Przegląd filmów o polskich Żydach

11 filmów dokumentalnych zostanie zaprezentowanych podczas rozpoczynającego się 1 września w warszawskim Iluzjonie Filmoteki Narodowej przeglądu filmów dokumentalnych "Żydzi polscy-zarys historii". Przegląd towarzyszyć będzie festiwalowi "Warszawa Singera".

Twórcy przeglądu wybrali 11 filmów dokumentalnych obrazujących wielowiekową obecność społeczności żydowskiej na ziemiach polskich. Wiele z nich dotyczy dramatycznego czasu zagłady, ale w programie znalazły się także filmy, których twórcy starali się przywołać świat żydowskiej kultury i obyczajów w czasach, kiedy zarówno Polacy, jak i Żydzi żyli jako sąsiedzi i członkowie tej samej społeczności.

Gośćmi przeglądu będą twórcy niektórych z prezentowanych filmów: Jolanta Dylewska, Dariusz Jabłoński oraz Arkadiusz Gołębiewski i Maciej Pawlicki.

Pierwszy dzień przeglądu poświęcony zostanie filmom o warszawskim getcie. Zaprezentowane zostaną trzy dokumenty. "Requiem dla 500 000" Jerzego Bossaka i Wacława Kaźmierczaka, film zrealizowany w dwudziestą rocznicę powstania w getcie, jest montażem autentycznych niemieckich materiałów filmowych. Tego samego dnia wyświetlone zostaną "Pod jednym niebem" Kurta Webera oraz "Pamiętamy" Janusza Kidawy.

2 września zaprezentowany zostanie filmowy portret zmarłego w zeszłym roku Marka Edelmana, jednego z dowódców powstania w warszawskim getcie. W filmie "Marek Edelman. Życie. Po prostu" Artura Więcka "Barona" o bohaterze opowiadają jego przyjaciele - Bronisław Geremek, mieszkający w Izraelu powstańcy z getta, lekarze współpracujący z Edelmanem po wojnie, przyjaciele z antykomunistycznej opozycji. Tego samego dnia będzie można zobaczyć film "Dworzec Gdański" Marii Zmarz-Koczakowicz, który jest próbą zmierzenia się z wydarzeniami z 1968 roku - wybuchem antysemickich nastrojów, który doprowadził do masowej emigracji polskich Żydów.

Trzeciego dnia przeglądu zaplanowano projekcje dwu filmów o krakowskiej dzielnicy żydowskiej - Kazimierzu - "Żywe kamienie" Tadeusza Makarczyńskiego i "Takie miejsce" Andrzeja Titkowa. Zaprezentowane zostaną też "Kredens" Jacoba Dammasa - historia Duńczyka, który szuka we Wrocławiu śladów swoich żydowskich przodków oraz "Rodzina Kowalskich" Arkadiusza Gołębiewskiego i Macieja Pawlickiego - opowieść o Polakach zamordowanych za udzielanie pomocy żydowskim sąsiadom w grudniu 1942 roku.

4 września będzie można zobaczyć "Po-lin. Okruchy pamięci" Jolanty Dylewskiej, film niemal w całości oparty na amatorskich nagraniach dokumentujących życie Żydów w przedwojennych kresowych miasteczkach. Autorami tych unikatowych filmików byli Żydzi, którzy wyemigrowali do USA, ale w latach 30. odwiedzali krewnych w Polsce, czasami przywożąc ze sobą kamery. Dylewska odwiedziła też 19 miejsc, z których pochodziły oryginalne nagrania, odnajdując ostatnich żyjących świadków tamtej epoki.

Przegląd zakończy się 5 września projekcją "Fotoamatora" Dariusza Jabłońskiego. Film zainspirowało odnalezienie w 1987 roku w jednym z wiedeńskich antykwariatów kilkuset kolorowych slajdów z łódzkiego getta. Ich autorem był Walter Genewein, księgowy w getcie, a prywatnie - fotoamator.

Przegląd "Żydzi polscy - zarys historii" towarzyszyć będzie 7. edycji Festiwalu Kultury Żydowskiej "Warszawa Singera".