Rafał

Jest to imię hebrajskie z grupy imion teoforycznych, zawierające element -el 'Pan'. Hebrajskie Rapha'el interpretować trzeba jako 'Bóg uzdrawia'.

Imię to nosił słynny malarz włoski doby renesansu Raffaello Santi (1483-1520).

W Polsce imię pojawia się od średniowiecza (XII w.) w formach Rafał, Rafałko, Rachwał. Od imienia tego pochodzą nazwiska: Rachwał, Rafalski, Rachwalski, Rafałowski.

Odpowiedniki obcojęz.: łac. Raphaël, ang. Raphael, fr. Raphaël, Raffu, Raffel, Raphael, Rapheou, hiszp. Rafael, niem. Raphael, ros. Rafaił, ukr. Rafa-ł, Rafajło, wł. Raffaele, Raffaello.

Rafał, archanioł. Jedyną biblijną księgą, która poucza nas o nim, jest pełna wdzięku i wzniosłości opowieść z III lub II w. przed Chrystusem, która do kanonu Starego Testamentu weszła jako Księga Tobiasza. Pod jej koniec Rafał przedstawia się jako jeden z siedmiu aniołów, którzy stoją w pogotowiu i wchodzą przed majestat Pański (12, 15); ale najpierw pojawia się pod postacią ludzką, przybierając sobie imię Azariasz. Ofiaruje się wówczas młodemu Tobiaszowi na przewodnika i towarzysza drogi z Niniwy do Raga w Medii. Nad rzeką Tygrys ratuje go przed wielką rybą i po jej rozpłataniu poleca mu wyciągnąć z niej żółć, serce i wątrobę. Po przybyciu do Ekbatany radzi mu ożenić się z Sarą, córką Raguela, którą uwalnia od napaści złego ducha, Asmodeusza. Na prośbę młodego Tobiasza udaje się też do jego krewnego, Gabaela, aby w imieniu rodziny odebrać należny dług. Po powrocie do domu radzi synowi, by staremu Tobiaszowi pomazał oczy żółcią ryby, i w ten sposób odzyskuje on wzrok. Gdy wreszcie ojciec oraz syn chcą go wielkodusznie wynagrodzić i okazać mu szczerą wdzięczność, mówi, kim jest, i zachęca ich do uwielbienia Opatrzności. Tyle Pismo Święte. Księgi pozabiblijne, zarówno żydowskie, jak i chrześcijańskie, niewiele dodają do tych przekazów. Nazywają Rafała jednym z siedmiu najwyższych duchów niebieskich, księciem aniołów i mówią o jego roli w życiu ludzi. Czynią go wreszcie opiekunem podróżujących i niejako typowym aniołem stróżem. Za takiego uznała Rafała chrześcijańska pobożność. Kult rozwinął się najpierw na Wschodzie. Stamtąd przywędrował na Zachód w okolicznościach, których bliżej nie znamy. Dość niejasne początki tej zachodniej czci sięgają czasów papieża Sergiusza (687-701). Dla uczczenia Rafała nie ustaliła się wówczas jakaś jednolita data. W średniowieczu spotykamy najrozmaitsze, związane niewątpliwie z terminami dedykacji poszczególnych kościołów. W XV stuleciu uwidacznia się wraźnie patronat Rafała nad podróżnymi. Swoje odbicie znajduje on wówczas w modlitwach zanoszonych w ich intencjach. Rozwija się ten kult w wiekach następnych, ale termin obchodu liturgicznego jest nadal w różnych prowincjach różny. Dopiero Benedykt XV rozszerzył święto na cały Kościół (1921) i wspomnienie archanioła nakazał obchodzić w dniu 24 października, jak było w kalendarzach hiszpańskich. Po roku 1969 wspomina się go razem z archaniołami Michałem i Gabrielem w dniu 29 września.

Rafał Chyliński. Urodził się 8 stycznia 1690 r. we wsi Wysoczka, w województwie poznańskim. Na chrzcie nadano mu imię Melchior. Nauki pobierał w kolegium jezuickim w Poznaniu. W 1712 r. wstąpił do oddziałów Stanisława Leszczyńskiego. Gdy ten ostatni zrzekł się korony, udał się do Krakowa i tam wstąpił do franciszkanów. Wtedy właśnie otrzymał imię archanioła. Kurs teologii przeszedł w Obornikach. Święceń kapłańskich udzielił mu w 1717 biskup Tarło. Jako kapłan pracował w Radziejowie, Pyzdrach, Poznaniu, Warszawie, Kaliszu, Gnieźnie, Warce, Łagiewnikach i Krakowie. Najbardziej związał się z klasztorem w Łagiewnikach, w województwie łęczyckim. Wszędzie był niestrudzonym spowiednikiem i opiekunem ubogich. Ktoś nazwał go dlatego -biskupem dziadowskim-. Zmarł 2 grudnia 1741 r. Już w dwadzieścia lat później rozpoczęto starania o jego beatyfikację. Wydarzenia w kraju, a potem zniesienie polskiej prowincji franciszkańskiej nie ułatwiły tych starań. Wznowiono je energicznie po drugiej wojnie światowej. Ich ukoronowaniem była beatyfikacja, której Jan Paweł II dokonał w 1991 r. w Warszawie.

Rafał Massabki. Był najmłodszy z trójki braci, maronitów. Podobnie jak Franciszek i Mooti, mieszkał w Damaszku i współpracował z franciszkanami. Najstarszy trudnił się handlem, młodszy uczył w szkole prowadzonej przez zakonników. Rafał najpierw wspomagał Franciszka w jego działalności handlowej, potem został u franciszkanów zakrystianem. Wszyscy trzej bracia towarzyszyli zakonnikom w czasie straszliwego pogromu, o którym już mówiliśmy, przedstawiając Emanuela Ruiza oraz jego towarzyszy. Zginęli jako męczennicy w nocy z 9 na 10 lipca 1860 r. Pius XI beatyfikował ich w 1926 r.

Rafał Kalinowski, powstaniec, wygnaniec, karmelita. Urodził się 1 września 1835 roku w Wilnie. Na chrzcie otrzymał imię Józef. Kształcił się w Instytucie Szlacheckim, a następnie w Instytucie Agronomicznym w Hory-Horkach koło Orszy. Przeniósł się stamtąd do Wojskowej Mikołajewskiej Szkoły Inżynieryjnej w Petersburgu. W r. 1856 został podporucznikiem. Wszedł wtedy w okres rozterek i poszukiwań. Przez jakiś czas spełniał rozmaite zajęcia, potem wystarał się o przydział do twierdzy brzeskiej. Wyczuwając, że zbliża się powstanie, podał się do dymisji i przez Warszawę udał się do Wilna. Na Litwie był naczelnikiem powstańczego Wydziału Wojny. W marcu 1864 r. został aresztowany, a potem skazany na karę śmierci. Starania rodziny doprowadziły do złagodzenia wyroku: 10 lat katorgi na Syberii. Przez jakiś czas przebywał w Nerczyńsku, potem w Usole nad rzeką Angarą oraz w Irkucku, w końcu w Smoleńsku. W maju 1874 r. wrócił z wygnania. Wkrótce potem objął stanowisko wychowawcy młodego księcia Augusta Czartoryskiego. Jako taki długo przebywał w paryskim Hotelu Lambert. Dużo także ze swym wychowankiem podróżował po rozmaitych uzdrowiskach. W 1877 r. wychowanka powierzył w inne ręce, sam zaś wstąpił w Grazu do karmelitów bosych. Tam także odbył nowicjat i studia. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1882 r. w Czernej. Tego samego roku obrano go przeorem. Od 1906 r. taki sam urząd piastował w Wadowicach. Dużo czasu spędzał w konfesjonale, ale utrzymywał też kontakty z wybitnymi postaciami życia kościelnego i z dawnymi sybirakami. Zmarł po jedenastu miesiącach ciężkiej choroby, 15 listopada 1907 r. Pochowano go w Czernej. Jan Paweł II beatyfikował go w 1983 r. w Krakowie. Zaś w listopadzie 1991 r. dokonał jego kanonizacji.