Co nas obchodzi Komunia dla protestantów?

U nas, w Polsce, niewiele jest małżeństw katolicko-protestanckich. Jeszcze mniej jest takich, które chciałyby wspólnie przystępować do Stołu Pańskiego. Oczywiście nie lekceważę ich pragnienia do budowania wspólnoty małżeńskiej zakorzenionej w Bogu, ale wydaje się, że to nie jest u nas duży problem społeczny.

Dlaczego więc warto przyglądać się naszym zachodnim sąsiadom, ich staraniom o taką możliwość oraz obawom temu towarzyszącym? Czy to ma dla nas jakieś znaczenie?

W dyskusji wyraźnie widać dwa argumenty. Jeden mówi o wspólnocie. Do Eucharystii możemy wspólnie "zasiadać", o ile jesteśmy w pełnej wspólnocie między sobą. W praktyce oznacza to "łączność z papieżem". A drugi: żeby przyjmować katolicką Komunię Świętą, trzeba po katolicku w nią wierzyć.

Na przykład, wiara prawosławnych co do Eucharystii jest w zasadzie taka sama jak katolików, ale nie przystępujemy razem do Stołu Pańskiego, bo nie jesteśmy w pełnej jedności, a konkretnie ich "uznanie" papieża jest inne niż katolickie. Podziały między nami są jeszcze zbyt duże.

To "jeszcze" daje do myślenia.

Bo z jednej strony ekumenizm nas zbliża. I mamy nadzieję, że przyjdzie taki moment, gdy uznamy, że podziały są już tak małe, że możemy razem spożywać Ciało i Krew

naszego Pana. A z drugiej strony (i tu jest miejsce na naukę dla nas, Polaków) skoro może być "jeszcze nie", to może też być "już nie". Podziały mogą tak narastać, że Komunia jest coraz trudniejsza. Już teraz (i to nie tylko od trzech lat) bywają tak upolitycznione uroczyste celebracje, że całe rzesze katolików ich unikają, nie chcąc mieć nic wspólnego z ich wymową, a co za tym idzie, unikając komunii z "takimi" wyznawcami. A w zwykłe niedziele obserwujemy coraz częściej, że kazania "wypędzają" wiernych do innych kościołów (oby nie poza kościoły).

• Przeczytaj też: Czy luteranie mogą przyjmować Komunię?

Nie chcę tu oceniać, kto jest temu winien, ale to są konkretne przykłady osłabiania wspólnoty Kościoła. Do tego jeszcze dochodzi publicystyczno-internetowa działalność osłabiająca więź z papieżem, co każe pytać się coraz poważniej, czy nie powstają w naszej ojczyźnie takie grupy wierzących, które już zbyt daleko odeszły od wspólnoty z Rzymem. I dlatego nie mogą przystępować do Komunii Świętej.

Jeśli mówimy o różnej intensywności poczucia wspólnoty, to musimy się też pytać o granice. Kiedy przekracza się granicę (i jaką granicę), tak że już można lub już nie można zasiąść wspólnie do Eucharystii? Czy chodzi tylko o formalne zapisanie się lub wypisanie się z Kościoła katolickiego?

Iluż ludzi "zapisanych" do Kościoła nie za bardzo wie, jak brzmi katolicka doktryna na temat Najświętszego Sakramentu, tym bardziej jej nie rozumie, a już w ogóle nie ma pojęcie o różnicach w tej dziedzinie z luteranami czy innymi protestantami? (Tu dochodzimy do argumentu o katolickiej wierze…)

Czy wobec tego, nie wolno im przystępować do Komunii? Ktoś mógłby powiedzieć, że wystarczy, iż chcą wierzyć tak, jak naucza Kościół katolicki. Lecz oni nie wiedzą, na czym polega różnica między "transsubstancjacją" a "konsubstancjacją".

Co jest ważniejsze, dyscyplina czy wiara?

Gdy Niemcy zastanawiają się nad Komunią, to zawsze mówią o konieczności wyznawania katolickiej wiary w Eucharystię. Tak zresztą było do tej pory. Poprzedni papieże dlatego właśnie zezwalali niektórym protestantom na Komunię. Można by powiedzieć: nic nowego.

A jednak powstaje (nowe?) pytanie: czy to nie jest tak, że to bardziej wspólna wiara tworzy wspólnotę niż wspólna metryka (jakże często tylko kulturowa i, trzeba to powiedzieć, trochę przypadkowa)?

Skoro małżeństwo ma być obrazem miłości i wspólnoty między Chrystusem a Jego Oblubienicą, to pewnie powinno dawać świadectwo o pojednaniu i tworzeniu wspólnoty, zwłaszcza pomiędzy tymi, którzy pragną jedności, ale bez odcinania się od swoich korzeni. Taki ekumenizm w praktyce.

To ciekawe, że Jan Paweł II, gdy pozwalał bratu Roger (z Taizè) przyjmować "katolicką" Komunię, to jednocześnie prosił go, by pozostał protestantem!

Jacek Siepsiak SJ - dyrektor naczelny Wydawnictwa WAM i redaktor naczelny kwartalnika "Życie Duchowe"