Język polski wyszedł z mody?

"Jest to służba prawdzie, dobru i pięknu" - powiedział Franciszek do pracowników mediów, wskazując na istotę misji dziennikarskiej. Na temat tego czy (i które) współczesne środki masowego przekazu faktycznie służą prawdzie i dobru, od dość dawna toczy się poważna debata. Zapomnieliśmy jednak o trzecim, nie mniej ważnym, powołaniu: do piękna.

Formowanie do brzydoty

Najbardziej rzucającym się w oczy tego przykładem jest coraz powszechniejszy brak troski o piękno języka. Wystarczy przejrzeć portale, internetowe wydania gazet i czasopism, uważnie przeczytać papierowe magazyny lub pośledzić paski informacyjne w telewizji. Literówki, błędy stylistyczne i ortograficzne, wadliwa interpunkcja, nadużywanie wyrazów obcych, gdy mamy własne polskie itp. A przecież "misją dziennikarstwa jest nie tylko informowanie, lecz także formowanie" - zaznaczył papież. Czy chcemy być formowani do brzydoty oraz niechlujstwa językowego?

Na Twitterze popularnością cieszy się konto pod nazwą "czytamy dziennikarzom". Można tam codziennie znaleźć żałosne kwiatki z polskich mediów. Oto kilka przykładów zaledwie z dwóch dni.

"Kontrowersyjna droga tuż, tuż. Już zmieniła Gdańska. A jak zmieni ruchu?" - to tytuł z serwisu gazeta.pl. "Wyznawca hinduizmu pokazuje swój przepity język" - strona "Newsweeka" (ze zdjęcia wiadomo, że chodzi o przebity). "Demisja Janukowycza nie opłaca się oligarchom" - wprost.pl. "Bielan dołączył Gowina" - pasek informacyjny w TVP Info. Bród zamiast brud - strona główna Wirtualnej Polski. Pożeczki zamiast porzeczki w przepisie na pącz (zamiast poncz) - program o gotowaniu w TVP2.

Polszczyzna wyszła z mody

Jak widać w odwrocie jest nie tylko piękno języka ale również - delikatnie mówiąc - piękno myślenia. Wielki żal, że z taką łatwością ludzie mediów odpuszczają tę sferę życia publicznego. W kraju, gdzie książek już prawie się nie czyta, to dziennikarze winni być stróżami słowa.

To wszystko nie bierze się znikąd. Można podejrzewać, że znaczna część z tych, którzy taką niechlujność do mediów wprowadzają, to pokolenie wychowane na e-mailach i sms-ach. Zanim zostali dziennikarzami, nasiąknęli zupełnie niezrozumiałą modą oraz przekonaniem, że w komórkach i w sieci zasady językowe owszem obowiązują, ale jakoś mniej.

Piszemy bez polskich znaków, bez respektowania wielkich i małych liter, bez interpunkcji, używamy anglicyzmów nawet tam, gdzie nie ma takiej potrzeby. I to wszystko w świecie internetu, gdzie zajrzenie do słownika zajmuje 20 sekund albo w świecie telefonów komórkowych, w których pełno jest aplikacji słownikowych. Paradoksalnie, gdy dostęp do narzędzi i wszelkich korektorów jest o niebo łatwiejszy (nie trzeba sięgać do grubych tomów stojących w domu na półce), prawie w ogóle z nich nie korzystamy, uznając że piękno języka jest passé.

Patriotyzm codzienny

Są jeszcze dwa ważne aspekty tej sprawy: patriotyczny i chrześcijański. Polszczyzna to bez wątpienia jeden z najważniejszych elementów naszej kultury i tożsamości narodowej. Troska o język ojczysty jest więc zwykłym, codziennym wyrazem naszego patriotyzmu.

I druga sprawa. Warto zauważyć, że wcielenie Syna Bożego - choć dla nas najważniejsze - nie wystarczyło samo w sobie, by szerzyć Dobrą Nowinę. Kościołowi potrzebna była Ewangelia w formie spisanej. Nasze najważniejsze przesłanie, Słowo Boże zostało ubrane w formę języka. Skoro Bóg zechciał posłużyć się pięknem ludzkiego słowa i w pewnym sensie dotknął go swoją boskością, to czy przystoi nam, chrześcijanom, dopuszczać się niechlujności w posługiwaniu się słowem?