Raport: "2 miliardy. Sposób na bezrobocie"

Powołać narodowy program walki z bezrobociem młodych, więcej pieniędzy kierować na aktywne formy walki z bezrobociem, wprowadzić system powszechnych robót publicznych - to niektóre z rekomendacji raportu przedstawionego przez Fundację Energia dla Europy.

Raport "# 2 miliardy. Sposób na bezrobocie" zawiera wnioski z badania opinii osób młodych, dane zebrane z ankiet z Wojewódzkich Urzędów Pracy oraz sformułowane na tej podstawie rekomendacje.

Prezes Fundacji Energia dla Europy Grzegorz Kądzielawski przypomniał, że Polska w najbliższych dwóch latach otrzyma z UE 2 mld zł na walkę z bezrobociem młodych. Według niego pytanie, jak te pieniądze wydać "to obecnie najważniejszy temat w Polsce". "Dlatego postanowiliśmy spróbować zbadać, jak na tę sprawę patrzą młodzi ludzie oraz jak widzą ją urzędy pracy" - powiedział PAP.

Z ankiet rozesłanych do wszystkich Wojewódzkich Urzędów Pracy (WUP) wynika m.in., że najskuteczniejsza forma aktywizacji zawodowej bezrobotnych to dofinansowanie własnej działalności gospodarczej przez bezrobotnych oraz refundacja kosztów doposażenia lub wyposażenia stanowiska pracy dla bezrobotnego.

Stuprocentową skuteczność tej formy aktywizacji wskazały kierownictwa WUP w województwach: wielkopolskim, łódzkim, dolnośląskim, kujawsko-pomorskim, świętokrzyskim, śląskim, lubuskim, zachodniopomorskim, małopolskim czy warmińsko-mazurskim.

Jako skuteczną metodę wskazywano także: prace interwencyjne i roboty publiczne, które pozwalają utrzymać bezrobotnych w gotowości do pracy i zapobiegają skutkom długotrwałego bezrobocia.

Na potrzeby raportu przeprowadzono badanie jakościowe "Praca, perspektywy życiowe". Zrealizował je CBOS we wrześniu 2013 r. metodą zogniskowanych wywiadów grupowych w ramach 4 sesji w: Krakowie, Kielcach, Rzeszowie, Warszawie. Badano osoby między 18. a 25. rokiem życia, deklarujące co najmniej średnie zainteresowanie polityką. W każdej z grup uczestniczyło po 8 osób.

"Z tych badań wypływa jednoznaczny wniosek: że młodzi ludzie z dużą beznadziejnością patrzą w przyszłość, nie widzą dla siebie miejsca w dzisiejszych uwarunkowaniach formalnoprawnych na rynku pracy w Polsce, wiele osób wskazywało, że chciałoby założyć rodziny, ale nie ma materialnych podstaw, nie ma możliwości zatrudnienia, co prowadzi do tego, że żyją na garnuszku rodziców" - wskazał Kądzielawski. "Wielu młodych ludzi wyjeżdża za granicę i tam płacą podatki - nie nad Wisłą, a nad Tamizą, i to jest bardzo duży problem" - dodał.

"Kolejny wniosek, który płynie z raportu, to niewydolny system edukacji. Młodzi ludzie zauważają, że po skończeniu studiów nie do końca są przygotowani do starcia z rynkiem pracy. Zwracają uwagę, że na studiach mało jest elementów praktycznych, przygotowujących ich do zawodu" - powiedział.

Na podstawie badań autorzy raportu sporządzili rekomendacje, np.: powołanie narodowego programu adresowanego do młodych bezrobotnych. Dr Stanisław Kluza zaproponował, by był to program wzorowany na realizowanym przed laty programie "Pierwsza praca".

Inny pomysł to wprowadzenie systemu powszechnych robót publicznych, zakładający przymusowe kierowanie do pracy osób długotrwale bezrobotnych (powyżej 12 miesięcy).

Prof. Julian Auleytner wskazał z kolei na konieczność zwiększenia środków na aktywne formy walki z bezrobociem w postaci szkoleń i inwestycji w miejsca pracy.

Fundacja Energia dla Europy jest organizacją pozarządową, której statutowym celem jest "prowadzenie działalności społecznie użytecznej na rzecz projektowania, inicjowania i wspierania rozwiązań w zakresie polityki ustrojowej i rodzinnej w Polsce".

Radę Programową Fundacji tworzą: dr Mariusz Andrzejewski, Michał Borowski, dr Marek A. Cichocki, Janina Jankowska, dr Stanisław Kluza, Cezary Krysztopa, Iwona Michałek, Jan Ołdakowski, Edyta Poncyljusz, Maciej Strzembosz, Marta Wójcik.

Do Polski trafią na lata 2014-2015 ok. 2 mld zł ze środków unijnego programu na aktywizację zawodową i miejsca pracy dla młodych bezrobotnych. Pieniądze będą skierowane do regionów, gdzie bezrobocie wśród młodych przekracza 25 proc. Według danych za 2012 r. będzie to 10 województw: zachodniopomorskie, lubuskie, dolnośląskie, łódzkie, kujawsko-pomorskie, warmińsko-mazurskie, małopolskie, lubelskie, podkarpackie i świętokrzyskie.

Instrumenty, które mają m.in. pomóc je wykorzystać, resort pracy wpisał do nowelizowanej właśnie ustawy o promocji zatrudnienia i instytucjach rynku pracy. Są wśród nich m.in. gwarancja, że młodzi bezrobotni - do 30. roku życia - będą mieli skrócony okres (z 6 do 4 miesięcy), w którym urzędy muszą przedstawić im ofertę pracy, stażu lub podniesienia kwalifikacji.

Pracodawcy, którzy zatrudnią bezrobotnych do 30. roku życia, mogą też zostać początkowo zwolnieni z obowiązku opłacania za nich składek na Fundusz Pracy oraz Fundusz Gwarantowanych Świadczeń Pracowniczych.