Jak poradzić sobie z zazdrosnym partnerem?

Na wstępie trzeba zaznaczyć, że nikt nie może pomóc człowiekowi zazdrosnemu, jeśli on sam nie chce pomocy. Ludzie zazdrośni pełni są poczucia winy i niższości. Mają niewiele szacunku dla samych siebie, co nie pozwala im odczuć lub przyznać, że ich problem jest poważny.

Z reguły nigdy nie proszą o pomoc. W słowach przyznają, że mają problemy, twierdzą, że czują się niezadowoleni, załamani, niespokojni, że są, ogólnie rzecz biorąc, przyczyną klęski związku, lecz jest mało prawdopodobne, że naprawdę są tego świadomi.

Zbudowali oni swoją tożsamość na komponentach zazdrości. Ta ostatnia jest już częścią ich osobowości. Zmiana, przekształcenie, są zatem dla nich bardzo bolesne. Aby tego dokonać, muszą stać się świadomi swojej konstrukcji psychicznej.

Jak im pomóc? Oto kilka wskazówek.

• Nie rozbudzać w nich niepewności.
• Nie zwiększać ich poczucia niższości.
• Być całkowicie szczerym.
• Uczyć ich dogłębnego poznawania siebie.
• Nie zawstydzać ich.
• Nie szantażować ich na płaszczyźnie uczuciowej.
• Nie zdradzać ich ani nie stawiać w podejrzanych sytuacjach.
• Zawsze się porozumiewać, nie ukrywać żadnego problemu.
• Postępować tak, aby czuli się pewni związku.
• Być troskliwym wobec nich.
• Budzić w nich ufność.
• Dzielić ich problemy.
• Okazywać im nasze uczucie na wszelkie sposoby.
• Skłaniać ich do wychodzenia z domu, poznawać ich z różnymi ludźmi, pozwalać im mówić, porozumiewać się, czytać, pogłębiać wiedzę.
• Nigdy z nich nie żartować ani nie szydzić.
• Postępować tak, aby mogli w nas odnajdywać potwierdzenie swojej tożsamości.
• Kochać ich szczerze.

Zwykle poprawa nie następuje nagle, lecz stopniowo. Często, dążąc do przezwyciężenia zazdrości, stosuje się precyzyjne strategie. Na przykład w miejsce zwykłego sposobu porozumiewania się można wprowadzić inne rodzaje komunikacji: werbalny, fizyczny, listowny. Nie należy przeciwstawiać się partnerowi, ale wysłuchać go po to, aby następnie pomóc mu myśleć.

W każdym wypadku trzeba unikać milczenia. Często ludzie podejmują próbę pozbycia się zazdrości poprzez oddalenie się od siebie lub pozbawienie związku jego istotnej wartości. Tymczasem należy zawsze szukać dialogu, nawet gdyby miało to za sobą pociągnąć nieprzyjemności. Milczenie może sprawiać wrażenie, że zazdrość została przezwyciężona. Tymczasem jest ona tylko ukryta, przesunięta na inne miejsce.

Porozumiewanie się powinno być w miarę możliwości jak najbardziej zrozumiałe. Człowiek zazdrosny postrzega rzeczywistość w barwach czarno-białych. Z trudem przychodzi mu łączyć ze sobą dwie rzeczywistości, przeżywać rzeczywistości złożone, bogate w problematykę, w odcienie, w sprzeczności; woli słowa zrozumiałe, bezpośrednie, proste, nieprowadzące do nieporozumień, do zamieszania.

Podczas swojej pracy terapeutycznej byłem świadkiem licznych sukcesów, również w najtrudniejszych przypadkach, dzięki zastosowaniu metody pisemnego porozumiewania się między partnerami, z zachowaniem zasady całkowitej szczerości, nawet za cenę zrobienia przykrości rozmówcy.

W przypadku porozumiewania się słownego, na początku radziłbym rozmawiać o wszystkim, o sprawach ogólnych, neutralnych, nieszkodliwych, może zabawnych, ale nie o problemach związanych z zazdrością. Jeśli przypadkowo lub nieświadomie poruszyłoby się zagadnienia "niebezpieczne", trzeba natychmiast zmienić temat.

Radziłbym również, aby partnerzy nie starali się za wszelką cenę wyczerpać wszystkiego, co powinni lub chcą sobie powiedzieć. Jeśli zagadnienie nie zostało do końca zgłębione, będzie to można uczynić następnym razem. Należy wspólnie szczegółowo ustalić warunki dialogu: godzinę, miejsce, długość trwania i - o ile to możliwe - temat rozmowy.

Rozmowa powinna się odbyć w porze, w której obie strony mogą być w pełni dyspozycyjne. Czas pozostający do dyspozycji powinien być wystarczająco długi, aby można było spokojnie porozmawiać (przynajmniej piętnaście lub dwadzieścia minut, lecz nie więcej jak godzina) i zawsze przestrzegany.

Miejsce musi być spokojne; nikt nie powinien was niepokoić. Nie zostawiajcie włączonej muzyki czy czegokolwiek innego w tle: mogłoby to was rozproszyć. Powinno panować najwyższe skupienie. Pamiętajcie, że jesteście tu po to, by w waszym związku zaistniał najwyższy poziom komunikacji.

Jeśli w czasie dnia zdarzyłoby się coś kontrowersyjnego, nie rozmawiajcie o tym natychmiast, lecz włączcie to do kalendarza spotkań i obiecajcie sobie, że pomówicie o tym przy innej okazji.

W okresie, kiedy będzie się podejmować próby przezwyciężenia konfliktów, należy unikać sytuacji, które mogłyby w jakikolwiek sposób zaostrzyć problemy związane z porozumiewaniem się.

Jedną z ważnych zasad jest zachowanie milczenia, nieprzerywanie, kiedy druga osoba mówi. Jeśli partner dążyłby do przekształcenia rozmowy w monolog, przed rozpoczęciem dyskusji należy mu uświadomić, że w ten sposób jeszcze raz usiłuje uciec od odpowiedzialności w sytuacji, kiedy podejmuje się próbę przezwyciężenia problemu. Z reguły wystarczy zaproponować zrobienie czegoś wesołego, zabawnego, aby odbudować atmosferę współpracy i przyjaznych stosunków.

W tych sytuacjach najlepiej jest pójść na spacer, lub zająć się czymś konkretnym, pasującym do sytuacji, tak aby rozmowa mogła dotyczyć tego, co się w danej chwili robi. Wykluczone są natomiast gry opierające się na rywalizacji lub wymagające agresji wobec partnera.

Największy sukces terapeutyczny odnosi taki sposób porozumiewania się, który odznacza się następującymi cechami: prostotą, bezpośredniością, szczerością, autentycznością, spontanicznością. Nigdy nie kłam. Nawet przez pomyłkę. Nigdy nie bój się prawdy i słów. Sto razy lepsze są ostre słowa i sprzeczki niż milczenie.

Więcej w książce: Zazdrość - cecha wrodzona czy nabyta? Jak przezwyciężyć uczucie stare a wciąż nowe? - Valerio Albisetti