Zdrowsza żywność w placówkach oświatowych

Zdrowsze i bardziej urozmaicone posiłki w żłobkach, przedszkolach i szkołach województwa śląskiego - to efekt prowadzonego od 2 lat programu edukacyjnego "Żywienie na wagę zdrowia". Przeszkolono 8 tys. rodziców i ponad 1500 pracowników placówek oświatowych.

"Ten program jest rzeczywiście skuteczny. Co niezwykle ważne, wyniki są walidowane. Ocenialiśmy jadłospisy sprzed jego wprowadzenia, analizujemy je teraz - wyniki są o niebo lepsze" - powiedziała PAP dr Beata Całyniuk z Zakładu Żywienia Człowieka Śląskiego Uniwersytetu Medycznego.

Program edukacyjny jest prowadzony z inicjatywy śląskiego państwowego wojewódzkiego inspektora sanitarnego od 2012 r., realizowany pod patronatem rzecznika praw dziecka we współpracy ze Śląskim Uniwersytetem Medycznym w Katowicach.

Jest adresowany do osób odpowiedzialnych za żywienie dzieci w placówkach oświatowo-wychowawczych, rodziców dzieci i samych dzieci. Przeszkolono już ponad 1500 osób odpowiedzialnych za żywienie z 1333 placówek nauczania i wychowania. Od początku programu w Zakładzie Żywienia Człowieka przebadano blisko 5 tys. jadłospisów. Obliczono wartość energetyczną i odżywczą podawanych posiłków, a uzyskane wyniki porównano z normami żywienia dla danej grupy wiekowej. Dokonano również oceny jakościowej jadłospisów stosując zalecane do tego typu badań testy.

Najnowsze badania wykazały, że wartość energetyczna jadłospisów odpowiadała przyjętym wzorcom żywieniowym. Posiłki w analizowanych placówkach były zbilansowane pod względem udziału białka, tłuszczu i węglowodanów. We wszystkich posiłkach obiadowych występowały produkty będące źródłem białka zwierzęcego oraz warzywa.

Wyniki oceny ilościowej i jakościowej posiłków wskazały generalnie bardziej racjonalne wykorzystanie racji pokarmowej i bardziej urozmaicone żywienie w placówkach przedszkolnych i żłobkowych w porównaniu ze szkołami.

W ramach programu prowadzone są również warsztaty żywieniowe dla rodziców pod nazwą "Godzina ze zdrowiem", z których skorzystało ponad 8 tys. osób. Podczas warsztatów rodzice poznają m.in zasady racjonalnego żywienia oraz zasady prawidłowego układania jadłospisów.

Trwa kolejna edycja programu w całym województwie, która zakończy się w marcu 2015 r. Zainteresowane placówki wychowawcze w każdej chwili mogą się przyłączyć do programu. "To wszystko naprawdę cieszy, bo przecież inwestujemy w zdrowie tych dzieci i ich rodzin i teraz, i za kilkadziesiąt lat" - powiedziała dr Całyniuk.

Jak jednak podkreślają przedstawiciele Sanepidu, nie zawsze było tak dobrze. Wprowadzenie programu było konsekwencją analizy wyników kontroli prowadzonych przez Państwową Inspekcję Sanitarną woj. śląskiego, podpartej badaniami prowadzonymi w latach 2007-2011. "Wyniki napawały grozą" - mówił śląski państwowy wojewódzki inspektor sanitarny Grzegorz Hudzik.

Kontrola wykazała błędy dotyczące jakości żywienia w 33 proc. skontrolowanych żłobków, 40 proc. przedszkoli i 51 proc. szkół. W połowie kontrolowanych placówek oceny były niedostateczne pod względem wartości energetycznej posiłków. Najczęściej wartość energetyczna dziennych racji pokarmowych była niższa od zalecanej, bądź znacznie przekraczała zalecane ilości. Stwierdzano m.in. zbyt duży udział energii z tłuszczów, wobec małego udziału energii z węglowodanów.

Przedstawiciele Sanepidu podkreślają, że program "Żywienie na wagę zdrowia" został pozytywnie przyjęty i wzbudził zainteresowanie nie tylko wśród osób odpowiedzialnych za żywienie w placówkach oświatowo-wychowawczych, ale również rodziców. Edukacja dała zaś pozytywny efekt w postaci prawidłowo sporządzanych jadłospisów.