Naukowcy alarmują: Amazonia traci stabilność. Powodem karczowanie i wypalanie lasów

Satelitarne dane wskazują, że amazońskie lasy tracą odporność, a ich wymieranie spowodowałoby dramatyczne skutki dla całej planety. Winą naukowcy obarczają wyręby i wypalanie lasu, a dodatkowe znaczenie mogą mieć zmiany klimatu.

Naukowcy z Poczdamskiego Instytutu Badań nad Skutkami Klimatu (PIK) oraz innych ośrodków badawczych ostrzegają - według analizy wysokiej rozdzielczości zdjęć satelitarnych Amazonia traci swoją odporność. Na trzech czwartych powierzchni tropikalnego lasu Ameryki od 2000 roku spada jego zdolność do odnawiania się.

- Zmniejszona odporność - możliwości regeneracji po zakłócających równowagę wydarzeniach takich, jak susze czy pożary, może oznaczać ryzyko obumierania amazońskiej puszczy - twierdzi jeden z autorów odkrycia, Niklas Boers.

- Amazoński las deszczowy to miejsce o unikalnej bioróżnorodności. Poprzez gigantyczne parowanie silnie wpływa przy tym na opady w całej Ameryce Południowej i przechowuje potężne ilości węgla, który w przypadku obumierania lasu mógłby zostać uwolniony jako gazy cieplarniane. Przyczyniłoby się to do dalszego ocieplenia klimatu. To dlatego las deszczowy ma znaczenie dla całego globu - podkreśla specjalista.

Po przekroczeniu pewnego punktu progowego, dżungla zacznie wręcz zamieniać się w sawannę. Niestety, nie wiadomo dokładnie, w jakim momencie to może się stać, a gdy da się tę chwilę zauważyć, będzie już za późno.

Tymczasem zmiany cały czas zachodzą, choć system jako całość może wydawać się stabilny.

- Wcześniejsze badania oparte na komputerowych symulacjach wskazywały, że duże partie Amazonii mogą zacząć obumierać, zanim ujawni się wyraźna zmiana w uśrednionym stanie lasu. Nasza analiza obserwacyjna wskazuje teraz, że w wielu miejscach destabilizacja już zachodzi - podkreśla Chris Boulton z University of Exeter.

Bardziej zagrożone są mniej wilgotne miejsca. - To alarmująca wiadomość, ponieważ według modeli IPCC, z powodu wywołanego działaniami człowieka ocieplenia klimatu cały region Amazonii będzie stawał się coraz bardziej suchy - mówi prof. Boers.

Znaczenie ma też odległość od cywilizacji - im bliżej mieszkają ludzie, tym dżungla jest wrażliwsza. - Nasza nowa analiza danych empirycznych przynosi dodatkowe powody do troski o odporność amazońskiego lasu, szczególnie w niedalekiej przyszłości - zwraca uwagę Tim Lenton, dyrektor Global Systems Institute.

Wyniki potwierdzają, że znaczące ograniczenie wyrębu oraz zmniejszenie globalnej emisji gazów cieplarnianych są potrzebne do ochrony Amazonii.

Źródło: PAP / tk