ŚDM: ochrona uczestników przed wykorzystaniem seksualnym

Centrum Ochrony Dziecka (COD) wypracowało zasady ochrony uczestników Światowych Dni Młodzieży przed ewentualnym wykorzystaniem seksualnym.

Postuluje w nich m.in., by w każdym większym zespole odpowiedzialnych za organizację Dni w Diecezjach lub spotkań organizowanych przez zakony wyznaczyć tzw. osobę zaufania, do której będzie można zgłaszać, w razie potrzeby, sygnały o ewentualnych niepokojących zachowaniach.

- Z doświadczeń organizatorów poprzednich ŚDM wiadomo, że uzasadnione były obawy o bezpieczeństwo miejsc noclegowych, zbiorowych pryszniców zagrożonych np. podglądaniem lub ekshibicjonizmem - czytamy w dokumencie "Ochrona młodzieży podczas ŚDM" przygotowanym przez Centrum Ochrony Dziecka.

O. Adam Żak, koordynujący pracami COD stwierdził, że w czasie ŚDM nie należy się szczególnie obawiać o bezpieczeństwo młodzieży pod kątem nadużyć seksualnych, ale tego rodzaju prewencja powinna należeć do standardów w czasie organizacji takich masowych wydarzeń z udziałem młodych. - Trzeba mieć świadomość, że takie imprezy po prostu przyciągają różnych typów - od zwykłych złodziei kieszonkowych po podglądaczy i ekshibicjonistów - zwraca uwagę o. Żak i dodaje, że potrzebna jest świadomość organizatorów w tej kwestii i przygotowanie przez nich schematu reagowania na wypadek sytuacji nadużyć.

Koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży przy Konferencji Episkopatu Polski dostawał prośby od organizatorów wyjazdów młodych na ŚDM z całego świata o dokument dotyczący polityki ochrony młodzieży podczas lipcowych wydarzeń w Krakowie. Delegaci ds. ochrony dzieci przy wszystkich kuriach diecezjalnych i zgromadzeniach zakonnych otrzymali wytyczne "Ochrona młodzieży podczas ŚDM", według których mogą przeprowadzić szkolenia dla organizatorów wydarzeń w ramach ŚDM.

COD postuluje, aby sprawdzić miejsca noclegowe. Jeśli nocleg jest u osób prywatnych - upewnić się, czy jest rekomendacja proboszcza. Jeśli nocleg jest w szkołach lub innych miejscach - sprawdzić jak "zabezpieczone" są te miejsca pod kątem dyskrecji toalet, natrysków, sypialni.

- W każdym większym zespole odpowiedzialnych w diecezji/zakonie za organizację różnych momentów ŚDM wyznaczyć jedną osobę na "osobę zaufania", lepiej wprowadzoną w problematykę możliwych zagrożeń i prewencji - sugeruje COD i dodaje, ze taka osoba powinna zostać przedstawiona wszystkim odpowiedzialnym za różne aspekty organizacji i wolontariuszom, by wszyscy wiedzieli do kogo zgłosić ewentualnie zaobserwowane sygnały o niewłaściwych zachowaniach.

Eksperci COD zwracają uwagę, że mianowanie takiej osoby zaufania jest standardem dla organizatorów przyjazdu na ŚDM grup młodzieży z krajów języka angielskiego, niemieckiego i hiszpańskiego. Chcą oni nawiązać współpracę ze swoimi odpowiednikami po stronie polskiej, odpowiedzialnymi za prewencję nadużyć.

Kolejnym aspektem, na który zwrócono uwagę w dokumencie COD jest świadomość różnic kulturowych wśród młodzieży uczestniczącej w ŚDM, które przejawiają się także w komunikacji pozawerbalnej. - Nie każde zachowanie przyjęte u nas jako "normalne" będzie tak samo odbierane przez osoby pochodzące z innej kultury i nie każde zachowanie uczestników ŚDM będzie przez nas odbierane jako odpowiednie. Może to być źródłem nieporozumień lub podejrzeń o przekroczenie granic intymności - czytamy w dokumencie, który sugeruje, że organizatorzy powinni zapytać odpowiedzialnych za grupę, którą przyjmują o zwyczaje i wrażliwość dotyczącą gestów.

Do wymienionych wskazań COD dołączono także deklarację zobowiązania do przestrzegania zasad ochrony młodych, zawartych w tym dokumencie.

Podpisujący dokument deklaruje m.in. że będzie unikał przebywania sam na sam z młodymi w pomieszczeniach niedostępnych dla innych, że nie będzie nikogo dotykał w niewłaściwy sposób ani wymuszał jakichkolwiek form okazywania czułości tak w miejscach publicznych jak i prywatnych a podejrzane zachowania wskazujące na ryzyko wykorzystania seksualnego lub zaistnienia innej formy przemocy zgłosi do "osoby zaufania". W deklaracji zwrócono także uwagę na nie stosowanie używek (papierosy, alkohol, narkotyki, itp.) podczas pełnienia swojej służby.

Zobowiązanie to powinno zostać podpisane przez wolontariuszy i organizatorów po otrzymaniu odpowiedniego przeszkolenia.

Jak zapewnia COD, propozycje działań w zakresie ochrony młodych przed wykorzystaniem seksualnym w ramach organizacji i przeprowadzania imprez przewidzianych w różnych fazach ŚDM nie wynikają z podejrzliwości wobec osób - czy to świeckich, czy duchownych - zaangażowanych w ŚDM, tylko z doświadczenia, że imprezy masowe przyciągają osoby problematyczne.

Wypracowane przez Centrum Ochrony Dziecka zasady przekazano Komitetowi Organizacyjnemu ŚDM Kraków 2016.

Centrum Ochrony Dziecka jest międzywydziałową jednostką organizacyjną Akademii Ignatianum w Krakowie. Instytucja, którą kieruje o. Adam Żak, Koordynator ds. ochrony dzieci i młodzieży przy Konferencji Episkopatu Polski, kształci kadry, m.in. na studiach podyplomowych, opracowało programy prewencji nadużyć seksualnych i wzory dobrych praktyk.