Lublin: premiera komedii politycznej Duerrenmatta

Komedię polityczną "Herkules i stajnia Augiasza" Friedricha Duerrenmatta - o oczyszczaniu z gnoju kraju, który kiedyś był słynny - wystawi zespół Teatru im. Juliusza Osterwy w Lublinie. W sobotę polska prapremiera spektaklu.

Przedstawienie powstało na podstawie tekstu słuchowiska radiowego pt. "Herkules i stajnia Augiasza", które Duerrenmatt napisał w 1954 r.

- Po przeczytaniu tego tekstu, aż usiadłem z wrażenia. Miałem poczucie, że to zostało napisane wczoraj. Tam wszystko jest aktualne - powiedział reżyser przedstawienia Artur Tyszkiewicz.

"Herkules i stajnia Augiasza" odwołuje się do greckiego mitu o Herkulesie - herosie o nadludzkiej sile, który miał wykonać 12 prac, aby uzyskać przebaczenie po zamordowaniu żony i dzieci. Jedną z tych prac było oczyszczenie stajni, niesprzątanych od lat, z tysiącami sztuk bydła, należących do króla Elidy - Augiasza.

Sztuka Duerrenmatta to komedia polityczna, opowiadająca o Elidzie - państwie, które niegdyś było słynne, ale obecnie tonie w gnoju i czasy świetności ma za sobą. Prezydent Elidy Augiasz oraz Wielka Rada postanawiają oczyścić wszystkie tereny. Za odpowiednie honorarium ma tego dokonać słynny heros Herkules, który przyjmuje zlecenie, ponieważ ma długi. Jednak uporządkowanie Elidy jest niełatwe, ponieważ władze kraju w istocie boją się zmian.

Zdaniem Tyszkiewicza w tej historii, stworzonej na bazie greckiego mitu, Duerrenmatt porusza problemy naszej cywilizacji, funkcjonowania demokracji, zaangażowania obywateli.

- Opowiada o tym, że człowiek ma tendencję do naprawiania świata, ale chce to robić bez ponoszenia własnych kosztów. Świat naprawiamy w ten sposób, że oto czekamy, aż ktoś przyjdzie i nam ten świat naprawi - jakiś zbawca, prezydent, Herkules, superbohater. Tymczasem Duerrenmatt twierdzi, a ja za nim, że ten świat się nie zmieni, dopóki my sami się nie zmienimy. Zmianę świata trzeba zacząć od zmiany samego siebie - powiedział reżyser.

Jego zdaniem sztuka staje się szczególnie aktualna w Polsce, w kontekście zakończonej niedawno kampanii wyborczej i wyborów prezydenckich. - Jesteśmy w takim czasie gorącej dyskusji wśród Polaków na temat tego, jak ten nasz kraj ma wyglądać, co dalej, jak "odgnajać". Mam poczucie, że to jest tekst, który z tą sytuacją teraz konweniuje i w tym sensie jest naszym wkładem w tę rozmowę - dodał Tyszkiewicz.

Friedrich Duerrenmatt (1921-1990) - szwajcarski reżyser, dramatopisarz, prozaik, eseista i teoretyk teatru - to jeden z najważniejszych twórców europejskiego teatru. Pisał w języku niemieckim. W jego dramatach, w których stosował groteskę, ironię, parodię, farsę, elementy powieści kryminalnej, poprzez metaforyczne obrazy i deformację rzeczywistości stawia pytania moralno-filozoficzne dotyczące kondycji człowieka i porządku społecznego.

Międzynarodową sławę przyniosła mu sztuka "Wizyta starszej pani", której prapremiera odbyła się w 1956 r. w Zurichu. Jest też autorem takich dramatów jak m.in.: "Fizycy", "Wspólnik", "Zwłoka", "Achterloo" (groteska polityczna z aluzjami do polskiego stanu wojennego). Pisał również słuchowiska, powieści i nowele kryminalne.

Lubelski teatr jest pierwszym w Polsce, gdzie słuchowisko Duerrenmatta "Herkules i stajnia Augiasza" (w przekładzie Zbigniewa Krawczykowskiego) zostanie pokazane w wersji scenicznej. W spektaklu wystąpią m.in. Janusz Łagodziński jako Herkules, Daniel Salman jako Polybios, Jolanta Rychłowska w roli Dejaniry, Wojciech Dobrowolski jako Augiasz.