Potrzebujemy katolickich fake hunterów do ścigania bzdur i herezji. I to na wczoraj

Od dawna marzy mi się ekipa katolickich fake hunterów. Taka oficjalna, kościelna komórka szybkiego reagowania, działająca w tempie odpowiadającym mediom społecznościowym: na swoją wątpliwość masz odpowiedź w ciągu doby, maksymalnie w ciągu kilku dni.

Takie „pogotowie nauki Kościoła” z ludźmi, którzy mają imię, nazwisko i dorobek, ale nie odwołują się do własnego autorytetu, tylko do realnego nauczania Kościoła. Są w stanie szybko rozwiązać wątpliwości i wyjaśnić, dlaczego tak, a nie inaczej. I do tego są autoryzowanym, oficjalnym głosem Kościoła, jednocześnie potrafiącym w media społecznościowe, w kontakt z mediami i w ogóle w internety.

Im więcej treści w sieci, tym więcej katobzdur

Dlaczego? Bo im bardziej rozkręca się katolicki internet, tym więcej w nim herezji. Także tych praktycznych, które są według mnie najgorsze. Czyjeś przekonania, odpowiednio podkręcone tytułem na YT czy TikToku, stają się prawdą wiary dla osób, które nie mają wiedzy lub determinacji, by zweryfikować, czy to głupoty, czy nie. A że często grube bzdury głoszą niestety ludzie w koloratkach, sugerując swoim strojem, że stoi za nimi autorytet i nauka Kościoła, problem jest dość poważny. I nie rozwiążą go listy pasterskie na tematy ważne, ale dla zwykłych ludzi ani bieżące, ani aktualne ani mówienie, że "to osobiste opinie tego księdza'.

Oczywiście, gdy o tym mówię, często spotykam się z kontrą, że to od ludzi zależy, czy zdobyli wiedzę pozwalającą im zweryfikować czyjeś błędne nauczanie, czy nie. I że jest w tym jakaś ich zawiniona ignorancja, bo dokumenty Kościoła leżą na stole i wystarczy sięgnąć. No więc nie. Po pierwsze dlatego, że żyjemy w czasach rozkwitu fałszywej informacji i wiele osób ma problem, żeby ocenić wiarygodność informacji. Po drugie dlatego, że dokumenty Kościoła nie są proste. Przypominają raczej polskie prawo: w jednej ustawie masz dwa artykuły odnoszące się do twojej sytuacji, ale w innej masz kolejny paragraf, który wszystko zmienia i jak go nie znasz – nie masz szans dobrze zrozumieć swojej sytuacji i zasad postępowania. Może te standardowe zasady są proste, ale wystarczy minimalny stopień wątpliwości – i już za chiny nie wiadomo, który przepis zastosować i gdzie w ogóle tego szukać.

Gdy ksiądz nie zna się tak dobrze, jak powinien, jest problem

W Kościele mamy jeszcze lepiej, bo jest Pismo, jest Tradycja, a potem są tysiące dokumentów wydanych przez papieży i kongregacje czy teraz dykasterie o skomplikowanych nazwach. Każdy dokument ma inną wagę. Niektóre są tylko wskazówką, inne są zobowiązujące. A przecież są jeszcze zapiski świętych i objawienia prywatne! I koniec końców okazuje się, że zestaw zasad, którymi żyje większość katolików, sprowadza się do wiedzy, że jest dziesięć przykazań, z których najważniejsze jest to o seksie, trzeba mówić pacierz, w niedzielę trzeba chodzić na mszę i w niektóre święta też, bez spowiedzi do komunii nie wolno, za życie w związku niesakramentalnym nie dostaniesz rozgrzeszenia, trzeba dawać na tacę i przyjmować księdza po kolędzie, jak ktoś umiera, to zawołać księdza z „ostatnim namaszczeniem”, składać ofiarę za mszę, ślub i pogrzeb, odmawiać różaniec, a kobiety nie mogą się niestosownie ubierać, gdy chcą wejść do obiektu sakralnego. A do wyjaśniania reszty zasad kościelnych jest ksiądz, bo to on jest do tego kształcony i się zna. Ksiądz jest więc trochę jak prawnik, który nie dość, że zna wszystkie ustawy w swojej specjalizacji, to potrafi je interpretować i zna też orzeczenia sądów, więc mniej-więcej jest w stanie przewidzieć, jakie działania przynoszą jaki skutek.

Kłopot zaczyna się, gdy ksiądz zaczyna głosić jako nienaruszalne prawdy wiary rzeczy, które wcale nimi nie są, ale on sam uznał, że są kluczowe. Dość znany przykład: przyjmowanie komunii na klęczkach. Znam księży, którzy osobom w pozycji stojącej odmówili udzielenia Eucharystii, choć były w stanie łaski uświęcającej, bo to postawa „niegodna”. Gdzie to jest w katechiźmie? Nigdzie. A w dwóch dokumentach porządkujących tę rzeczywistość - Redemptionis Sacramentum, czyli instrukcji Kongregacji ds. Kultu Bożego i Dyscypliny Sakramentów i w Ogólnym Wprowadzeniu do Mszału Rzymskiego - jest jasno powiedziane, że postawa zależy od przyjmującego. „Nie wolno odmawiać Komunii świętej nikomu z wiernych, tylko dlatego, że na przykład chce ją przyjąć na klęcząco lub na stojąco”.

A co, gdy jeden ksiądz mówi tak, a drugi inaczej?

Podobnych przypadków – że ksiądz nabrał przekonania o swojej racji, choć z puntu widzenia nauki Kościoła głosi bzdury, jest wiele. Kościół instytucjonalny niewiele z tym robi z kilku przyczyn: czasem, żeby nie nagłaśniać i nie popularyzować jakiejś herezji. Czasem - bo „u góry” nie ma świadomości, że to w ogóle jest problem. Czasem z powodu klątwy wiedzy: ludzie, dla których pewne sprawy są oczywiste (jak istnienie OWMR) nie zdają sobie sprawy, że można nie wiedzieć, że coś takiego jest i że obowiązuje. I w drugą stronę: „człowiekiem do kontaktu” w wątpliwościach jest z definicji ksiądz z parafii/wspólnoty, więc to z nim próbuje się wątpliwości wyjaśniać. Jeśli się nie da, szuka się kogoś innego i wtedy mamy słowo jednego księdza przeciwko słowu drugiego księdza, opinię przeciw opinii.

A przecież to nie jedyne opinie, do których mamy dostęp: jest tyle kont na YouTube, tyle stron domowych kapłanów przekonanych o swojej nieomylności i tyle tekstów zawierających fałszywe cytaty świętych lub orędzia z objawienia, potwierdzających czyjeś racje, że można oszaleć od nadmiaru. I trzeba coś wybrać, żeby nie zwariować.

Tak powstają katolickie banieczki

Co wtedy wybierają ludzie? Rzecz jasna tę wersję, która bardziej im pasuje do ich przekonań. I w ten sposób powstają „środowiska” – katolickie banieczki. Ludzi w nich bardziej niż wiara w Jezusa łączą „jedyne słuszne” poglądy na detaliczne tematy. Stąd mamy „środowisko” jedynych prawdziwych mszy trydenckich (nie mylić z doceniającymi łacinę), „środowisko” komunii tylko do ust, „środowisko” tajnych sposobów na złe duchy, „środowisko” sedewakantystów (nie googlajcie!) albo „środowisko” półbogini Maryi. Ważne jest, że jakiś pogląd głosi ksiądz, najlepiej a charyzmą i oburzeniem. Przypadków w ostatnich czasach jest wiele: począwszy od skrajnych, jak były już salezjanin i ksiądz Michał Woźnicki, jak pan na Czatachowej, czyli ks. Galus, przez na przykład księdza tradycjonalistę, który ostatnio zabłysnął nauczaniem o seksie małżeńskim czy innego kapłana, który upublicznia bardzo dziwne opowieści szemranego egzorcysty. Gdyby nie było internetu, te głupoty zostawałyby w wąskim kręgu i byłyby mniej szkodliwe (choć pewności nie ma, bo jako żywo pamiętam listy zakazanych utworów krążące w kserokopiach po jednej z archidiecezji przed dwudziestu laty. Na religii nikt o tym nie mówił, na kazaniach też nie, a jednak posmak wiedzy tajemnej dodawał powagi tym „wskazówkom dla zaawansowanych”). Teraz jest jeszcze gorzej: wystarczy jeden film na YouTube, nawet na mikro kanale z setką obserwatorów, z którego ktoś inny zrobi viralową rolkę na TikToka, by jakimś kontrowersyjnym tematem natychmiast zainteresowały się media niekościelne, i po dwóch dobach cała Polska zostaje wyposażona w wiedzę pseudokatolicką, której nikt oficjalnie nie weryfikuje: chodzi o emocje, oburzenie, kliki i zasięgi, a stanowisko eksperta jest nudne i kto by to oglądał.

Potrzebujemy zespołu katolickich fake hunterów. Na wczoraj

Co miałoby robić „pogotowie nauki Kościoła”? Nie myślę tu ani trochę o czymś z rodzaju „nowej inkwizycji”, która wydaje dekrety z nazwiskami księży, ale o szybkim działaniu weryfikującym nośne bzdury wypuszczone w sieć w chwytliwy sposób. Jedno konto w mediach społecznościowych autoryzowane przez KEP, jasny punkt odniesienia dla wiernych i dla mediów, tacy katoliccy fake hunterzy, posługujący się rzetelną i aktualną wiedzą, śledzący na bieżąco internet i wyłapujący pojawiające się głupoty, by je omówić i zderzyć ze zdrowym, oficjalnym nauczaniem Kościoła. Proszę, niech ktoś to w końcu zrobi…