Orzeczenia o niepełnosprawności zupełnie inaczej. To nie koniec nowości dla pacjentów

Jak przypomina Medonet, 11 czerwca weszły w życie istotne zmiany dotyczące orzekania o niepełnosprawności. Nowe przepisy, opublikowane w Dzienniku Ustaw 27 maja 2025 r., mają na celu uproszczenie procedur i wydłużenie minimalnych okresów ważności orzeczeń. Dzięki temu osoby z niepełnosprawnościami nie będą musiały tak często stawiać się przed komisjami. Zmiany obejmują także automatyczne przyznawanie uprawnień w przypadku niektórych schorzeń, takich jak zespół Downa czy rzadkie choroby genetyczne o stabilnym przebiegu. W czerwcu w życie wchodzą również nowe regulacje w kodeksie pracy.

Medonet wskazuje, że nowe przepisy precyzują, że niepełnosprawność oznacza długotrwałe lub czasowe ograniczenie w pełnieniu ról społecznych, wynikające z trwałego lub przewlekłego naruszenia sprawności organizmu. Warto podkreślić, że nie zawsze prowadzi to do niezdolności do pracy, choć oba pojęcia bywają mylone. Orzeczenia o niepełnosprawności były dotąd często wydawane na określony czas, co nie odpowiadało potrzebom osób z przewlekłymi schorzeniami.

W marcu 2025 r., podczas obchodów Światowego Dnia Zespołu Downa, wiceminister rodziny, pracy i polityki społecznej Łukasz Krasoń zapowiedział wprowadzenie nowych wytycznych dla zespołów orzekających na poziomie wojewódzkim i powiatowym. Jak podkreślił, mają one uprościć procedurę przyznawania orzeczeń osobom z zespołem Downa oraz z rzadkimi chorobami genetycznymi.

Kiedy orzeczenie o niepełnosprawności będzie wydawane na stałe?

Według informacji portalu Infor.pl, osoby cierpiące na rzadkie schorzenia genetyczne mogą, po złożeniu odpowiedniego wniosku i przedstawieniu wymaganych dokumentów, otrzymać orzeczenie o niepełnosprawności bezterminowo. W przypadku dzieci takie orzeczenie zachowuje ważność do ukończenia przez nie 16. roku życia, zgodnie z obowiązującymi przepisami.

Kryteria przyznawania orzeczeń i lista schorzeń

Nowe regulacje przewidują, że przy ocenie wniosku szczególne znaczenie mają dwa punkty. Punkt siódmy dotyczy konieczności stałej lub długotrwałej pomocy ze strony innych osób z powodu poważnych ograniczeń w samodzielnym funkcjonowaniu. Z kolei punkt ósmy odnosi się do nieustannego zaangażowania opiekuna w proces leczenia, rehabilitacji i edukacji dziecka.

Podobne zasady będą stosowane wobec dzieci z zespołem Downa oraz z innymi pięćdziesięcioma rzadkimi chorobami genetycznymi. W ich przypadku zaleca się przyznawanie orzeczeń na maksymalnie długi okres, czyli do ukończenia przez dziecko 16 lat, ze szczególnym uwzględnieniem potrzeby stałej opieki. W wykazie znalazło się 208 schorzeń, których dotyczą czerwcowe zmiany.

Zmiany w kodeksie pracy i nowe zasady zwolnień:

• możliwość wsparcia finansowego dla pracodawców zatrudniających emerytów,
• ulgi i dotacje dla firm,
• reorganizację pracy urzędów pracy,
• prawo do rejestracji jako bezrobotni dla rolników,
• specjalne wsparcie dla bezrobotnych z rodzin wielodzietnych i samotnych rodziców,
• lepszy dostęp do środków z Krajowego Funduszu Szkoleniowego,
• wprowadzenie pożyczki edukacyjnej w wysokości do 400 proc. przeciętnego wynagrodzenia.

Tzw. zwolnienia monitorowane były już wcześniej stosowane, jednak nowe przepisy wprowadzają ich doprecyzowanie. Nowa ustawa zastąpi dotychczas obowiązującą ustawę z 20 kwietnia 2004 r. o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. W związku z tym od czerwca wprowadzony zostanie pakiet zmian, obejmujący m.in. nowe zasady przyznawania świadczeń i ulg dla osób z niepełnosprawnościami.

Nowe regulacje mają na celu nie tylko uproszczenie procedur, ale także zapewnienie większej stabilności osobom z przewlekłymi schorzeniami. Szczegółowe informacje na temat zmian oraz listę schorzeń objętych nowymi przepisami można znaleźć w dedykowanych artykułach branżowych.