Projekt specustawy na ŚDM w Krakowie

Szczególne uprawnienia dla policji i innych służb, plan zabezpieczenia medycznego, dodatkowe przejazdy kolejowe, brak opłat za polskie wizy - to niektóre z regulacji zaproponowanych w projekcie tzw. specustawy przygotowanej w związku ze Światowymi Dniami Młodzieży.

Światowe Dni Młodzieży odbędą się w Krakowie, w dniach 26-31 lipca; weźmie w ich udział papież Franciszek.

Projekt ustawy przygotowanej w KPRM ma ułatwić przygotowania do organizacji tego wydarzenia i właściwe zabezpieczenie go. Jak czytamy w uzasadnieniu, w związku z tym, że w ŚDM może wziąć udział nawet 2,5 mln pielgrzymów, konieczne jest stworzenie szczególnych rozwiązań prawnych umożliwiających zapewnienie bezpieczeństwa, w tym medycznego, porządku publicznego oraz wsparcie podmiotów realizujących zadania związane z organizacją ŚDM, np. samorządów.

Jak tłumaczą autorzy projektu, specustawa potrzebna jest również z tego względu, że do wydarzeń o charakterze religijnym, choćby tak licznych i złożonych organizacyjnie jak ŚDM, nie stosuje się przepisów ustawy o bezpieczeństwie imprez masowych.

W projekcie zaproponowano, by organizator ŚDM miał obowiązek opracowania planu postępowania na wypadek wystąpienia zagrożenia, który przedłoży Komendantowi Głównemu Policji oraz Komendantowi Głównemu Państwowej Straży Pożarnej do dnia 15 maja br.

Projekt przewiduje możliwość sprawdzenia przez policję osoby zarejestrowanej jako wolontariusz pod kątem możliwości stwarzania zagrożenia dla bezpieczeństwa i porządku publicznego podczas ŚDM. Zakłada także przyznanie policji szczególnych uprawnień w zakresie gromadzenia i przetwarzania danych o osobach stwarzających zagrożenie dla bezpieczeństwa i porządku publicznego, w tym uzyskanych i przetwarzanych przez inne organy i służby, także w wyniku wykonywania czynności operacyjno-rozpoznawczych, jak również uzyskanych i przetwarzanych przez organy ściągania innych państw. Uprawienie to ma jednakże charakter czasowy (obejmuje okres od 1 lipca do 31 sierpnia br.).

Szczególne uprawnienia miałyby być przyznane również Straży Ochrony Kolei, np. prawo przeszukania bagażu podróżnych; uprawnienia te również miałyby charakter czasowy - od 18 lipca do 2 sierpnia br.

Jeśli chodzi o transport uczestników ŚDM po Polsce, przewiduje się powierzenie szczególnych zadań zarządcy infrastruktury kolejowej - PKP Polskim Liniom Kolejowym S.A. Autorzy projektu przyjęli bowiem, że pielgrzymi będą poruszali się po Polsce przede wszystkim koleją i że potrzebne będą w związku z tym dodatkowe przejazdy, konieczne zatem będzie organizowanie przewozów okazjonalnych, poza regularnymi rozkładami jazdy. Projekt ma np. dopuścić możliwość wprowadzenia zmian w rozkładzie jazdy nie częściej niż dwa razy w miesiącu.

W projekcie zaproponowano także przepisy, na mocy których koleje samorządowe będą mogły wykonywać przewozy międzywojewódzkie na potrzeby uczestników ŚDM (obecnie wykonują tylko przewozy wojewódzkie). Jak podkreślają autorzy projektu, nie istnieją przepisy, które wprost pozwalają lub zakazują przewoźnikom samorządowym wykonywać przewozy międzywojewódzkie, niemniej cel w jakim tworzone są te spółki wskazuje, że tego rodzaju przewozy nie są przedmiotem ich działalności. W związku z tym zaproponowano szczególne przepisy na czas ŚDM.

W projekcie wskazano, że przewozy międzywojewódzkie nie zawsze są wykonywane w ramach publicznego transportu zbiorowego - mogą być wykonywane jako przewozy komercyjne, wówczas przewoźnicy mogą ustalać ceny biletów na wyższym poziomie. Dlatego, aby zapewnić powszechny dostęp młodzieży do przewozów kolejowych w czasie ŚDM, ceny biletów powinny być na poziomie stosowanym obecnie w przewozach pociągami osobowymi lub pospiesznymi, natomiast przewoźnicy powinni mieć prawo ubiegania się o rekompensatę, w przypadku wykazania straty z tytułu takich przewozów. Jednak zgodnie z ustawą o finansach publicznych będą mogli otrzymać dotacje na pokrycie nie więcej niż 80 proc. starty z tego tytułu.

Jeśli chodzi o transport drogowy, w projekcie zaproponowano, aby Generalny Dyrektor Dróg Krajowych i Autostrad ustalił wykaz rekomendowanych tras przejazdu niezbędnych dla sprawnego przemieszczania się uczestników ŚDM oraz monitorował natężenie ruchu i występowanie ewentualnych utrudnień na drogach publicznych.

Wykaz opracowany przez GDDKiA byłby przedkładany pełnomocnikowi rządu do spraw organizacji Światowych Dni Młodzieży, oraz podawany do publicznej wiadomości. Wykaz ten powinien być brany pod uwagę przez zarządców dróg w przypadku ustalania lub zmiany organizacji ruchu na drogach ujętych w tym wykazie. Miałoby to zapewnić bezpieczeństwo podróżnym oraz ich płynny, sprawny przejazd po drogach publicznych.

W projektowanej ustawie zawarto także specjalne regulacje dotyczące transportu lotniczego, m.in. wyłączenie 3-dniowego terminu na składanie wniosków o wydanie zezwolenia na przewóz lotniczy, w przypadku gdy dotyczyć on ma uczestników ŚDM i składany będzie w okresie od 18 lipca do 2 sierpnia br. Wnioski takie będą więc mogły być składane do prezesa Urzędu Lotnictwa Cywilnego nawet na dzień przed planowanym przewozem.

Projekt zakłada powierzenie wojewodzie małopolskiemu szczególnych zadań w obszarze zabezpieczenia medycznego ŚDM, w tym stworzenie planu, koordynację działań uczestników realizujących zabezpieczenie medyczne, zwiększenie gotowości podmiotów leczniczych do udzielania świadczeń zdrowotnych oraz zorganizowanie struktur zabezpieczenia medycznego w miejscu uroczystości.

W uzasadnieniu podkreślono, że obecnie żaden podmiot nie jest w stanie samodzielnie zabezpieczyć takiego wydarzenia, zarówno w terenie, jak i w warunkach podmiotu leczniczego, dlatego konieczne jest dodatkowe wsparcie placówek medycznych w związku z większą liczbą pacjentów oraz konicznością zabezpieczenia VIP-ów.

W myśl projektu realizatorami zabezpieczenia medycznego ŚDM będą podmioty lecznicze, jednostki współpracujące z systemem Państwowego Ratownictwa Medycznego, społeczne organizacje ratownicze i inne, które w ramach swoich zadań są obowiązane do niesienia pomocy w stanie nagłego zagrożenia zdrowotnego. Zadania te będą wykonywane w ramach umowy zawartej z wojewodą małopolskim. Projekt określa wymagania dotyczące poszczególnych elementów zabezpieczenia medycznego: zespołów wyjazdowych, lotniczych zespołów ratunkowych, patroli pieszych, patroli ruchomych, stałych punktów pomocy medycznej i namiotów szpitalnych.

Projekt przewiduje, że część zadań w zakresie zabezpieczenia medycznego ŚDM wykonywał będzie minister zdrowia. Będą one obejmowały zakup specjalistycznych środków transportu oraz aparatury i sprzętu medycznego, niezbędnych do zabezpieczenia medycznego ŚDM. Po zakończeniu ŚDM minister rozdysponuje je (przez ich nieodpłatne przekazanie lub darowiznę) pomiędzy wnioskujące o to podmioty wykonujące działalność leczniczą lub jednostki systemu Państwowego Ratownictwa Medycznego.

W celu ułatwienia organizacji ŚDM projekt przewiduje także wyłączenie w niektórych przypadkach stosowania przepisów o zamówieniach publicznych. W zamian zaproponowano określenie 4 zasad, na jakich maja opierać się zamówienia, w szczególności dotyczących przejrzystości i niedyskryminacyjnego mechanizmu wyłaniania wykonawców. W odniesieniu zaś do postępowań prowadzonych w trybie przepisów zamówienia publicznego przewidziano możliwość unieważnienia postępowania dotyczącego ŚDM, w przypadku gdy przebieg tego postępowania wskazuje, że niemożliwe będzie wykonanie zamówienia przed ich zakończeniem.

Projekt zakłada także usprawnienie łączności. Niezbędne będzie zapewnienie przez operatorów telekomunikacyjnych obsługi dodatkowego ruchu głosowego i transmisji danych oraz w szczególności dostępności zasobów sieci dla połączeń alarmowych (112).

Autorzy projektu wskazują, że populacja Krakowa wynosi ok. 0,7 mln mieszkańców i przez wiele lat sieci komórkowe były budowane z założeniem rozłożenia ruchu adekwatnego do rozkładu rzeczywistej populacji mieszkańców miasta. W związku z zakładanym przybyciem nawet 2,5 min pielgrzymów, sieci komórkowe muszą zostać w bardzo krótkim czasie znacznie rozbudowane. Z informacji operatorów telekomunikacyjnych wynika, że konieczna będzie instalacja ok. 20 dodatkowych tymczasowych stacji bazowych.

Projektowane uproszczenia proceduralne obejmują zwolnienie takiej instalacji z obowiązku uzyskania pozwolenia na budowę albo zgłoszenia (w przypadku instalacji wznoszonych na budynkach). Konieczne będzie jednakże spełnienie przez te instalacje wymagań w zakresie dopuszczalnych emitowanych poziomów pól elektromagnetycznych. Wyniki pomiarów tych pól operatorzy telekomunikacyjni obowiązani będą doręczyć, przed przystąpieniem do eksploatacji instalacji, do wojewódzkiego inspektora ochrony środowiska. Tak wybudowane tymczasowe stacje bazowe będą musiały zostać zdemontowane do 14 sierpnia br.

W projektowanej ustawie przewidziano także możliwość udzielenia wsparcia przy organizacji ŚDM przez resort obrony narodowej, w zakresie logistyki, transportu, łączności czy zabezpieczenia medycznego i sanitarnego.

Przewidziano także, że żołnierzom zawodowym, którzy w okresie 1 lipca - 2 sierpnia br. Będą pełnili służbę w czasie przekraczającym ustawowo określoną normę czasu służby, przysługuje w zamian za ten czas zryczałtowany ekwiwalent pieniężny. Analogiczne uprawnienie będą mieli funkcjonariusze pozostałych służb (policji, Straży Granicznej, Służby Celnej oraz Biura Ochrony Rządu).

Projekt zakłada także, że uczestnicy ŚDM ubiegający się o wydanie wizy krajowej oraz wizy Schengen zwolnieni będą z opłaty konsularnej za przyjęcie i rozpatrzenie wniosku.

W projekcie określone zostały także minimalne wymagania w zakresie zapewnienia bezpieczeństwa higienicznego i sanitarnego dla zorganizowanych wyłącznie na potrzeby uczestników ŚDM tymczasowych campingów i pól biwakowych oraz obiektów noclegowych, w szczególności w placówkach oświatowych, remizach lub obiektach sportowych.

Organizatorzy tymczasowych campingów i pól biwakowych powinni zapewnić 1 natrysk na 100 użytkowników, 1 umywalkę na 33 osoby, 1 ustęp na 33 osoby w przypadku kobiet, a w przypadku mężczyzn - na 50 osób, 1 pisuar na 100 osób. Nie będzie natomiast wymagane spełnienie minimalnych wymogów w zakresie powierzchni obozowania oraz ogrodzenia. Z kolei w przypadku obiektów noclegowych, typu szkoły czy remizy powinny być zapewnione wymagania w zakresie minimalnej powierzchni, jak również co do dostępu do węzła higieniczno-sanitarnego (15 osób na l węzeł).

W projekcie przewidziano także możliwość udzielenia dotacji na obsługę medialną wydarzeń związanych z ŚDM oraz dotacji dla samorządów zaangażowanych w organizację ŚDM.

Ustawa miałaby wejść w życie dzień po ogłoszeniu.