IPN: wystawa o historii pojednania polsko-niemieckiego

Fotografie, mapy oraz plakaty propagandowe uzupełnione komentarzem historycznym można oglądać na mobilnej wystawie "Pojednanie/Versoehnung in progress... Kościół katolicki i relacje polsko-niemieckie po 1945 r." w stołecznym Przystanku Historia IPN.

Wystawa "Pojednanie/Versoehnung in progress... Kościół katolicki i relacje polsko-niemieckie po 1945 r." powstała dzięki współpracy Instytutu Pamięci Narodowej z Ośrodkiem "Pamięć i Przyszłość" z Wrocławia oraz Maximilian-Kolbe-Stiftung z Bonn.

Dzieje pojednania polsko-niemieckiego po II wojnie zostały przedstawione na ekspozycji w kilku segmentach. Otwierają je lata powojenne, kiedy dialog polsko-niemiecki praktycznie nie istniał. W RFN podczas kampanii wyborczej w 1949 r. domagano się rewizji granicy z Polską, a w PRL straszono zagrożeniem ze strony Niemiec - co na ekspozycji ilustrują niemieckie plakaty wyborcze i polskie propagandowe.

Na następnych planszach ukazano stopniową zmianę nastawienia - empatię, jaką budziły w niemieckich katolikach prześladowania Kościoła w Polsce i pierwsze pielgrzymki m.in. Akcji Znaku Pokuty z NRD do Oświęcimia. W dalszej części wystawy przypomniano m.in. list biskupów polskich do biskupów niemieckich z 1965 r. ze słowami "przebaczamy i prosimy o przebaczenie" oraz pierwszą wizytę zachodnioniemieckiego kanclerza Willy'ego Brandta w Polsce w 1970 r., podczas której ukląkł przed stołecznym Pomnikiem Bohaterów Getta.

Kolejne segmenty ekspozycji ukazują pogłębiający się dialog polsko-niemiecki, pomoc materialną niemieckich organizacji katolickich dla polskich więźniów obozów koncentracyjnych i wsparcie dla Polaków w okresie stanu wojennego. Ostatnie części przypominają m.in. tzw. mszę pojednania w Krzyżowej z udziałem pierwszego niekomunistycznego premiera Tadeusza Mazowieckiego i kanclerza Helmuta Kohla oraz wspólne działania Kościołów z obu krajów w celu wzajemnego pojednania.

"Wystawę, której mobilną wersję można obecnie oglądać w naszym Przystanku Historia, przygotowano z okazji ubiegłorocznej 50. rocznicy listu biskupów polskich do biskupów niemieckich. Listu, który niewątpliwie był takim przełomem w procesie pojednania polsko-niemieckiego. I właśnie roli Kościoła w tym procesie poświęcona jest ta ekspozycja. To wystawa w wersji mobilnej, która będzie podróżować po kraju. Jej niemieckojęzyczna wersja będzie zaś prezentowana w Niemczech" - powiedział PAP prezes IPN Łukasz Kamiński.

Jak zaznaczył, ekspozycja przybliża wątki dziejów polsko-niemieckiego pojednania może już nieco zapomniane, a bardzo interesujące. "Bo możemy wyróżniać różne modele pojednania. Jeśli np. mówimy o tym niemiecko-francuskim, pozostając w tej sferze powojennej, to było to pojednanie, które zapoczątkowały elity obu państw, politycy. A wyjątkowość pojednania polsko-niemieckiego polega na tym, iż tak naprawdę ono rodziło się oddolnie i być może dlatego jest szczególnie ważne" - mówił Kamiński.

Na wystawie można zobaczyć wiele nieznanych fotografii przypominających niektóre epizody dziejów pojednania polsko-niemieckiego. "Zwłaszcza z tych pierwszych dwudziestu kilku lat po wojnie, kiedy pojawiały się pierwsze, jeszcze przed listem biskupów, inicjatywy związane z pojednaniem. Są też ważne dane np. statystyczne pokazujące jak zmieniały się nastroje w RFN, bo to też nie jest tak, że Niemcy od razu byli skłonni do pojednania. To był proces, który wymagał wysiłku po obu stronach" - dodał prezes IPN.

Wystawę można oglądać w Warszawie do 15 czerwca.