Nadużywanie leków i zaburzenia mózgu

Zażywanie więcej niż trzech różnych leków dziennie zwiększa ryzyko utraty istotny szarej w mózgu u pacjentów z zaburzeniami pamięci - wskazują holenderskie badania, które zaprezentowano na międzynarodowej konferencji stowarzyszenia Alzheimer's Association.

"Im więcej leków zażywają ludzie, tym mniej mają istoty szarej w mózgu" - powiedziała prezentując wyniki swojego zespołu dr Olga Meulenbroek z Radboud Universiteit w Nijmegen w Holandii. Jak przypomniała, zanik istoty szarej ma związek z pogorszeniem sprawności intelektualnej.

"Im mniej jej masz, tym mniej jesteś zdolny wykonywać codzienne aktywności" - zaznaczyła badaczka.

Według niej kombinacja wielu leków może mieć szkodliwy wpływ na mózg, a starsze osoby mogą być bardziej podatne na jej negatywne skutki.

"Gdy ludzie się starzeją, zaczynają odwiedzać coraz więcej specjalistów, a ci zapisują kolejne leki. Mogą one wchodzić ze sobą w interakcje lub znosić swoje działanie. Lekarze muszą dobrze się zastanawiać, co zapisują swoim pacjentom i brać te wzajemne oddziaływania leków pod uwagę" - oceniła dr Meulenbroek dla serwisu MedPage Today. Dodała, że gdy lekarz zapisuje więcej niż trzy leki to przyczynia się do większego uszkodzenia istoty szarej u chorego.

Specjalistka razem ze swoimi kolegami przejrzała skany mózgu wykonane przy pomocy rezonansu magnetycznego (MRI) u 514 pacjentów, którzy zgłosili się do kliniki leczenia zaburzeń pamięci z różnymi dolegliwościami i z różnym rozpoznaniem. Średnia ich wieku wynosiła 74 lata. U blisko 28 proc. badanych w rozpoznaniu podano chorobę Alzheimera, najpoważniejszy rodzaj demencji.

Badacze obliczyli objętość mózgu pacjentów, z podziałem na istotę szarą i białą. Ta pierwsza jest zbudowana z ciał komórek nerwowych, tworzy korę mózgu odpowiedzialną za wyższe procesy poznawcze. Istotę białą z kolei tworzą wypustki neuronów, które przekazują na odległość sygnały między oddalonymi od siebie obszarami mózgu.

W analizie uwzględniono wiek i diagnozę postawioną danej osobie.

Okazało się, że gdy pacjenci zaczynali zażywać więcej niż trzy różne leki, straty istoty szarej w mózgu stawały się znaczne. Naukowcy nie zaobserwowali natomiast istotnego ubytku w istocie białej.

Niemal 22 proc. badanych osób nie było wcale leczonych, 15 proc. stosowało jeden lek, 13 proc. - dwa leki, a 10 proc. - trzy. Pozostałe 40 proc. pacjentów zażywało od czterech do 11 różnych leków.

"Pacjenci z naszej kliniki stosują przeciętnie trzy różne rodzaje leków" - powiedziała dr Meulenbroek. Najczęściej są to leki na cukrzycę, na nadciśnienie, a w dalszej kolejności leki na depresję.

Co ciekawe, naukowcy zaobserwowali, że stosowanie leków przeciwcukrzycowych chroniło przed zanikiem istoty szarej.

Dr Meulenbroek zastrzegła, że za utratę istoty szarej u badanych pacjentów mogą też odpowiadać inne czynniki niż stosowanie wielu różnych leków. Ludzie ci mają często wiele schorzeń współistniejących, które mogą przyczyniać się do tego zjawiska.

"Zażywanie wielu leków ogólnie nie jest dobrą rzeczą, przede wszystkim dlatego, że między lekami mogą zachodzić interakcje i w związku z tym może dochodzić do powikłań" - powiedział serwisowi MedPage Today niebiorący udziału w najnowszym badaniu dr Dean Hartley, dyrektor ds. naukowych w stowarzyszeniu Alzheimer's Association.

Jego zdaniem zanim lekarz przepisze kolejny lek, powinien rozważyć stosunek ryzyka do korzyści, gdyż z wiekiem pojawiają się takie schorzenia, jak cukrzyca czy nadciśnienie tętnicze, które powinno się leczyć.

"Nie możemy stwierdzić z całą pewnością, że zażywanie wielu leków jest przyczyną utraty istoty szarej w mózgu, ale jest to zjawisko, które wymaga uwagi. To badanie wskazuje, że może ono stanowić potencjalny problem, co upoważnia do dalszych badań w tym zakresie" - podsumował dr Hartley.