiele imprez kulturalnych złożą się na obchody 68. rocznicy wybuchu Powstania Warszawskiego, które odbędą się w stolicy w dniach 30 lipca - 5 sierpnia. Władze miasta we współpracy z Muzeum Powstania Warszawskiego przygotowały tradycyjnie niezwykle bogaty program obchodów.

Już kilka dni wcześniej z okazji obchodów odbywać się będą imprezy kulturalne upamiętniające bohaterskich powstańców Warszawy. Organizatorem programu jest głównie Muzeum Powstania Warszawskiego (MPW).

Oficjalne uroczystości rozpoczną się 30 lipca spotkaniem powstańców warszawskich z prezydentem Bronisławem Komorowskim i prezydent Warszawy Hanną Gronkiewicz-Waltz o godz. 11.00 w Parku Wolności w Muzeum Powstania Warszawskiego. W trakcie spotkania prezydent RP przyzna zasłużonym powstańcom odznaczenia państwowe.

Również na poniedziałek, o godz. 18.30 (Sala z Liberatorem, MPW) planowany jest wernisaż wystawy "O Broni. Militaria ze zbiorów Muzeum Powstania Warszawskiego" - wejście z zaproszeniami.

We wtorek 31 lipca tradycyjnie już odbędzie się uroczysta sesja Rady m.st. Warszawy. Początek o godz. 10.00 w Sali Balowej Zamku Królewskiego. Tego samego dnia o godz. 18.00 na Placu Krasińskich zostanie odprawiona Msza św. polowa, po której (godz. 19.00) nastąpi uroczysty Apel Pamięci przy pomniku Powstania Warszawskiego. Ten dzień obchodów zakończy się prezentacją spektaklu "1944 - Miasto - 2012", o godz. 20.00.

1 sierpnia w dzień wybuchu Powstania Warszawskiego w samo południe przed Grobem Nieznanego Żołnierza odbędzie się uroczysta zmiana posterunku honorowego połączona ze złożeniem wieńców. Dwie godziny później powstańcy zostaną upamiętnieni przy pomniku Polskiego Państwa Podziemnego i Armii Krajowej przy ul. Wiejskiej.

W godzinę "W" władze państwowe i stolicy złożą hołd powstańcom przy pomniku "Gloria Victis" na Cmentarzu Wojskowym na Powązkach. W całym mieście zawyją syreny. Uroczystości będą kontynuowane o godz. 19.00 przy pomniku " Polegli-Niepokonani 1939-1945" na Cmentarzu Powstańców Warszawy na Woli, gdzie zmówiona zostanie modlitwa ekumeniczna oraz o godz. 21.00 na Kopcu Powstania Warszawskiego (ul. Bartycka) - tam nastąpi symboliczne rozpalenie Ogniska Pamięci. Na placu Piłsudskiego od 20.30 warszawiacy śpiewać będą "(nie)zakazane" powstańcze piosenki.

Z kolei 2 sierpnia o godz. 13.00 odbędzie się odsłonięcie mozaiki "Tu spoczywa Nieznana Mieszkanka Warszawy" autorstwa Michała Zadary. Al. 3 Maja na wysokości Mostu Poniatowskiego, wstęp wolny.

Powstańczą wystawę przygotowują ponadto ojcowie dominikanie. Jej otwarcie planowanego jest tego dnia na godz. 14.00 w kościele OO. Dominikanów przy ul. Freta 10. A o godz. 20.00 w Muzeum Powstania Warszawskiego zaprezentowany zostanie spektakl teatralny pt. "Powstanie" w reż. Radosława Rychcika, w koprodukcji MPW i Teatru Dramatycznego. Wstęp biletowany.

Nie zabraknie też powstańczych akcentów dla najmłodszych. W sobotę 4 sierpnia w godz. 11.00-14.00 planowane jest edukacyjne spotkanie pt. "Z orzełkiem na piersi, czyli olimpijczycy w Powstaniu", dla dzieci w wieku 5-10 lat - Park Wolności przy Muzeum Powstania Warszawskiego.

4 sierpnia ulicami Warszawy - szlakiem Powstańczej Poczty Polowej - przejedzie też rowerowa Masa Powstańcza 2012. Start o godz. 17.00 sprzed Muzeum Powstania Warszawskiego.

5 sierpnia złożony zostanie hołd ludności cywilnej Woli przy pomniku Pamięci 50 Tysięcy Mieszkańców Woli Zamordowanych przez Niemców podczas Powstania Warszawskiego 1944. Początek o godz. 18.00 przy Skwerze Pamięci w rozwidleniu ul. Leszno i al. Solidarności.

W Częstochowie obchody odbędą się 1 sierpnia. W uroczystościach wezmą udział władze miasta, parlamentarzyści Ziemi Częstochowskiej, przedstawiciele Światowego Związku Żołnierzy Armii Krajowej Okręgu Częstochowy, kombatanci, młodzież i przedstawiciele Kościoła.

Mszy św. 1 sierpnia w kościele pw. Najświętszego Imienia Maryi w Częstochowie przewodniczył będzie ks. inf. Marian Mikołajczyk - wikariusz generalny i kanclerz Kurii Metropolitalnej, homilię wygłosi o. kpt Kamil Szustak - paulin z Jasnej Góry, delegat Biskupa Polowego ds. Weteranów i Kombatantów na Polskę Południową i kapelan garnizonu wojskowego Tarnowskie Góry. Uroczystości rozpoczną się o godz. 17 minutą ciszy za poległych w Powstaniu Warszawskim.

Po Mszy św. odbędzie się przemarsz pod Pomnik - Grób Nieznanego Żołnierza w alei Sienkiewicza, w podjasnogórskich parkach. Tu uczestnicy uroczystości uczczą ofiary Powstania Warszawskiego.

Od początku jego wybuchu, losami Powstania Warszawskiego i powstańców interesowali się mieszkańcy Częstochowy. Miasto niosło powstańcom pomoc militarną. Reakcja okupantów niemieckich na ten czyn była natychmiastowa. 6 sierpnia 1944 r. Niemcy odpowiedzieli rozkazem, na mocy którego miano aresztować i wymordować niemal 10 tys. mieszkańców Częstochowy, którzy starali się za wszelką cenę wspomóc walczącą Warszawę.

14 sierpnia 1944 na pomoc powstańcom warszawskim, po mobilizacji oddziałów Armii Krajowej, wyruszyło 2,5 tys. żołnierzy, a z nimi zgrupowania Jerzego Kurpińskiego "Ponurego" i Marcina Tarchalskiego "Marcina".

W nocy z 16 na 17 sierpnia na Starym Mieście w Warszawie zginął Eugeniusz Stasiecki, który w 1944 r. pełnił funkcję zastępcy naczelnika Szarych Szeregów, twórca konspiracyjnego harcerskiego hufca częstochowskiego "Obraz". Z Częstochową związany był m.in. Wojciech Omyła, który walczył m.in. o zdobycie obozu "Gęsiówka". Zginął 8 sierpnia 1944 r. na terenie cmentarza ewangelickiego na Woli.

Z Częstochową związany był również Antoni Zębik twórca radiostacji "Błyskawica". W Warszawie w czasie powstania obecny był również ks. Antoni Marchewka, późniejszy redaktor naczelny "Niedzieli" w latach 1945-53, który w schronach spowiadał powstańców.

Częstochowianie starali się wspierać także materialnie uciekinierów i wysiedlonych z Warszawy. 13 września 1944 r. otwarto biuro dla ewakuowanych z Warszawy, pomocy udzielał także Polski Komitet Opiekuńczy.

Mieszkańcy powstańczej Warszawy uzyskiwali wsparcie od Kościoła. 7 października 1944 r. biskup częstochowski Teodor Kubina wydał Odezwę Arcypasterską w sprawie zbiórki dla wysiedlonych z Warszawy. 19 października Siostry Zmartwychwstanki uruchomiły kuchnię w barakach przy ul. Chłopickiego.

Mieszkańcy stolicy znaleźli też schronienie i opiekę w domach zakonnych i przy parafiach. Szczególną rolę odegrała parafia św. Jakuba i jej proboszcz ks. Wojciech Mondry (pierwszy redaktor naczelny "Niedzieli", w latach 1926-37). Przy kościele św. Jakuba schronienie i opiekę odnaleźli kapłani, których losy wojenne przywiodły do Częstochowy.

Po Powstaniu Warszawskim swoje miejsce w Częstochowie odnaleźli ludzie kultury, inteligencja, m.in. Zofia Kossak Szczucka, która wraz z ks. Antonim Marchewką podjęła starania o wznowienie wydawania Tygodnika Katolickiego Niedziela. W Częstochowie od 7 października 1944 r. przebywał także gen. Leopold Okulicki, szef Armii Krajowej, skąd obejmował dowództwo nad całością prac konspiracyjnych. W okresie od października 1944 r. do stycznia 1945 r. Częstochowa była stolicą podziemnej Polski.

Mazowsze uczci pamięć powstańców warszawskich. 1 sierpnia o godz. 17.00 w 44 mazowieckich miastach zawyją syreny. Narodowy Dzień Pamięci Powstania Warszawskiego jest świętem państwowym. Dzień ten ustanowił prezydent Lech Kaczyński.

Wojewoda mazowiecki Jacek Kozłowski zwrócił się do władz samorządowych z prośbą wywieszenia 1 sierpnia flag narodowych na urzędach oraz w miejscach publicznych. Wydał przy okazji zarządzenie skierowane do prezydentów i burmistrzów miast w sprawie przeprowadzenia wojewódzkiego treningu systemu wykrywania i alarmowania.

- W województwie mazowieckim trening tradycyjnie jest przeprowadzany 1 sierpnia, stanowiąc równocześnie symboliczne upamiętnienie powstańców warszawskich - informuje rzecznik wojewody Ivetta Biały.

Z kolei 1 sierpnia w radomskiej katedrze o godz. 18.00 zostanie odprawiona Msza św. w intencji ojczyzny. Po Eucharystii będzie można ucałować relikwie bł. ks. Józefa Stanka - kapelana powstańców na Czerniakowie. Relikwiarz ze szczątkami błogosławionego ks. Stanka otrzymał od księży pallotynów zmarły w marcu tego roku biskup Edward Materski. Była to cenna pamiątka dla biskupa, ponieważ w czasie Powstania Warszawskiego jako seminarzysta uczestniczył w powstaniu. W tym czasie poznał również ks. Stanka.

Ks. Józef Stanek oprócz odprawiania Mszy Świętej i słuchania spowiedzi, często pomagał personelowi medycznemu w szpitalach polowych. Wielokrotnie znosił z pola walki rannych AK-kowców. Mimo propozycji przeprawy na prawy brzeg Wisły i okazji do ocalenia życia, pozostał do końca w ruinach Czerniakowa.

Ks. Stanek został powieszony przez hitlerowców mając dwadzieścia osiem lat. Jest jednym spośród 108 męczenników II wojny światowej, zaliczonych w poczet błogosławionych przez Jana Pawła II.