Aleksander Wielki prawosławnym świętym?

Macedoński Kościół Prawosławny (MKP) zamierza ogłosić świętym Aleksandra Macedońskiego - nazywanego Wielkim, największego wodza wojskowego i zdobywcę w starożytności. Już wcześniej postawiono mu pomnik w Skopje, obecnie zaś zwierzchnik Kościoła abp Stefan wydał zgodę na wykonanie ikony wielkiego stratega i polityka. Zostanie ona umieszczona na kopule budowanej obecnie cerkwi św. Mikołaja w mieście Sztip we wschodniej Macedonii.

Aleksander III Macedoński, zwany Wielkim (356-323 przed Chr.), był królem Macedonii z dynastii Argeadów w latach 336-23. Uchodzi powszechnie za jednego z największych przywódców wojskowych i politycznych oraz zdobywców w historii ludzkości. W wyniku podbojów stworzył ogromne imperium, rozciągające się od ziem dzisiejszej Grecji na zachodzie po zachodnie obszary dzisiejszych Indii i Afganistanu na wschodzie. Stosunkowo krótki okres jego rządów stanowi granicę między okresem klasycznym a epoką hellenistyczną w historii starożytnej.

Sława i legendy, jakie już za życia towarzyszyły Aleksandrowi, a które jeszcze bardziej wzmogły się po jego nagłej śmierci (nie wyklucza się otrucia go), sprawiły, że do dziś pozostaje on jedną z największych postaci w dziejach ludzkości, a do związków z nim przyznają się zarówno Grecja, jak i dzisiejsza Macedonia.

We wczesnym Bizancjum, zwłaszcza na przełomie VI i VII w., szerzyło się przedstawianie wielkiego wodza jako "chrześcijanina przed Chrystusem". Powstało wiele legend na ten temat, wśród nich takie, które przypisywały mu szczególne objawienia, zsyłane jakoby przez Boga za jego pośrednictwem. Szczególną popularność zyskało sobie podanie o wniebowzięciu Aleksandra, stawiające go w jednym rzędzie z wielkimi świętymi chrześcijańskimi i postaciami ze Starego Testamentu.

Na tej podstawie Kościół Etiopski (należący do tzw. niechalcedońskiego nurtu chrześcijaństwa) zaliczył oficjalnie tego przedchrześcijańskiego wodza do grona swych świętych i czci jego pamięć dnia 29 miesiąca genbot (czyli 24 maja według kalendarza juliańskiego lub 6 czerwca w kalendarzu gregoriańskim). Etiopski Żywot św. Aleksandra Wielkiego ukazuje go jako klasycznego ascetę chrześcijańskiego, który jednocześnie zajmował się sprawami państwowymi i prowadził wojny.

Macedoński Kościół Prawosławny, przez kilka wieków wchodzący w skład Kościoła serbskiego, uniezależnił się od niego najpierw częściowo, ogłaszając w 1958 autonomię, a następnie całkowicie, gdy w 1967 ogłosił autokefalię. Decyzji tej nie uznał dotychczas żaden oficjalnie istniejący Kościół prawosławny na świecie, toteż MKP uważany jest za Kościół niekanoniczny. Od wielu lat toczą się rozmowy na ten temat z Patriarchatem Serbskim, które jednak nie doprowadziły dotychczas do zmiany statusu macedońskiego prawosławia.