Rząd o wsparciu przemysłu w woj. śląskim

Rząd we wtorek ma przyjąć w Katowicach dokument nazywany dotąd Programem dla Śląska. Ministrowie wysłuchają też sprawozdania z działalności pełnomocnika rządu ds. restrukturyzacji górnictwa węgla kamiennego i zajmą się m.in. projektem ustawy o rewitalizacji.

Przygotowanie tzw. Programu dla Śląska, który ostatecznie zyskał nazwę "Śląsk 2.0 - Program wsparcia przemysłu Województwa Śląskiego i Małopolski Zachodniej" premier Ewa Kopacz zapowiedziała na początku stycznia. Kontekstem były narastające protesty górniczych związków wobec pierwotnych założeń restrukturyzacji stojącej przed widmem upadłości Kompanii Węglowej.

Szefowa rządu 7 stycznia powołała międzyresortowy zespół ds. wzmocnienia potencjału przemysłowego Śląska (i Małopolski), w skład którego weszło siedmioro wiceministrów. W załączniku do zawartego 17 stycznia porozumienia rządu ze związkami znalazł się zapis mówiący, że "program reindustrializacji Śląska i Małopolski, (...) zostanie opracowany przy udziale strony społecznej i samorządowej (…)".

W kolejnych tygodniach odbywały się spotkania przedstawicieli międzyresortowego zespołu z samorządowcami, naukowcami czy przedsiębiorcami, którzy m.in. zgłaszali propozycje i wnioski do programu (m.in. 37 swoich propozycji sformułował samorząd woj. śląskiego).

W połowie lutego przewodniczący rządowemu zespołowi sekretarz stanu w Kancelarii Prezesa Rady Ministrów Jakub Jaworowski sygnalizował, że program w krótkim okresie ma być obejmować głównie reakcję na zmiany na rynku pracy w efekcie restrukturyzacji górnictwa. Średni okres miałyby wypełnić działania m.in. na rzecz ściągania inwestorów czy rozwijanie infrastruktury, a długi - m.in. zmiany w prawie czy ułatwienia dla niektórych sektorów gospodarki. Od marca dyskusja miała być przekuwana na konkretne zapisy.

Pod koniec maja wiceminister gospodarki Ilona Antoniszyn-Klik mówiła PAP, że program "zapoczątkuje instrumenty, które pomogą reindustrializować region - szczególnie tereny, które mogą być objęte strukturalnym bezrobociem". Jak podkreślała, mają to być instrumenty uniwersalne - czyli takie, które w sytuacji kryzysowej będzie można zastosować w każdym powiecie w Polsce.

Wśród głównych założeń programu Antoniszyn-Klik wymieniła m.in. tworzenie terenów pod przyszłe inwestycje oraz przyciąganie tych inwestycji. Mówiła o rozwiązaniach w postaci rozproszonej sieci parków przemysłowych z małymi i średnimi przedsiębiorstwami, instrumentów gwarancyjnych i proeksportowych, rewitalizacji terenów poprzemysłowych i zasobów mieszkaniowych, a także instrumentów związanych z termomodernizacją.

Pod koniec czerwca samorządowcy z woj. śląskiego sygnalizowali, że choć przynajmniej do części z nich docierały poszczególne założenia programu, nie poznali go do tego czasu w całości. Zastrzeżenia co do włączenia w prace nad programem zgłaszała też strona społeczna.

Związkowcy mieli mniej uwag co do dialogu z pełnomocnikiem rządu ds. górnictwa, wiceministrem skarbu Wojciechem Kowalczykiem, który w ostatnich miesiącach kilkukrotnie spotykał się z nimi ws. realizacji styczniowego porozumienia rządu ze związkami.

Zgodnie z przyjętymi wówczas założeniami KW w maju br. sfinalizowała proces sprzedaży Węglokoksowi Kraj kopalń Bobrek i Piekary, a także przekazała do Spółki Restrukturyzacji Kopalń kopalnię Centrum (wcześniej też Brzeszcze i Makoszowy). Zakłady te przynosiły KW ok. 50-60 proc. strat (ok. 2 mld zł w ub. roku). 15 maja władze SRK i Tauronu podpisały list intencyjny ws. ewentualnego nabycia kopalni Brzeszcze.

Pozostałe 11 kopalń i cztery inne zakłady Kompanii mają być restrukturyzowane i trafić do tworzonej z udziałem pozyskiwanych inwestorów tzw. Nowej KW. W ub. tygodniu Kowalczyk mówił w Sejmie, że oferty wstępne od inwestorów zainteresowanych kupnem udziałów w Nowej KW powinny wpłynąć do 7 lipca br., a proces objęcia przez nich udziałów zakończy się do 27 lipca poprzez dokonanie wpłat środków na konto tej spółki.

Ministrowie mają podczas wtorkowego posiedzenia rządu w Katowicach zająć się także projektem ustawy o rewitalizacji. Jej celem jest ratowanie terenów zdegradowanych pod względem środowiskowym, infrastrukturalnym i społecznym. Według Ministerstwa Infrastruktury i Rozwoju, uregulowanie tej działalności jest istotne, bo rewitalizacja będzie w perspektywie 2014-2020 jednym z głównych celów inwestowania środków unijnych - przewidziano na to środki z polityki spójności w wysokości ok. 25 mld zł.

Rewitalizacja będzie zadaniem własnym gminy. W gminach mają powstawać programy rewitalizacyjne. Opracują je i uchwalą samorządy lokalne w ścisłej współpracy z zainteresowanymi środowiskami, m.in. mieszkańcami, organizacjami pozarządowymi, przedsiębiorcami. Angażowanie lokalnych społeczności w proces zmian, zarówno na etapie programowania (szerokie i transparentne konsultacje), jak i podczas realizacji przedsięwzięć rewitalizacyjnych ma być ważnym elementem programów rewitalizacyjnych.

Obok gminnego programu rewitalizacji (GPR), strategii uchwalanej przez radę gminy, wyznaczającej obszar zdegradowany i będącej podstawą do wydania aktów prawa miejscowego regulujących sposób prowadzenia rewitalizacji, ważnym elementem ma być komitet rewitalizacji - ciało opiniotwórcze, w którym zasiądą przedstawiciele władz lokalnych, mieszkańców, właścicieli nieruchomości i biznesu, a także eksperci, co ma m.in. zapewnić szeroką partycypację społeczną w uchwalanych programach rewitalizacji.

Nowe prawo da też gminom możliwość ustanawiania specjalnych stref rewitalizacji (SSR). Pozwoli to na stosowanie konkretnych zachęt dla podmiotów rewitalizacji, w tym podmiotów prywatnych, np.: przez dotacje dla wspólnot mieszkaniowych na wykonanie zaplanowanych prac inwestycyjnych.

Zdaniem MIR projekty rewitalizacyjne nie mogą się ograniczać tylko do renowacji obiektów. Powinny objąć przede wszystkim aktywizację społeczną, wsparcie przedsiębiorczości, samozatrudnienia, rozwijanie oferty edukacyjnej i szkoleniowej oraz zapobieganie bezrobociu - co ważne, w nowej perspektywie rewitalizacja będzie dotyczyć nie tylko miast, ale też wymagających odnowy obszarów wiejskich czy miejsko-wiejskich.

Ponadto rząd ma we wtorek zatwierdzić aneksy do Kontraktów Terytorialnych dla pięciu województw lubelskiego, opolskiego, śląskiego, małopolskiego, podkarpackiego. Regulują one zakres i warunki dofinansowania Regionalnych Programów Operacyjnych na lata 2014-2020. Aneksy nie wprowadzają zmian w wykazie planowanych inwestycji.