Dwanaście lat Polski w sojuszu NATO

W sobotę przypada 12. rocznica wstąpienia Polski do NATO. Sojusz, który liczy obecnie 28 państw, nie jest już tylko organizacja obronną, lecz także polityczną. Zapowiada m.in. budowę własnej tarczy antyrakietowej.

Oficjalne przyjęcie Polski, Czech i Węgier do NATO nastąpiło 12 marca 1999 r. w Independence w stanie Missouri. Wówczas szefowie MSZ przekazali tzw. instrumenty ratyfikacyjne. Akces do sojuszu był wynikiem 10 lat starań kolejnych rządów. Polsce udało się m.in. przekonać do rozszerzenia "starych" członków NATO, którzy początkowo byli temu niechętni. Nie bez wpływu na ten proces wchodzenia do NATO był też konsekwentny sprzeciw ZSRR, a potem Rosji wobec rozszerzenia paktu na wschód.

Kilkanaście dni po formalnym wstąpieniu Polski do NATO, Sojusz uderzył z powietrza na Jugosławię, aby skłonić Serbów do podpisania porozumienia w sprawie Kosowa i zaprzestania prześladowań albańskich mieszkańców tej prowincji. Polska zgłosiła wojskowy samolot transportowy do przewozu pomocy humanitarnej dla uchodźców, wystawiła też kontyngent do sił KFOR.

Od czasu wejścia do NATO Polska uczestniczy w operacjach sojuszu. W rozpoczętej w 2002 r. misji ISAF w Afganistanie obecnie służy 2,6 tys. polskich żołnierzy. Polacy w ramach misji NATO szkolą też irackich żołnierzy. Natomiast w operacji Active Endeavour na Morzu Śródziemnym regularnie biorą udział polskie okręty, od najbliższego poniedziałku przyłączy się do niej ORP Kontradmirał Xawery Czernicki.

Polska regularnie uczestniczy w sojuszniczych ćwiczeniach. Ostatnio, we wrześniu 2010 r. odbyły się w Polsce ćwiczenia wojsk specjalnych "Jackal Stone 2010". Wspólnie trenowało 1100 żołnierzy z siedmiu państw NATO. Natomiast w czerwcu ub.r. na Bałtyku w wielonarodowych ćwiczeniach Baltops 2010 wzięły udział okręty, samoloty i śmigłowce z 14 państw. Być może w 2013 r. odbędą się w Polsce pierwsze poligonowe ćwiczenia Sił Odpowiedzi NATO (NATO Response Force – NRF).

Polscy piloci już trzy razy brali udział w czteromiesięcznym patrolowaniu przestrzeni powietrznej Litwy, Łotwy i Estonii w ramach misji NATO Air Policing.

Przystąpienie do NATO wiązało się z koniecznością spełnienia wielu warunków - Polska musiała zmienić system kontroli ruchu powietrznego, wyposażyć samoloty i obronę powietrzną w urządzenia identyfikacji "swój-obcy" oraz zapewnić bezpieczną łączność. Potrzebne było przyjęcie ustaw o ochronie tajnych informacji. Nie ze wszystkich zobowiązań Polsce udało się wywiązać w terminie.

W polskich dążeniach do NATO kluczowe była gwarancja wspólnej obrony wynikająca z artykułu 5. Traktatu Waszyngtońskiego - zasady "jeden za wszystkich, wszyscy za jednego". Stanowi on, że zbrojna napaść na jednego lub kilku sojuszników będzie uważana za atak na wszystkich i wymaga wspólnej obrony.

W listopadzie 2010 na szczycie w Lizbonie sojusz przyjął nową koncepcję strategiczną na najbliższe 10 lat. Zapowiada ona budowę natowskiej obrony przeciwrakietowej i gotowość do współpracy w tej dziedzinie z Rosją.

Dokument - ku zadowoleniu Polski - potwierdza, że obrona terytorialna i solidarność sojuszników na wypadek ataku jest podstawowym zadaniem NATO zgodnie z art. 5 Traktatu Waszyngtońskiego. Z drugiej strony strategia podkreśla nowe globalne wyzwania XXI w.: terroryzm, rakiety dalekiego zasięgu, wojna cybernetyczna czy zagrożenia dla bezpieczeństwa energetycznego.

Organizacja Traktatu Północnoatlantyckiego powstała w 1949 r. Obecnie NATO liczy 28 państw członkowskich. Są to Albania, Belgia, Bułgaria, Chorwacja, Czechy, Dania, Estonia, Francja, Grecja, Hiszpania, Holandia, Islandia, Kanada, Litwa, Luksemburg, Łotwa, Niemcy, Norwegia, Polska, Portugalia, Rumunia, Słowacja, Słowenia, Stany Zjednoczone, Turcja, Węgry, Wielka Brytania i Włochy. NATO deklaruje wolę kontynuowania i rozwijania partnerstwa z Gruzją i Ukrainą w ramach komisji NATO-Ukraina i NATO-Gruzja.