Zanim zaczniesz się opalać - popatrz w PESEL

Amalia Dobosz*:  To wszystko prawda. Jednak zanim wyłożymy się na leżaku lub kocu, popatrzmy na swój PESEL i przypomnijmy sobie, że działanie promieni słonecznych co prawda bywa przyjemne, ale może też prowadzić do poważnych problemów zdrowotnych i estetycznych. Wraz z wiekiem zmienia się przecież nie tylko wygląd skóry, ale też jej zdolność do regeneracji i odporność na działanie czynników uszkadzających. Należy do tych zmian dostosować sposób, w jaki powinna być pielęgnowana. Zalecam więc odpowiednie postępowanie w trakcie zażywania kąpieli słonecznych.

Odpowiednie, czyli jakie?

Krem na dzień musi mieć filtry UV. Należy nim smarować twarz, ale także szyję i dekolt. Warto również pamiętać, że jedna część promieniowania słonecznego (UVA) wywołuje przedwczesne powstawanie zmarszczek i starzenie się skóry, inna zaś (UVB) odpowiada za oparzenia skóry i zwiększa ryzyko powstawania jej nowotworów. Przed wakacjami przypominam moim klientkom, że promienie słoneczne odbijane od piasku lub wody są tak samo groźne, jak promieniowanie bezpośrednie. Całkowitej ochrony przed nimi nie zapewniają ani chmury, ani ubrania, ani okulary przeciwsłoneczne czy parasole. W dodatku szkodliwe działanie słońca mogą również potęgować niektóre leki.

Czy zatem osoby starsze mogą się opalać?

Uważam, że mogą eksponować skórę na działanie promieni słonecznych. Tyle że w sposób rozsądny. Nie mogą to być długotrwałe kąpiele słoneczne, lecz krótkie i uprzednio przygotowane seanse.

Co zatem robić, żeby się opalić, ale sobie nie zaszkodzić?

Jeżeli osoba w zaawansowanym wieku ma zamiar opalać się na plaży, powinna znaleźć miejsce słabiej nasłonecznione, rozłożyć parasol i ubrać kapelusz. Warto pamiętać, aby opalać się w godzinach popołudniowych. Podczas przebywania na słońcu radzę noszenie luźnych bawełnianych ubrań (zapobiegną niekontrolowanemu opalaniu). Konieczny jest krem do opalania, najlepiej, jeśli chroni jednocześnie przed UVB i UVA. Dobrze, gdy zawiera też witaminy E, C, A, selen, cynk itp. substancje, które przeciwdziałają powstającym - w czasie opalania się - wolnym rodnikom i regenerują skórę. Krem do opalania powinien mieć faktor SPF co najmniej o wartości 15.

Należy go nakładać na pół godziny przed wyjściem na słońce i ponawiać smarowanie co dwie do trzech godzin lub po każdorazowym wyjściu z wody. Nawet w trakcie dni pochmurnych trzeba stosować kremy z filtrami, gdyż promienie przenikają przez chmury. Osoby starsze mają skórę bardziej wysuszoną, mniej jędrną i o słabszej elastyczności niż osoby młode, więc krem jest absolutnie konieczny. Nie należy jednak wykorzystywać tego z ubiegłego roku, bo mógł już stracić swoje właściwości ochraniające. Zalecam stosowanie kremów z filtrami mineralnymi inaczej nazywanymi fizycznymi, które odbijają promienie słoneczne. Odradzam kremy z filtrami chemicznymi, ponieważ mogą powodować uczulenia. Dobrze jest też pamiętać, że bardziej narażone na działanie promieni słonecznych są osoby o jasnej karnacji, zwłaszcza jeśli ich skóra zawiera piegi i pieprzyki.

To może lepiej w ogóle nie wychodzić na słońce?

W każdej dziedzinie życia najlepiej służy człowiekowi umiar. To samo dotyczy opalania. Między godziną 11 a 15 lepiej spędzać czas w cieniu. Jeśli jednak ktoś uwielbia opalanie - niech się trochę poopala.

Czy przebywanie na słońcu zwiększa ryzyko nowotworów skóry?

Lekarze twierdzą, że tak, a wykrycie choroby skóry u osób starszych jest utrudnione. Ciało wraz z wiekiem zmienia się i na skórze pojawiają się przebarwienia, należy więc dokładnie się sobie przyglądać oraz reagować na niepokojące modyfikacje znamion lub pojawienie się nowych.

Co to są i skąd się biorą tzw. kwiaty starości?

Jednym z objawów "starzenia posłonecznego" jest powstawanie w miejscach najbardziej odkrytych - na dłoniach, twarzy i dekolcie - brązowych przebarwień zwanych plamami starczymi lub kwiatami starości. Są to skupiska melaniny, czyli ciemnego barwnika skóry. Gdy się pojawią, trzeba zrezygnować z opalania, bo plam będzie przybywać, a istniejące ściemnieją. Kwiatów starości nie należy mylić z plamkami, które powstają podczas opalania się i jednoczesnej kuracji jakimś preparatem. Seniorzy łykają zwykle sporo leków i piją zioła (zwłaszcza dziurawiec), które mogą zwiększać wrażliwość skóry na promieniowanie słoneczne. Tak czy inaczej pojawiające się przebarwienia lub odbarwienia trudno zlikwidować. Na starszej skórze mogą też powstawać zmiany przednowotworowe, zwane rogowaceniem posłonecznym. Łatwo je rozpoznać: to miejsca żółtawo zabarwione, chropowate, czasem nieco wypukłe.

Należy też obserwować pieprzyki. Z wiekiem, m.in. pod wpływem opalania, mogą przekształcić się w czerniaka (groźny nowotwór skóry). Jeśli pieprzyk zmienia kształt, ma postrzępione brzegi, krwawi, rośnie - bezwzględnie należy pokazać go lekarzowi. Szybkie usunięcie znamienia może uratować życie!

Ale kremy i balsamy to nie wszystko. Siedząc na plaży w upalny dzień możemy się odwodnić...

To prawda, zwłaszcza że opalaniu towarzyszy wzmożone wydzielanie potu, a wraz z nim dochodzi do utraty składników mineralnych. Ponadto u osób starszych pragnienie często jest zmniejszone. Muszą zatem pamiętać, żeby w trakcie opalania uzupełniać płyny, nawet jeśli pić im się specjalnie nie chce. Woda ma również dobroczynny wpływ na stan nawilżenia skóry, więc warto wypijać przynajmniej dwa litry wody w ciągu dnia, a w czasie upałów nawet więcej. Nie wolno też zapominać o posiłkach. Dodam jeszcze, że wzrost temperatury może powodować uczucie duszności, trudności w oddychaniu i ogólne osłabienie organizmu, w wyniku czego może dochodzić do omdleń.

Jakie są zatem zalety opalania się osób starszych?

Przede wszystkim wzrasta synteza witaminy D, która jest odpowiedzialna za prawidłowe przyswajanie takich pierwiastków, jak wapń i fosfor. Zwiększenie stężenia witaminy D prowadzi do zahamowania rozwoju osteoporozy - choroby bardzo często towarzyszącej starszemu wiekowi, szczególnie negatywnie wpływającej na komfort życia. Osłabienie kośćca przyczynia się do częstszych utrudnień w poruszaniu, upadków oraz złamań kończyn. Jednak nie da się ukryć, że brązowa barwa skóry jest twarzowa. A ten, kto ładnie wygląda, ma lepsze samopoczucie. I o to chodzi.

Źródło: Popatrz w PESEL, zanim zaczniesz się opalać!

*Amalia Dobosz - dyplomowany mistrz kosmetyki