Jak ważna jest akceptacja ojca

Jedną z podstawowych potrzeb człowieka jest akceptacja. Nasze zdrowie fizyczne, uczuciowe i duchowe nie jest w stanie przetrwać bez jej zaspokajania. Akceptacja potrzebna jest nie tylko dla zaspokojenia chwilowej potrzeby bezpieczeństwa, ale i otwiera bramę przyszłych zdrowych stosunków w rodzinie. Jednym ze sposobów jej wyrażania jest akceptacja słowna.

W rodzinie niezastąpioną rolę w akceptacji odgrywa ojciec który wśród bardzo potrzebnych słów powinien wypowiadać te najważniejsze: "Kocham cię".

Pierwszym doświadczeniem córki w kontakcie z mężczyznami są relacje z własnym ojcem. Jeśli ojciec będzie akceptował nie tylko jej wygląd zewnętrzny, ale też cechy umysłowe i duchowe, to córka w późniejszych latach nie będzie opierać się jedynie na swoich cechach fizycznych w kontaktach z mężczyznami. Ta specyficzna, niezastąpiona akceptacja ze strony ojca przekona córkę, że jest interesująca jako osoba, a nie tylko jako obiekt seksualny. Jej dorosłe relacje z mężczyznami będą charakteryzować się o wiele większą dojrzałością, jeśli będą kształtowane dość wcześnie przez jej własnego ojca.

Duże znaczenie ma także fizyczne wyrażenie ojcowskiej akceptacji. W ten sposób akceptujemy samą osobę i uznajemy wartość jej postępowania. Takie zapewnienie ojcowie powinni przekazywać czymś więcej niż tylko słowami. Właściwy dotyk, głaskanie, pozbawione słów komunikowanie bliskości jest niezwykle potrzebne synom i córkom.

W najwcześniejszych latach dotykanie oznacza ochronę i bezpieczeństwo. Przez dłuższy czas nic nie jest w stanie dorównać znaczeniu odczuwania fizycznej bliskości ojca. Wraz z wiekiem dotyk nabiera większego znaczenia. Coraz rzadziej jest symbolem ochrony, stając się bardziej symbolem akceptacji. Dotyk mówi coś o wyjątkowości dziecka (MacDonald 1989: 165).

Kontakt fizyczny ojców z synami i córkami powinien być naturalny, swobodny, nie na pokaz. Synowie szczególnie potrzebują kontaktu fizycznego z ojcem, wówczas łatwiej będą się utożsamiali z płcią męską. Potrzeba kontaktu fizycznego z ojcem nigdy u chłopców nie zanika, choć zmienia się typ fizycznego kontaktu, którego chłopiec potrzebuje. Synom w ciągu młodszych lat ojcowie powinni okazywać tyle samo (a nieraz więcej) uczucia, co córkom. Gdy chłopiec rośnie, jego potrzeba fizycznego okazywania uczucia (w rodzaju tulenia i całowania) zmniejsza się, ale potrzeba kontaktu fizycznego pozostaje. Zamiast dziecięcych pieszczot potrzebuje on teraz ze strony ojca innego typu kontaktu fizycznego, w rodzaju żartobliwego mocowania się, poszturchiwania, poklepywania po plecach, boksowania się dla żartów, podawania sobie ręki przy wesołym gratulowaniu jakiegoś sukcesu (Campbell 1989: 102).

Jeśli dzieci nie czują akceptacji ojcowskiej, nie będą się czuły pewnie. Niepewne dzieci będą skryte, nie będą opowiadały o wszystkim, co się zdarzyło, co mówili i robili koledzy, nie będą szczere i nie będą do końca ufały rodzicom. Synowie i córki pozbawione akceptacji ze strony najważniejszych osób nie są w stanie zaakceptować siebie, co jest także przyczyną tworzenia się złego obrazu własnej osoby i niskiej samooceny.

Obraz samego siebie wywiera wpływ na nasze postawy, uczucia, zachowania i czyny. Istnieją trzy aspekty kształtowania się wiary w siebie (McDowell, Wakefield 1993: 102). Po pierwsze, świadomość przynależności do rodziny warunkuje przekonanie dziecka o własnej wartości. Dom, do którego dzieci wracają z przyjemnością, gdzie od progu oczekuje ich serdeczne powitanie, zaspokaja poczucie bezpieczeństwa. Ojciec ma szczególną możliwość dania dzieciom świadomości, że jest ktoś, komu na nich zależy, kto troszczy się o nich. Jego miłość i przyjaźń dowodzi synom i córkom, że są ważne i godne uwagi, co wpaja im przekonanie o własnej wartości.
Druga zasada ma podstawowe znaczenie dla rozwoju przekonania o własnej wartości. Brzmi ona: "Twoje dziecko musi mieć poczucie, że jest dla kogoś ważne".

Synom i córkom niezbędne jest przekonanie, że przedstawiają sobą pewną wartość. Wpojenie dzieciom takiego przekonania należy w pierwszym rzędzie do rodziców. Zadanie to nie może być w pełni realizowane bez aktywnego współudziału ojca. Miernikiem stosunku ojca do dzieci może być podejście do kwestii dyscypliny. Jeden ojciec utrzymuje ją poprzez krytyczną i oskarżycielską postawę. Zwraca uwagę na każdą pomyłkę dziecka i przy okazji zawstydza je. Drugi ojciec reaguje inaczej. Dostrzega pomyłki, ale siada przy dziecku i w sposób przemyślany stara się wytłumaczyć mu, na czym polegał błąd. Pomaga dziecku zobaczyć konsekwencje jego czynu i kieruje próbami poprawy w taki sposób, że nie czuje się ono upokorzone i zawstydzone.

Jest jeszcze trzeci warunek, który musi być spełniony, jeśli dziecko ma mieć przekonanie o własnej wartości: musi ono wierzyć w swoje możliwości. Wszystkie dzieci mają naturalną potrzebę robienia postępu. Wpajanie synom i córkom wiary we własne możliwości jest zadaniem długofalowym, wymagającym od ojca aktywnego zaangażowania. Ojcowie powinni częściej chwalić osiągnięcia niż wytykać błędy.

Istnieje ścisły związek pomiędzy ojcem, poczuciem własnej wartości u jego dziecka i zachowaniem seksualnym tego dziecka. Synowie i córki pozostawione samym sobie muszą ponieść klęskę, ponieważ są zbyt niedojrzałe i bezbronne, aby oprzeć się potężnemu i wyrafinowanemu wpływowi współczesnej cywilizacji. Bez wewnętrznej siły, którą dać im mogą mądrzy i kochający rodzice, będą zdanymi na łaskę osób, które wykorzystują je dla własnych celów. Dzieci, którym rodzice starać się będą wspólnie wpajać poczucie własnej wartości, mają dużo większą szansę na prawidłowy rozwój płciowy. Dzieciom o wysokiej samoocenie jest łatwiej kontrolować własne pragnienia seksualne i przeciwstawiać się naciskom ze strony innych osób. To ojciec ma decydujący wpływ na to, czy dziecko będzie miało zdrowe przekonanie o własnej wartości (tamże: 105).

Każde dziecko potrzebuje akceptacji i aprobaty. Poczucie własnej wartości umożliwia mu konstruktywne kształtowanie swojego życia dzięki własnym zasobom intelektualnym. Dziecko, które nie ma poczucia własnej wartości, zużytkowuje energię na próby zaspokojenia tej fundamentalnej potrzeby, a jego rozwój emocjonalny może być zaburzony lub zahamowany. Dlatego zasadniczym zadaniem ojca jest wpojenie dziecku przekonania o własnej wartości, gdyż jest mu ona niezbędna dla prawidłowego rozwoju.

* Barbara Lipiec - wychowawczyni w Specjalnym Ośrodku Szkolno-Wychowawczym dla Niepełnosprawnych Ruchowo w Busku Zdroju

Bibliografia:

• Campbell R. 1989. Twoje dziecko potrzebuje ciebie, Kraków: Towarzystwo Krzewienia Etyki Chrześcijańskiej.
• MacDonald G. 1989. Wzorowy ojciec, Kraków: Towarzystwo Krzewienia Etyki Chrześcijańskiej.
• McDowell J., Wakefield N. 1993. Zadziwiający wpływ tatusia, Warszawa: Oficyna Wydawnicza "Vocatio".