Spektakl o życiu Fahrenheita w Gdańsku

Teatr Miniatura w Gdańsku wystawi w niedzielę przedstawienie dla dzieci o życiu znanego fizyka Daniela Gabriela Fahrenheita, twórcy termometru rtęciowego. Naukowiec urodził się pod koniec XVII w. w Gdańsku.

Spektakl "Fahrenheit" jest oparty na książce "Ciepło-zimno. Zagadka Fahrenheita" Anny Czerwińskiej-Rydel. Jest to jedna z części Trylogii Gdańskiej, jej autorstwa - obok "Wędrując po niebie z Janem Heweliuszem" oraz "Życie pod Psem według Artura Schopenhauera", poświęconej słynnym mieszkańcom miasta nad Motławą.

Książka o Fahrenheicie otrzymała wyróżnienie w konkursie Książka Roku 2012 Polskiej Sekcji IBBY (międzynarodowa organizacja zajmująca się literaturą dziecięcą).

- Sztuka pokazuje bohatera, który w sposób nieugięty podąża za swoim powołaniem. Fahrenheit od dzieciństwa marzył, aby zostać wynalazcą. I choć życie rzucało mu kłody pod nogi - wcześnie stracił rodziców, a opiekunowie zmusili go, aby uczył się kupiectwa - to do końca, wbrew różnym przeciwnościom losu, pozostał wierny swoim postanowieniom i marzeniom - powiedział we wtorek na konferencji prasowej reżyser spektaklu i autor scenicznej adaptacji książki 32-letni Michał Derlatka.

Spektakl opowiada o tym, jak będący na łożu śmierci Fahrenheit wzywa notariusza i prosi go o spisanie historii swojego życia. Naukowiec przeczuwa bowiem, że nad jego rodziną wisi fatum, a on sam jest przez kogoś otruwany. Fizyk relacjonuje jak próbował rozwikłać zagadkę ciepła i zimna. Umiera jednak nie kończąc swojej opowieści. Zaintrygowany notariusz postanawia kontynuować rekonstrukcję losów Fahrenheita i na własną rękę odkryć przyczynę jego śmierci.

W trakcie przedstawienia publiczność zobaczy na scenie laboratorium badawcze. Aktor grający główną rolę będzie przeprowadzał na oczach widzów liczne eksperymenty z chemikaliami i odczynnikami. Z niektórych doświadczeń lub narzędzi laboratoryjnych wyłonią się postacie sztuki.

Pochodzący z Trójmiasta aktor i reżyser Michał Derlatka ma na swoim koncie realizacje spektakli w teatrach lalkowych (m.in. Wrocławski Teatr Lalek, Kaliski Teatr im. W. Bogusławskiego), ale również przedstawienia muzyczne w ramach wrocławskiego Przeglądu Piosenki Aktorskiej. Pracował też w Hiszpanii, współtworząc m.in. jako reżyser grupę teatralną LaVelocidadDeLaLuz (realizacje w Barcelonie i Kordobie). W Narodowym Teatrze Katalońskim w Barcelonie współpracował jako projektant i konstruktor scen teatru cieni z wieloletnim scenografem Petera Brooka Jean-Guy Lecatem oraz z Sergim Belbelem.

Jako dramaturg przy spektaklu "Fahrenheit" współpracuje hiszpański artysta Jorge Gallardo Altamirano, który z Derlatką realizował projekty teatralne w Polsce, Hiszpanii i Czechach.

Daniel Gabriel Fahrenheit urodził się w Gdańsku w 1686 r. w rodzinie niemieckich kupców. W wieku 15 lat (po śmierci rodziców) opuścił Gdańsk i osiadł w Holandii, a następnie w Anglii, gdzie oddał się pracy naukowej i został m.in. członkiem słynnego angielskiego towarzystwa naukowego Royal Society. Fahrenheit kilkakrotnie odwiedzał Gdańsk - m.in. w 1710 i 1712 roku. Zmarł w Hadze w 1736 r.

Fahrenheit znany jest głównie z tego, że jako pierwszy w przyrządzie służącym do mierzenia temperatury użył rtęci (wcześniej rolę tę pełnił alkohol) i opracował własną skalę liczącą od zera do 212 stopni. Punktem zerowym w przyjętej przez Fahrenheita podziałce była temperatura zamarzania mieszaniny salmiaku i lodu, natomiast 212 stopni F oznaczało temperaturę wrzenia wody.

Skala Fahrenheita stosowana jest nadal w krajach anglosaskich. W pozostałych rejonach świata stosuje się skalę Celsjusza opracowaną w 1742 roku przez szwedzkiego fizyka i astronoma Andreasa Celsjusza.

Do dzisiejszych czasów nie zachował się żaden portret uczonego. Na podstawie inwentarza pośmiertnego wiemy tylko, jak się Fahrenheit ubierał - nosił peruki, surdut i kamizelkę.

W ubiegłym roku naukowcy z Politechniki Gdańskiej stworzyli domniemany portret naukowca. Udało się to dzięki specjalnie opracowanej aplikacji komputerowej. Do wykonania portretu wykorzystano m.in. wizerunki krewnych Fahrenheita oraz gdańszczan jemu współczesnych, reprezentujących podobne pochodzenie i status społeczny: członków patrycjatu, uczonych i duchownych.