Jutro decyzja prezydenta ws. ustawy o in vitro

W środę o godz. 10 prezydent Bronisław Komorowski ogłosi swoją decyzję w sprawie ustawy "o leczeniu niepłodności", w tym metodą zapłodnienia pozaustrojowego in vitro - poinformowała we wtorek Kancelaria Prezydenta.

Sejm uchwalił ustawę o leczeniu niepłodności pod koniec czerwca; Senat nie zgłosił do niej poprawek.

Jeszcze przed podjęciem decyzji ws. ustawy przez Senat szef Kancelarii Prezydenta Jacek Michałowski wskazywał w piśmie do marszałka izby Bogdana Borusewicza, że wprowadzana ustawą o in vitro możliwość pobierania komórek rozrodczych od dawcy, który jest niezdolny do świadomego wyrażenia zgody, budzi poważną wątpliwość, co do zgodności z konstytucją i prawem międzynarodowym.

Resort zdrowia wyjaśniał, że ustawa przewiduje taką możliwość ze wskazań medycznych, w celu zabezpieczenia płodności na przyszłość, np. osób chorych na białaczkę, bo intensywne leczenie tej choroby upośledza zdolność płodzenia.

Zgodnie z obowiązującym prawem prezydent może ustawę podpisać (w tym wypadku weszłaby w życie po trzech miesiącach od ogłoszenia), zawetować ją (przekazać Sejmowi z umotywowanym wnioskiem o ponowne jej rozpatrzenie), bądź zwrócić się do Trybunału Konstytucyjnego z wnioskiem o stwierdzenie zgodności jej postanowień z konstytucją. Jeśli ten orzeknie, że jest ona zgodna z ustawą zasadniczą, prezydent nie może odmówić podpisania ustawy.

Zgodnie z określoną procedurą, jeśli TK uzna ustawę za niezgodną z konstytucją, prezydent odmawia podpisania ustawy. Jeśli za niekonstytucyjne uznane zostaną tylko poszczególne przepisy ustawy, a Trybunał nie orzeknie, że są one nierozerwalnie związane z ustawą, wyjątkowo prezydent podpisuje ustawę z pominięciem przepisów uznanych za niezgodne albo zwraca ustawę Sejmowi w celu usunięcia niezgodności.

Jeśli prezydent występuje z wetem, ostateczna decyzja co do kształtu ustawy należy do Sejmu, który może odrzucić stanowisko prezydenta (uchwalając ustawę ponownie większością 3/5 głosów). Nieodrzucenie przez Sejm weta prezydenta powoduje zamknięcie procesu ustawodawczego. Odrzucenie weta prezydenta oznacza, że Sejm nie zgadza się ze zgłaszanymi zastrzeżeniami i domaga się podpisania ustawy. W takim wypadku prezydent jest zobowiązany ustawę podpisać.

Uchwalona w czerwcu ustawa daje prawo do korzystania z metody in vitro małżeństwom i osobom we wspólnym pożyciu, potwierdzonym zgodnym oświadczeniem. Leczenie niepłodności tą metodą będzie mogło być podejmowane po wyczerpaniu innych metod leczenia, prowadzonych przez co najmniej 12 miesięcy.

Ustawa zezwala na dawstwo zarodków, zabrania zaś ich tworzenia w celach innych niż pozaustrojowe zapłodnienie. Zakazuje też niszczenia zarodków zdolnych do prawidłowego rozwoju - grozić będzie za to kara pozbawienia wolności od 6 miesięcy do lat 5.