Topniejące lodowce Grenlandii uwalniają toksyczne dla człowieka pierwiastki

Naukowcy, którzy badają wodę wypływającą spod topniejących lodowców nie spodziewali się odkryć w niej tak wysokiego stężenia rtęci, że dorównują mu jedynie przemysłowo zanieczyszczone rzeki Chin.

Topnienie lodowców to poważny problem z którym mierzymy się jako cywilizacja. Z jednej strony woda, która wypływa z ich wnętrza zasila wszechocean i podnosi jego poziom, z drugiej wydobywa składniki, które od tysięcy lat były związane przez białe ciało lodowca. Niektórzy badacze wskazują również, że ich brak może doprowadzić do przebiegunowania Ziemi.

W niektórych przypadkach jest to metan, który wydobywa się z wiecznej, syberyjskiej zmarzliny. W tym przypadku jednak mowa o rtęci, która utkwiona pod arktycznym lodem zaczęła wpływać do oceanu.

Wyniki badań zaprezentowane przez naukowców na łamach „Nature Geoscience” nie pozostawiają złudzeń: w wyniku topienia się lodowca, do oceanu rocznie dostają się 42 tony rtęci.

Toksyczna rtęć pod powierzchnią lodowca

- W wodach pochodzących z topniejących lodowców, które badaliśmy w południowo-zachodniej Grenlandii, jest zaskakująco wysoki poziom rtęci – mówi Jon Hawkings z Uniwersytetu Stanowego Florydy. - A to prowadzi nas do zadania całej masy pytań, takich jak potencjalny sposób, w jaki ta rtęć może dostać się do łańcucha pokarmowego – dodaje naukowiec.

Jon Hawkings wraz z glacjolożką Jemmą Wadham z Cabot Institute for the Environment na Uniwersytecie w Bristolu badali próbki wodne z trzech ujęć lodowca, a także z okolicznych fiordów. Pierwotnym zadaniem, które postawili sobie naukowcy, było zbadanie, jak materia organiczna, która wydobywa się spod lodu wpływa na okoliczne ekosystemy. Spodziewali się, że w badanej wodzie będzie rtęć, ale nie byli przygotowani na taką jej ilość.

Jak zauważają uczeni, równa się ona tylko z poziomem pierwiastka występującym w przemysłowo zanieczyszczonych rzekach Chin.

Wiadomość ta jest o tyle niepokojąca, że zdaniem badaczy większość grenlandzkiego lodowca skazana jest na zagładę w wyniku stale podwyższającej się średniej temperatury na świecie. Oznacza to, że jeszcze więcej rtęci trafi do mórz i oceanów świata.

Dlaczego naukowcy znaleźli rtęć?

Rtęć w środowisku występuje naturalnie, jednak jej ilość od początku ery przemysłowej znacznie wzrosła. Szacuje się, że poziom pierwiastka w atmosferze jest wyższy o 500 procent, a w wodach o 200 procent w stosunku do tego, który był notowany 150 lat wcześniej. Rtęć jest toksycznym metalem, który kumuluje się w ludzkich tkankach i szkodzi zdrowiu człowieka.

Choć niekwestionowany jest wpływ człowieka na emisję rtęci do wód i powietrza, to naukowcy badający grenlandzki przypadek nie są przekonani, że pierwiastek występuje w lodzie z powodu przemysłowej działalności naszego gatunku.

- Nie spodziewaliśmy się, że w wodzie lodowcowej w pobliżu będzie taka ilość rtęci - powiedział Rob Spencer z Uniwersytetu Stanowego Florydy, współautor badań. - Oczywiście mamy pewne hipotezy dotyczące tego, co może prowadzić do tak wysokich stężeń rtęci, ale te odkrycia wywołały wiele pytań, na które nie mamy jeszcze odpowiedzi – dodał.

Badacze sugerują, że lód pod powierzchnią może mieć swoje źródło w naturalnych procesach, takich jak erozja skał pod powierzchnią lodu.

- Wszystkie dotychczasowe wysiłki zmierzające do zarządzania rtęcią wynikały z przekonania, że jej rosnące stężenia, jakie obserwujemy w całym systemie Ziemi, pochodzą głównie z bezpośredniej działalności antropogenicznej, takiej jak przemysł - powiedział Hawkings. - Ale rtęć pochodząca z wrażliwych klimatycznie środowisk, takich jak lodowce, może być źródłem znacznie trudniejszym w zarządzaniu - dodał.

Korzystałem z tekstu opublikowanego na łamach "Dziennika naukowego".