"Wielki Kraków - wielkie szanse 1910-2010"

Dzieje terytorialnego rozwoju Krakowa, do którego sto lat temu przyłączone zostały pierwsze podmiejskie wówczas gminy, ukazuje wystawa w Muzeum Historycznym Miasta Krakowa.

Ekspozycja "Wielki Kraków - wielkie szanse 1910-2010" przypomina także postać Juliusza Leo - radnego, prezydenta Krakowa trzech kadencji, posła na Sejm krajowy we Lwowie, prezesa Koła Polskiego w parlamencie wiedeńskim, który doprowadził do powiększenia miasta.

"To jego energii i determinacji zawdzięczamy, że proces ten udało się przeprowadzić" - mówił PAP kurator wystawy Janusz Tadeusz Nowak. Dodał, że rozwój miasta był konieczny, bo Kraków "dusił się na małej powierzchni", a dookoła wyrastała mu konkurencja gospodarcza, przede wszystkim Podgórza.

Pierwsze gminy przyłączono do Krakowa w 1910 r. Były to m.in. Dębniki z Rybakami, Krowodrza, Łobzów, Zwierzyniec, Zakrzówek z Kapelanką, Grzegórzki. Jako ostatnie na przyłączenie zgodziło się w 1915 r. wolne miasto Podgórze. Powierzchnia Krakowa powiększyła się z niespełna 7 km kw. do 47 km kw.

Mimo swoich wizji, dotyczących rozwoju miasta, Juliusz Leo był często krytykowany, świadczą o tym m.in. prezentowane na wystawie kopie artykułów i wspomnień. Ignacy Daszyński pisał, że był on człowiekiem zdolnym i nadawał się na burmistrza Krakowa, ale "samolubstwo i nadmierna ambicja czyniły go niesprawiedliwym i niesympatycznym". Znany działacz ludowy Jan Dąbski pisał o Leo: "był politykiem despotycznym, nauczył się tego na prezydenturze Krakowa, którego był istnym dyktatorem", "pamiętał urazy i umiał się mścić".

W Muzeum Historycznym pokazywane są plany miasta, kopie rozporządzeń prawnych związanych z jego poszerzaniem, obrazy olejne i akwarele z widokami przyłączanych do Krakowa gmin. W części poświęconej Juliuszowi Leo zobaczyć można m.in. dyplom nadania mu w 1914 r. - rok przed przyłączeniem Podgórza - honorowego obywatelstwa Podgórza oraz list od Ignacego Jana Paderewskiego z 1909 r. dotyczący budowy Pomnika Grunwaldzkiego.

W sali zatytułowanej "Lamus" prezentowane są zdjęcia Rad Gmin przyłączonych do Krakowa, fotokopie dokumentów, świadczące o tym, czym rady te się zajmowały oraz odznaki i laski wójtowskie, a także zbiór metalowych znaczków identyfikacyjnych dla psów z Podgórza.

Dużą część ekspozycji to prace konkursowe dotyczące rozwoju urbanistycznego Wielkiego Krakowa. "Juliusz Leo wiedział, że nie wystarczy przyłączyć kolejne gminy, ale trzeba mieć jakiś plan rozwoju. Jedyną inwestycją, którą udało się w całości zrealizować była budowa Alei Trzech Wieszczów. Inne uniemożliwił wybuch I wojny światowej" - mówił Janusz T. Nowak.

Osobna część wystawy poświęcona jest historii poczty w gminach przyłączonych z walorami filatelistycznymi ze zbiorów Janusza Adamczyka oraz pocztówkami ze zbiorów Marka Sosenki. Zwiedzający będą mogli odbić pamiątkowe pieczęcie - ich środek to dokładna kopia pieczęci dawnej gminy.

Wystawę będzie można zwiedzać do 27 lutego.