Jestem taka wrażliwa. I co mi zrobisz?

Cindy i Amanda, przyjaciółki z dzieciństwa, obie zaraz po czterdziestce, nie widziały się od prawie dwudziestu lat. Amanda przeprowadziła się setki kilometrów po ukończeniu studiów. Kiedy wróciła z wizytą, spotkały się z Cindy w restauracji, która niedawno została otwarta w ich rodzinnym mieście. Gdy tylko usiadły, Cindy, która cierpi na ADHD, zaczęła źle się czuć. Lokal był wypełniony po brzegi. W tle rozbrzmiewała muzyka, wentylatory sufitowe wirowały na linii jej wzroku, a gwar rozmów wypełniał powietrze.

Choć Cindy cieszyła się spotkaniem ze starą przyjaciółką, szybko zaczęła odczuwać mdłości i niepokój. Amanda skomentowała, jak bardzo podoba jej się restauracja. Stała się bardziej energiczna, podnosząc głos, aby być słyszaną ponad zgiełkiem. Cindy zaczęła się wyłączać, bojąc się, że zemdleje, i poczuła nadchodzący atak paniki - coś, czego doświadczała wiele razy wcześniej, gdy czuła się przytłoczona.

Chociaż Amanda nawet tego nie zauważyła, uczucie przytłoczenia Cindy uniemożliwiło jej cieszenie się wypadem ze starą przyjaciółką. Ledwo słyszała wypowiadane słowa. Podobnie jak Cindy, wiele kobiet z ADHD żyje z ekstremalną wrażliwością na wzrok, dźwięk, zapach, smak i dotyk. Ten wysoki poziom wrażliwości na bodźce może być dla nich przytłaczający w wielu sytuacjach, które dla innych ludzi są zwyczajne.

Ich mózgi nie są w stanie „dostroić się”, więc kobiety te doświadczają ich jako bolesnej fali bodźców docierających do nich jednocześnie. Idąc do centrum handlowego, mogą czuć się jak w koszmarnym wesołym miasteczku. Duże imprezy, głośne restauracje z hałaśliwą muzyką i telewizorami, alejka ze środkami czyszczącymi w sklepie spożywczym lub noszenie drapiącej, ciasnej odzieży to przykłady sytuacji, które mogą zwiększyć poziom stresu u kobiet z ADHD do punktu, w którym zakłóca to ich i tak już osłabioną zdolność do koncentracji lub skupienia.

Kobiety z ADHD są albo przyciągane przez bodźce, albo przez nie odpychane. Często jest to jedna lub druga skrajność, z nieuważną kobietą pragnącą ciszy i nadpobudliwą kobietą szukającą świateł, kamery, akcji! Chociaż zdarzają się sytuacje, w których nieuważna kobieta również szuka stymulujących doświadczeń, często „przywracających ją do normy”, a nadpobudliwa kobieta poszukuje przestojów, aby przywrócić właściwy sobie poziom energii, częściej bywa tak, że nieuważna kobieta szuka doświadczeń spokojnych, w których może zastanowić się wewnętrznie, podczas gdy nadpobudliwa wyraża swoje potrzeby bardziej zewnętrznie.

Sytuacje nadmiernie stymulujące mogą zwiększyć uwagę i skupienie nadpobudliwej kobiety, podczas gdy to samo środowisko może rozpraszać, przytłaczać i wyłączać kobietę nieuważną. Miejsca takie jak Disneyland, Vegas, areny wydarzeń sportowych, a nawet centra handlowe mogą być atrakcyjnym i przyjemnym otoczeniem dla kobiety nadpobudliwej, podczas gdy nieuważna będzie wolała poszukać cichego miejsca do czytania nad jeziorem, gdzie może siedzieć godzinami, zagubiona w swoim własnym świecie.

Hałas!

Jak pokazuje powyższa historia Cindy i Amandy, hałas jest jednym z głównych obszarów wrażliwości sensorycznej. Chociaż zarówno nadpobudliwe/impulsywne, jak i nieuważne kobiety mogą być nadwrażliwe na stymulację, to najbardziej narażone na zwiększone doznania sensoryczne kobiety są nieuważne, podczas gdy kobiety nadpobudliwe są często (ale nie zawsze) zbyt rozproszone, aby to zauważyć. Kobiety z ADHD, niezależnie od podtypu, mogą mieć trudności z radzeniem sobie w miejscach, w których występuje wiele bodźców, takich jak rozmowy (na przykład na imprezach, wydarzeniach lub spotkaniach), głośna muzyka, zgiełk, głośne wentylatory, hałas kuchenny, telewizory i radia.

Chociaż przesadna reakcja na nagły hałas nie została udokumentowana w badaniach nad ADHD, wiele kobiet z ADHD ma takie doświadczenie - jest ono często zgłaszane klinicystom. Nierzadko zdarza się, że kobieta z ADHD poderwie się z krzesła na dźwięk fajerwerków, pękających balonów, wystrzałów, nagłego krzyku lub niespodziewanego wybuchu głośnego śmiechu.

Dźwięki ruchu ulicznego, ciężarówki, motocykle i rury wydechowe mogą sprawić, że kobieta z ADHD poczuje się jak na polu bitwy. Reakcja „walcz lub uciekaj” uruchamia się natychmiast, często wywołując niepokój, a nawet miniatak paniki.

Nawet relaks na świeżym powietrzu we własnym ogródku nie daje już możliwości wyciszenia się i uspokojenia, gdy okolica jest pełna dźwięków koszenia trawnika, przycinania żywopłotu, wiercenia, samochodów pędzących ulicą i dzieci piszczących w basenach.

W pomieszczeniach nie jest lepiej, ponieważ próbujesz odciąć się od dźwięków urządzeń elektrycznych (w tym tych, których nikt inny nie jest w stanie usłyszeć), takich jak brzęczenie lamp fluorescencyjnych, lodówki, klimatyzatora, telewizorów, radia, komputerów czy młynków do śmieci, a także odgłosów ludzi żujących jedzenie i wydających inne fizjologiczne odgłosy z ust.

A najgorszym przestępcą ze wszystkich (przynajmniej dla mnie) jest odkurzacz. Ta reakcja na hałas podąża za tobą nawet do pracy, gdzie możesz być bombardowana dźwiękami telefonów, kopiarek, rozmów współpracowników itp. Spójrzmy prawdzie w oczy - hałas jest wszędzie.

* * *

Opublikowany fragment pochodzi z książki „Królowa rozproszeń”, wydanej nakładem wyd. MANDO inside.