Zmiany dla nauczycieli: świadczenia kompensacyjne, odprawy emerytalne i nowe regulacje

Podczas spotkania podsumowującego pracę grup roboczych w końcówce 2024 roku Ministerstwo Edukacji zgodziło się na realizację części postulatów przedstawionych przez związki zawodowe. Wśród kluczowych zmian znalazło się m.in. wydłużenie funkcjonowania świadczeń kompensacyjnych, podwyższenie odpraw emerytalnych oraz uregulowanie godzin ponadwymiarowych. Oprócz tego planowane są modyfikacje dotyczące odpowiedzialności dyscyplinarnej oraz pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu.

• Świadczenia kompensacyjne – przedłużenie do 2042 roku, rozszerzenie grupy uprawnionych.
• Odprawy emerytalne – wzrost do sześciokrotności wynagrodzenia.
• Nagrody jubileuszowe – po 45 latach pracy.
• Godziny ponadwymiarowe – ujednolicenie zasad, brak potrąceń za dni świąteczne.
• Postępowania dyscyplinarne – nauczyciel uniewinniony nie straci wynagrodzenia.
• Pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu – zmniejszenie do 18 godzin tygodniowo.

Świadczenia kompensacyjne do 2042 roku

Jednym z najważniejszych ustaleń jest przedłużenie funkcjonowania świadczeń kompensacyjnych dla nauczycieli co najmniej do 2042 roku. Ponadto, rozszerzona zostanie grupa uprawnionych do tego świadczenia. Nowe przepisy obejmą m.in. nauczycieli zatrudnionych w centrach kształcenia ustawicznego, młodzieżowych domach kultury, pałacach młodzieży oraz szkolnych schroniskach młodzieżowych.

– Chociaż cieszymy się z tego rozwiązania, to jednak nie uważamy go za idealne. Liczyliśmy na bardziej korzystne zmiany w zakresie wcześniejszych emerytur – podkreśla Waldemar Jakubowski, przewodniczący oświatowej „Solidarności”. – Uważamy, że świadczenia kompensacyjne powinny funkcjonować równolegle z lepszymi rozwiązaniami dotyczącymi emerytur dla nauczycieli.

Nowe przepisy mają wejść w życie od września 2025 roku, jednak ich wdrożenie zależy od nowelizacji ustawy o świadczeniach kompensacyjnych, nad którą czuwa Ministerstwo Rodziny.

Odprawy emerytalne i nagrody jubileuszowe

Rząd zgodził się również na podniesienie odpraw emerytalnych dla nauczycieli do poziomu sześciokrotności ich wynagrodzenia – tak jak ma to miejsce w przypadku pracowników samorządowych. Kolejną zmianą jest wprowadzenie nagród jubileuszowych dla nauczycieli po 45 latach pracy.

– To długo oczekiwane rozwiązanie, które ma na celu docenienie wieloletniej służby nauczycieli – podkreśla Urszula Woźniak, wiceprezes Związku Nauczycielstwa Polskiego.

Godziny ponadwymiarowe – koniec nierówności

Obecnie nauczyciele realizujący godziny ponadwymiarowe mogą tracić część wynagrodzenia, np. w przypadku wycieczek szkolnych lub innych obowiązków. Planowane zmiany mają doprowadzić do ujednolicenia zasad ich rozliczania oraz zniesienia potrąceń za dni, w których przypada święto.

– Problemem jest chaos interpretacyjny – zauważa Sławomir Wittkowicz, przewodniczący Wolnego Związku Zawodowego „Forum-Oświata”. – Każda placówka ma własne zasady rozliczania, co prowadzi do niesprawiedliwych sytuacji. Liczymy na to, że nowe przepisy wprowadzą większą przejrzystość.

Zmiany te są wynikiem rekomendacji Państwowej Inspekcji Pracy i mogą być wdrożone w formie rozporządzenia, co znacznie skróci czas oczekiwania na nowe regulacje.

Odpowiedzialność dyscyplinarna – zmiany w prawie

Wśród reform znalazła się również kwestia odpowiedzialności dyscyplinarnej nauczycieli. Jednym z kluczowych problemów było dotychczasowe pozbawianie nauczyciela wynagrodzenia w przypadku postępowania dyscyplinarnego, nawet jeśli ostatecznie został on uniewinniony.

– To niesprawiedliwe rozwiązanie, które nie funkcjonuje w innych zawodach – podkreśla Wittkowicz. – Nowelizacja ma tę kwestię jednoznacznie uregulować.

Pensum nauczycieli praktycznej nauki zawodu 

W ramach reformy zapowiedziano również ujednolicenie pensum dla nauczycieli praktycznej nauki zawodu. Zostanie ono zmniejszone z 22 do 18 godzin tygodniowo, co ma zrównać ich sytuację z nauczycielami teoretycznej nauki zawodu. Nie przewiduje się natomiast ogólnych zmian w pensum dla wszystkich nauczycieli.

Co dalej? Terminy wdrożenia zmian

Nowe regulacje powinny zostać oficjalnie przedstawione w marcu 2025 roku, a ich wdrożenie planowane jest na 1 września 2025 r. Część zmian wymagających dodatkowych środków finansowych ma wejść w życie od 1 stycznia 2026 roku.

Źródło: StrefaEdukacji / jh