NATO przyjmuje podstawy nowej strategii

Na rozpoczynającym się dziś szczycie w Lizbonie NATO przyjmie nową koncepcję strategiczną. Potwierdzi ona zasadę wspólnej obrony w przypadku, gdyby jeden z sojuszników został zaatakowany także w sposób niekonwencjonalny.

Obecnie obowiązująca koncepcja strategiczna NATO została przyjęta w 1999 roku, jeszcze przed przyjęciem do sojuszu Polski i innych krajów dawnego bloku wschodniego, przed zamachami z 11 września 2001 i interwencją w Afganistanie - poza terytorium traktatowym.

Projekt koncepcji został utajniony przez sekretarza generalnego NATO, jednak nie ze względu na treść, ale aby uniknąć przecieków do mediów i dyskusji, zanim dokument zostanie ogłoszony. Dostęp do projektu mają - w swoich kancelariach tajnych - prezydent i inni członkowie Rady Bezpieczeństwa Narodowego.

Rekomendacje dotyczą utrzymania znaczenia artykułu 5 Traktatu Waszyngtońskiego dotyczącego zasady wspólnej obrony. Potwierdzając ją, Raport Albright wskazuje zarazem na niekonwencjonalne zagrożenia bezpieczeństwa - terroryzm, piractwo, zakłócenia dostaw energii, ataki cybernetyczne, klęski ekologiczne.

Sojusznicy potwierdzają w raporcie politykę otwartych drzwi, uznając NATO za "główne źródło stabilności w niepewnym i nieprzewidywalnym świecie".

Wiadomo, że nowa koncepcja strategiczna przewiduje rozwój sojuszniczego systemu obrony przeciwrakietowej, zdolnego chronić całe terytorium członkowskie. Zgodnie z oczekiwaniami, przywódcy państw członkowskich uzgodnią w Lizbonie przeznaczenie 200 mln euro w ciągu 10 lat na połączenie systemów obrony powietrznej państw sojuszniczych, w tym amerykańskich rakiet SM-3, które mają zostać rozmieszczone w Europie. Zdaniem niektórych obserwatorów kwota ta jest wielokrotnie zaniżona w stosunku do rzeczywistych kosztów przedsięwzięcia.

Raport, który jest podstawą projektu koncepcji, odnosi się do stosunków z Rosją i stwierdza, że ich głównym forum pozostaje Rada NATO-Rosja. Dokument uznaje, że sojusz nie jest wojskowym zagrożeniem dla Rosji ani nie uważa jej za zagrożenie. Przyznaje, że po obu stronach utrzymują się wątpliwości co do wzajemnych intencji i polityki.

"Grupa mędrców" za pożądaną uznała współpracę z Rosją przy budowie sojuszniczego systemu obrony przeciwrakietowej. Jak mówił ostatnio Rasmussen, nie chodzi o połączenie systemów, lecz o wymianę informacji o zagrożeniach. Koncepcja odniesie się także do współpracy z Rosją wobec zagrożenia terroryzmem.

Zalecenia w sprawie nowej koncepcji strategicznej zakładają również ściślejszą współpracę z Chinami, Indiami i organizacjami międzynarodowymi jak ONZ i UE. Raport przypomina, że NATO ma także specjalne struktury współpracy z Gruzją i Ukrainą.

Koncepcja odniesie się do operacji sojuszu poza obszarem państw członkowskich. "Raport mędrców" stwierdza tu, że "NATO w żadnym wypadku nie stanowi jedynej odpowiedzi na każdy problem" i nie jest organizacją globalną, lecz regionalną. Wskazuje konieczność "kompleksowego podejścia cywilno-wojskowego" w Afganistanie.

Afganistan nie jest traktowany jako test dla NATO, lecz jako jedno z zadań sojuszu. Na szczycie ma zapaść decyzja o dacie rozpoczęcia przekazywania Afgańczykom odpowiedzialności za ich kraj. Przekazywanie poszczególnych prowincji ma się zacząć w przyszłym roku, a zakończyć - jak chce prezydent Hamid Karzaj - do końca 2014 roku.

Według sekretarza generalnego dopracowania może wymagać kwestia polityki nuklearnej. Z jednej strony większość państw podpisała traktat o nierozprzestrzenianiu broni atomowej, z drugiej w arsenałach niektórych państw NATO pozostaje broń nuklearna.

Omawiana też będzie zainicjowana przez Rasmussena reforma struktur dowodzenia Sojuszu, rozbudowanych w czasach zimnej wojny. Z 11 dowództw ma zostać sześć, planuje się, że liczba etatów zmaleje z 12 tys. do 8,95 tys. Cięcia mają ominąć Polskę i ulokowane w Bydgoszczy Centrum Szkolenia Połączonych Sił. Decyzja o redukcjach ma jednak zostać odsunięta w czasie, ponieważ najbardziej dotknęłyby Portugalię - gospodarza szczytu.

Sporządzona na podstawie raportu koncepcja strategiczna ma się stać punktem wyjścia bardziej szczegółowych dokumentów, dotyczących np. zdolności sojuszu i prowadzenia operacji.