ADHD u dorosłych. Jak walczyć z bałaganem w domu i chaosem w życiu?

Każdy ma inną tolerancję na bałagan. Kiedy między ludźmi występuje duża rozbieżność w tym obszarze, może być to źródłem częstych kłótni i stresu. Czasami to, czego potrzebuje jedna osoba, bezpośrednio koliduje z tym, czego chce druga. Neuroróżnorodne pary muszą znaleźć skuteczne strategie, aby bałagan nie stał się źródłem konfliktów w ich związku.

W związku neuroróżnorodnym partner z ADHD często potrzebuje bałaganu jako źródła wizualnych przypomnień, aby dobrze funkcjonować. Zwykle jest to przeciwieństwo tego, czego potrzebuje osoba neurotypowa do dobrego funkcjonowania, czyli zorganizowanej przestrzeni.

To, co ma sens dla jednego typu mózgu, może nie mieć żadnego sensu dla drugiego. Może wtedy dojść do walki dwóch systemów organizacyjnych, w której nie ma zwycięzcy.

Partner z ADHD a bałagan

Większość osób z ADHD twierdzi, że nie przeszkadza im zagracona przestrzeń. Wielu twierdzi, że łatwiej jest im znaleźć coś w „bałaganie” niż po tym, jak druga osoba „posprzątała”.

Nie rozumieją sensu spędzania czasu na układaniu przedmiotów, ponieważ nie ma to dla nich znaczenia. Przedkładają inne czynności nad sprzątanie po sobie.

Jeśli neurotypowa osoba potrzebuje czystego domu, aby czuć się swobodnie, może to powodować duży stres dla mózgu z ADHD.

Może on próbować utrzymać porządek w domu, ale czuje się stale zestresowany perspektywą tej konieczności. Zaczyna też czuć się tak, jakby partner był zawsze rozczarowany lub polował na jego błędy.

Skoro każdy ma inny poziom tolerancji na bałagan, często jest to problem w związkach.

„Żyjemy w chaosie”, czyli partner bez ADHD

Wiele neurotypowych osób doświadcza stresu, gdy w ich domu panują bałagan i brak organizacji, a one nie mogą niczego znaleźć. Dla ich układu nerwowego środowisko może faktycznie być chaotyczne.

Z biegiem czasu życie w bałaganie może odbić się na ich zdrowiu psychicznym. Aby uniknąć chaosu i dezorganizacji, zwykle stosują jedną lub więcej z następujących strategii:

Regularnie sprzątają po swoim partnerze, aby utrzymać porządek. Osoba z ADHD może zrobić większy bałagan niż neurotypowy dorosły. A kiedy są dzieci, zbieranie po wszystkich może stać się pracą na pełny etat, zwłaszcza jeśli dziecko również ma ADHD.

Uczą partnera różnych strategii, które sami stosują. Ponieważ te strategie są zazwyczaj przeznaczone dla osób neurotypowych, czują się sfrustrowane, gdy partner nie potrafi z nich korzystać.

Wciąż wyjaśniają, jak ważne jest dla nich życie w schludnym domu. Nawet jeśli partner próbuje przez jakiś czas ich uszczęśliwić, po prostu nie potrafi utrzymać takiego stanu rzeczy.

Związek z ADHD

Po wielokrotnym i bezskutecznym powtarzaniu osobie z ADHD, jak ważny jest dla niej uporządkowany dom, neurotypowa osoba zaczyna wierzyć, że partner nie dba o jej potrzeby.

Ciągły bałagan jest jednak odzwierciedleniem słabych umiejętności wykonawczych partnera w zakresie skupienia uwagi, organizacji i planowania, a nie miarą tego, jak dalece zależy mu na drugiej osobie.

Ponieważ osoba z ADHD łatwo się rozprasza, ma tendencję do pozostawiania rzeczy w przypadkowych miejscach. Nasila się to, gdy w pobliżu są dzieci, ponieważ cały czas przeszkadzają rodzicowi w skupieniu się. Jedzenie jest zwykle pozostawiane poza lodówką i nieodkładane do niej, kubki do kawy są wielokrotnie gubione i znajdowane rano, piloty lądują w łazienkach i tak dalej.

Może to być niezwykle frustrujące dla neurotypowego partnera, który ma ustalony system sprzątania. Co więcej, słaba pamięć robocza może sprawić, że osobie z ADHD trudno będzie zapamiętać, gdzie coś powinno trafić.

Jak wyjaśniono wcześniej, bałagan może w rzeczywistości być pomocny dla mózgu z ADHD, który opracował własny system, aby przeciwdziałać słabej pamięci roboczej. To, co uspokaja neurotypowego partnera (dom wolny od bałaganu), może stresować partnera z ADHD, ponieważ bez swojego systemu wizualnych wskazówek (zagracony dom), które by mu o sobie przypominały, może on być bardziej zapominalski.

Autorka książki „Miłość z ADHD” - Anita Robertson, podpowiada, jak wyjść z tego impasu.

Szczególnie potrzebne są tutaj filary relacji, takie jak: uznanie, pochwała i pozytywna akceptacja.

Chwalić, chwalić, CHWALIĆ!

Dobrze jest zwróć uwagę na to, kiedy druga osoba porządkuje dom lub odkłada coś na właściwe miejsce. Pochwalić jej wysiłki i wyrazić swoje uznanie. Na przykład można powiedzieć coś w stylu: „Ale super! Pilot jest na swoim miejscu! To mi bardzo pomaga. Bardzo lubię usiąść przed telewizorem i odpręż zamiast się stresować, gdzie może być pilot”. Albo: „Czuję taki relaks i odprężenie, kiedy rzeczy są na swoim miejscu. Wiem, że robisz to dla mnie. Jestem wdzięczna, że tak się starasz”.

Jeśli zdarzyło się, że partner „nie trafił” z jakimś przedmiotem i chcesz coś o tym powiedzieć, zaczynaj i kończ swoją wypowiedź wyrazem uznania i docenienia tego, co zrobił dobrze. Staraj się, aby stosunek pochwał do korekt wynosił pięć do jednego. Wysoka nagroda (pochwała) motywuje mózg z ADHD do lepszego funkcjonowania, podczas gdy negatywne wzmocnienia (krytyka i złość) sprawiają, że chce się on wyłączyć.

Oznakowane pojemniki

Posiadanie oznakowanych pojemników w domu może być skutecznym systemem dla obu mózgów w neuroróżnorodnym związku. Etykiety stanowią wizualne przypomnienie dla partnera z ADHD, każą mu przechowywać przedmioty w pojemniku po użyciu. Na przykład można oznaczyć pojemniki napisami „piloty”, „klucze” lub „materiały biurowe”.

System powinien być prosty i znajdować się blisko obszaru działania. I tak kosz z napisem „piloty” dobrze jest umieścić bliżej kanapy lub telewizora, a „klucze” - bliżej drzwi wejściowych. Umieszczenie pojemników na regale i/lub na półkach może sprawić, że dom będzie wyglądał na schludny i uporządkowany, co jest korzystne dla obu stron!

Obchód porządkowy

Rutyny i harmonogramy pomagają mózgowi z ADHD wykonywać trudne zadania, takie jak sprzątanie. Ćwiczenie to ma na celu pomóc wam (i waszym dzieciom, jeśli je macie) wyrobić w sobie nawyk codziennego sprzątania. Ponieważ dla partnera bez ADHD często ważniejsze jest posiadanie zorganizowanego domu, partner ten jest odpowiedzialny za ustanowienie rutyny i zapewnienie pozytywnego wzmocnienia.

Fragment pochodzi z książki „Miłość z ADHD”, wydanej nakładem wyd. Mando.

dm