Niepołomice: wystawa dzieł ze zbiorów Czartoryskich

Wystawę prezentującą wybrane eksponaty ze zbiorów Muzeum Książąt Czartoryskich można od czwartku oglądać w Zamku Królewskim w Niepołomicach k. Krakowa. "Staraliśmy się położyć nacisk na okres puławski kolekcji Czartoryskich" - powiedział kurator Janusz Wałek.

Wystawa, która będzie dostępna do stycznia przyszłego roku, trafiła do niepołomickiego zamku na czas remontu krakowskiej siedziby Muzeum Książąt Czartoryskich. "Zawiązała się jakaś historyczna pętla, bo Czartoryscy goszczą w ulubionej rezydencji Jagiellonów, swoich krewnych" - zaznaczył prezes Fundacji Książąt Czartoryskich Marian Wolski.

Jak dodał, ekspozycja nawiązuje do najstarszej ekspozycji Czartoryskich, stworzonej przez księżną Izabelę w Puławach. Było to pierwsze publiczne muzeum w Polsce.

"Wystawa jest wysmakowana, przyciąga i wciąga widza" - ocenił dyrektor Muzeum Narodowego w Krakowie Andrzej Betlej, które wraz z Fundacją sprawuje nadzór nad zbiorami.

Kurator wystawy Janusz Wałek poinformował, że wystawa w Zamku Królewskim w Niepołomicach prezentuje około 115 eksponatów stanowiących tylko część kolekcji stworzonej przez Izabelę, z takich dziedzin sztuki jak malarstwo, rzemiosło artystyczne i militaria. Zaprezentowano je w oryginalnych XIX-wiecznych gablotach wykonanych na specjalne zamówienie rodziny Czartoryskich.

W pierwszej sali u wejścia na wystawę umieszczono wizerunki Czartoryskich, twórców muzeum: romantyczny portret księżnej Izabeli Czartoryskiej namalowany w Londynie w 1790 r. przez Marię Cecylię Cosway oraz marmurowe popiersie księcia Władysława Czartoryskiego Wiktora Brodzkiego. W drugiej sali znajduje się popiersie Adama Jerzego Czartoryskiego autorstwa Klemensa Boryczewskiego.

Pośród muzealiów na szczególną uwagę zasługują, umieszczone w specjalnych ozdobnych oprawach, relikwie słynnych postaci: Cyda i Chimeny, Abelarda i Heloizy, Petrarki i Laury, wystawione obok klucza do Świątyni Sybilli w kształcie greckiego kaduceusza - był to klucz do pierwszego, najstarszego polskiego muzeum.

Księżna Izabela - tłumaczył kurator - zgodnie z romantyczną modą - pamiątki po słynnych postaciach opatrywała ich podobiznami. W Niepołomicach można zatem zobaczyć takie komplety, zawierające np. butelkę z kryształu górskiego, podobno należącą niegdyś do Króla Francji Franciszka I, prochownicę po królu Anglii Henryku VIII oraz czapkę, którą miał mieć na głowie Napoleon Bonaparte, gdy przekraczał w odwrocie spod Moskwy Berezynę.

Ważny jest zespół militariów polskich - dwie zbroje karacenowe spod Wiednia (w ich pobliżu umieszczono wizerunki króla Jana III Sobieskiego i Zygmunta Zbierzchowskiego, który przeprowadził pod Wiedniem próbny atak husarii) oraz broń biała: pamiątkowe szable Tadeusza Kościuszki, księcia Józefa Poniatowskiego i generała Karola Kniaziewicza. Z innych rodzajów broni pokazano okazały rapier wiązany przez tradycję z Marcinem Lutrem oraz bełt do kuszy, eksponowany w Puławach jako strzała Wilhelma Tella.

Obiekty rzemiosła artystycznego reprezentują renesansowe i barokowe srebra, pośród których wybijają się efektowne puchary w kształcie pawia i okrętu, ozdobne buzdygany i zdobiona drogimi kamieniami buława Wiśniowieckich. W drugiej sali szczególnie cenne są średniowieczne obiekty kultu religijnego, wyroby z emalii i kości słoniowej oraz renesansowy haft flamandzki z przedstawieniem Św. Anny Samotrzeć.

Pośród licznych obrazów szczególnie wyróżniają się "Zwiastowanie" krakowskiego malarza Jerzego z 1517 r., okazały obraz ołtarzowy wydobyty w 1802 r. przez księżną Izabelę z ruin jednego z kościołów na wzgórzu Wawelskim oraz wiszące w jego pobliżu "Ukrzyżowanie" sieneńskiego Mistrza Piety (XIV w.), "Chrystus na majestacie" Mariotta di Nardo (XIV w.), "Zwiastowanie" i "Matka Boska Bolesna" (XV w.) z warsztatu niderlandzkich artystów z rodziny Boutsów.