Nie wyobrażasz sobie życia bez niego, choć czujesz się fatalnie. Może jesteś w toksycznej relacji?

Czasem wiesz, że coś jest nie tak, ale trudno Ci to zmienić. Czasem nawet nie jesteś świadoma* tego, co się dzieje, bo "toksyny" powoli i niezauważenie zatruwają Twoje życie. Jakie są przejawy toksycznych relacji? Na co zwrócić uwagę?

Emocjonalna huśtawka

Twoje uczucia są bardzo intensywne i zmienne. Raz czujesz się błogo i cudownie, a potem jesteś na dnie: pogrążona w smutku, rozczarowaniu, lęku, depresji. Twoje emocje zmieniają się w zależności od zachowania partnera: czasem jest przyjazny i czuły, a potem wrogi. Co jakiś czas zbliża się do Ciebie po to, by potem oddalić się. Stajesz się coraz bardziej zagubiona i zaczynasz tracić kontrolę nad własną emocjonalnością.

Utrata siebie

Obawiasz się być szczerą, spontaniczną, pokazywać to, czego naprawdę doświadczasz, bo spotykasz się z negatywnymi reakcjami, złością, wyśmiewaniem, lekceważeniem. Dostosowujesz swoje plany, potrzeby, zachowania, żeby zadowolić partnera.

Zależność

Trudno Ci żyć, opierając się na sobie. Gdy nie ma przy Tobie "ukochanego", czujesz niepokój i pustkę. Jesteś na każde jego słowo, gotowa i oczekująca, żeby być, udzielić wsparcia, bo zazwyczaj nie toleruje Twojej odmowy.

Partner może również starać się uzależnić Cię od siebie w sposób finansowy lub emocjonalny. Dlatego po czasie zaczynasz wierzyć w to, że bez niego sobie nie poradzisz i że nikt inny Cię nie pokocha.

Kontrola

Twój partner często bywa zazdrosny, sprawdza z kim się spotykasz, mówi, jak masz wyglądać, ubierać się. Ale również Ty z czasem tracisz do niego zaufanie i dzwonisz wiele razy dziennie, albo obsesyjnie myślisz o tym, co się u niego dzieje.

Cierpienie

W Twoim związku przeważają trudne uczucia: ból, smutek, niepokój. Partner rani Cię wprost: słowami, wyzwiskami, albo poprzez manipulację sprawia, że wpadasz w poczucie winy ("zobacz jak dużo pracuję", "inne kobiety jakoś ogarniają dom, dzieci..."). Bywa, że dochodzi do przemocy fizycznej, do której z czasem się "przyzwyczajasz".

Izolacja

Nie spotykasz się z wieloma osobami, swój czas poświęcasz głównie partnerowi. Będąc z innymi boisz się trudnych pytań, dlatego udajesz, że wszystko jest w porządku. Zdarza się również, że partner skłania Cię do oddalenia się od konkretnych osób, zabrania kontaktu z rodziną lub dobiera znajomych.

Niskie poczucie własnej wartości

Coraz gorzej o sobie myślisz i sama ze sobą czujesz się nienajlepiej. Obwiniasz się za wiele rzeczy, które przytrafiają się w waszym związku, bo ciągle słyszysz od partnera, że to Ty jesteś za nie odpowiedzialna, że możesz bardziej się postarać... Zaczynasz wierzyć w jego słowa. Nie otrzymujesz docenienia, a Twoje sukcesy i osiągnięcia są ignorowane lub dewaluowane.

Przekraczanie granic

Dostosowujesz się, ulegasz, godzisz na rzeczy, których nie chcesz. Po raz kolejny wybaczasz kłamstwa, zdrady, brak szacunku, przemoc. Nie potrafisz powiedzieć "nie", sprzeciwić się, albo robisz to bez przekonania. Poświęcasz się "w imię waszego dobra". Boisz się, że gdy odmówisz, on odejdzie, będzie agresywny…

Mechanizmy obronne

Wiesz, że nie jesteś szczęśliwa, ale ignorujesz te odczucia, zaprzeczasz im. Bagatelizujesz sygnały płynące z ciała: ból głowy, pleców, rozstroje żołądka, bezsenność, które zazwyczaj wynikają z przeżywania chronicznego stresu. Żyjesz w iluzji powtarzając, że jak się bardziej postarasz, to partner się zmieni.

Trudny partner

Bywa uzależniony: od alkoholu, narkotyków, seksu, hazardu, pracy, internetu. Ma wahania nastrojów, wpada w furie lub obraża się albo Ci grozi. Jest niedostępny emocjonalnie, niewrażliwy.

Choć każda toksyczna relacja jest inna, łączy je jedno: przeważa w nich napięcie emocjonalne i ogrom nieprzyjemnych odczuć. Z dnia na dzień osoby stają się coraz bardziej w nią uwikłane, dlatego jak najszybciej należy reagować.

* Piszę ten tekst w rodzaju żeńskim, do kobiet, bo to one zazwyczaj zgłaszają się do gabinetu psychoterapeutycznego z problemem destrukcyjnych relacji. Jednak warto mieć na uwadze to, że dotyczą one również mężczyzn.

Aneta Cieśla jest psychologiem i psychoterapeutą humanistycznym integrującym różne podejścia. Pracuje z kobietami z syndromem "kochania za bardzo" oraz osobami doświadczającymi trudności w relacjach. Z ludźmi w depresji i kryzysach życiowych. Prowadzi własną praktykę terapeutyczną: