"Chrystus Pośrednikiem i Pełnią Objawienia"

O Chrystusie, który jest zarazem Pośrednikiem i Pełnią całego Objawienia mówił Benedykt XVI podczas dzisiejszej audiencji ogólnej w Watykanie.Papież kontynuował cykl katechez związanych z obchodzonym obecnie Rokiem Wiary. W auli Pawła VI zgromadziło się według danych Prefektury Domu Papieskiego około 6 tys. wiernych.

Przeczytaj tekst papieskiej katechezy >>

Benedykt XVI nawiązał do nauki II Soboru Watykańskiego, który w Konstytucji dogmatycznej o Objawieniu Bożym "Dei Verbum" mówi, że najgłębsza prawda o Bogu i o zbawieniu człowieka jaśnieje nam "w Chrystusie, który jest zarazem Pośrednikiem i Pełnią całego Objawienia" (n. 2). Przypomniał, iż już w Starym Testamencie mowa jest o pośrednikach, jak Mojżesz, prorocy, sędziowie, którzy przekazują ludowi Izraela wolę Bożą, przypominając o konieczności wierności przymierzu i utrzymującymi żywe oczekiwanie pełnej i ostatecznej realizacji Bożych obietnic. Jednakże swój szczyt i pełnię objawienie Boże osiąga w Bożym Narodzeniu, kiedy w Jezusie z Nazaretu Bóg nawiedza swój lud. Jezus objawia nam oblicze Boga.

Z kolei Ojciec Święty poświęcił swą refleksję kwestii "objawiania oblicza Boga". Mówi już o tym Stary Testament, który choć odrzucał możliwość tworzenia obrazów Boga, to jednak stwierdzał, że Bóg posiada oblicze, że można się do Niego zwracać po imieniu i nawiązać relację. - Historia zbawienia jest historią tej relacji Boga, który stopniowo objawia się człowiekowi, który pozwala poznać swoje oblicze - powiedział papież. Zaznaczył, że w perspektywie Starego testamentu z jednej strony, istnieje dialog twarzą w twarz, jak między przyjaciółmi, ale z drugiej nie jest możliwe, aby w tym życiu oglądać oblicze Boga, który pozostaje ukryty: widzenie jest ograniczone. - W końcu za Bogiem można jedynie iść, widząc Go z tyłu - zauważył Benedykt XVI. Podkreślił, że jednakże wraz z Wcieleniem zachodzi coś zupełnie nowego: w obliczu Jezusa, Syna Bożego, który stał się człowiekiem można widzieć oblicze Boga. W Nim wypełnia się droga objawienia Boga rozpoczęta wraz z powołaniem Abrahama. On jest pełnią tego objawienia, gdyż jest Synem Boga, a zarazem "Pośrednikiem i Pełnią całego objawienia", powiedział nam wszystko o Ojcu.

Następnie Ojciec Święty przeszedł do zagadnienia pośrednictwa między Bogiem a człowiekiem. Zaznaczył, że swoją pełnię znajduje ono również w Jezusie z Nazaretu. W Nim widzimy i spotkamy Ojca; w Nim możemy przyzywać Boga jako "Abbà, Ojcze"; w Nim jest nam dane zbawienie. Na Niego, na spotkanie z Nim powinna być ukierunkowana cała nasza egzystencja. "Centralne w niej miejsce powinna mieć także miłość bliźniego, ta miłość, która w świetle krzyża pozwala nam rozpoznać oblicze Jezusa w ubogim, słabym, cierpiącym. Jest to możliwe tylko wówczas, gdy prawdziwe oblicze Jezusa staje się nam bliskie w słuchaniu Jego Słowa, a zwłaszcza w tajemnicy Eucharystii. Dla nas Eucharystia jest wielką szkołą, w której uczymy się dostrzegania oblicza Boga, wkraczamy w bezpośrednią relację z Nim a równocześnie uczymy się kierowania spojrzenia ku ostatecznemu wydarzeniu dziejów, kiedy nasyci nas On światłem swego oblicza. Na ziemi zmierzamy ku tej pełni, oczekując, że zrealizuje się Królestwo Boże" - powiedział Benedykt XVI.

Niech niewyczerpana moc Ducha Świętego pobudza nas do szczerego zaangażowania w poszukiwanie jedności i wspólnego wyznawania wiary w Jezusa Zbawiciela świata - zaapelował Benedykt XVI na zakończenie dzisiejszej audiencji ogólnej w Watykanie. Przypomniał, że pojutrze rozpoczyna się kolejny Tydzień Modlitwy o Jedność Chrześcijan.

Oto polski tekst wezwania papieskiego: "Pojutrze, w piątek 18 stycznia rozpoczyna się Tydzień Modlitwy o Jedność Chrześcijan, który w tym roku ma za temat słowa "Czego Bóg od nas oczekuje?", oparte na fragmencie zaczerpniętym z proroka Micheasza (por. Mi 6, 6-8). Zapraszam wszystkich do modlitwy, prosząc - przy Bożej pomocy - o wielki dar jedności wśród wszystkich uczniów Pana. Niech niewyczerpana moc Ducha Świętego pobudza nas do szczerego angażowania się w poszukiwanie jedności, abyśmy mogli razem wyznawać, że Jezus jest Zbawicielem świata."

Papież zachęcił Polaków, obecnych na dzisiejszej audiencji ogólnej, do kontemplacji oblicza Boga w Chrystusie.

- Witam polskich pielgrzymów. Dziś zwracamy swe myśli ku Temu, który jest pośrednikiem i pełnią Bożego Objawienia. W Jezusie z Nazaretu Bóg nawiedza swój lud, posyłając swego Jednorodzonego Syna, który stał się człowiekiem. Jezus nie tylko mówi o Bogu, ale objawia Jego oblicze. Wpatrzeni w nie każdego dnia, zmierzajmy ku tej pełni, oczekując realizacji Królestwa Bożego. Niech Bóg wam błogosławi!

Wśród pielgrzymów polskich były między innymi grupy z parafii św. Michała Archanioła z Ujanowic w diecezji tarnowskiej, parafii św. Stanisława, biskupa i męczennika ze Sromowic Wyżnich w archidiecezji krakowskiej oraz Gimnazjum z Piątnicy w diecezji łomżyńskiej.

Tekst papieskiej katechezy:

Drodzy Bracia i Siostry,

II Sobór Watykański w Konstytucji dogmatycznej o Objawieniu Bożym mówi, że najgłębsza prawda o Bogu i o zbawieniu człowieka jaśnieje nam "w Chrystusie, który jest zarazem Pośrednikiem i Pełnią całego Objawienia" (n. 2). Stary Testament opowiada nam, jak Bóg po stworzeniu, pomimo grzechu pierworodnego, pomimo arogancji człowieka, który chce zająć miejsce swego Stwórcy, daje na nowo możliwość swojej przyjaźni, zwłaszcza przez przymierze z Abrahamem i drogę małego narodu, Izraela, który wybiera nie na podstawie kryteriów mocy doczesnej, ale najzwyczajniej z miłości. Jest to wybór, który pozostaje tajemnicą i ujawnia styl Boga, który powołuje niektórych, nie po to, aby wykluczać innych, ale dlatego, aby stanowili pomost w doprowadzeniu do Niego. Zawsze jest to wybranie dla drugiego, dla innych. W historii Izraela możemy prześledzić etapy długiej drogi, podczas której Bóg daje się poznać, objawia się, wkracza w historię w słowach i czynach. W dziele tym posługuje się On pośrednikami, jak Mojżesz, prorocy, sędziowie, przekazującymi ludowi Jego wolę, przypominając o konieczności wierności przymierzu i utrzymującymi żywe oczekiwanie pełnej i ostatecznej realizacji Bożych obietnic.

Właśnie realizację tych obietnic rozważaliśmy w Bożym Narodzeniu: objawienie Boże osiąga w nim swój szczyt, swoją pełnię. W Jezusie z Nazaretu Bóg nawiedza swój lud, nawiedza ludzkość w sposób, który wykracza poza wszelkie oczekiwania: posyła swego Jednorodzonego Syna, który stał się człowiekiem. Jezus nie mówi nam czegoś o Bogu, nie mówić jedynie o Ojcu, ale objawia oblicze Boga. W Prologu swej Ewangelii, Jan pisze: "Boga nikt nigdy nie widział, Ten Jednorodzony Bóg, który jest w łonie Ojca, [o Nim] pouczył" (J 1,18).

Chciałbym się zatrzymać na tym "objawianiu oblicza Boga". Pod tym względem św. Jan w swojej Ewangelii przytacza znaczący fakt, o którym teraz usłyszeliśmy. Wraz z przybliżaniem się Męki, Jezus dodaje otuchy swoim uczniom, zachęcając ich, aby się nie bali i wierzyli. Następnie nawiązuje z nimi dialog, w którym mówi o Bogu Ojcu. W pewnym momencie apostoł Filip prosi Jezusa: "Panie, pokaż nam Ojca, a to nam wystarczy". Filip jest bardzo praktyczny i konkretny:. Mówi o tym, o czym także i my chcielibyśmy powiedzieć: chcemy widzieć Ojca, prosi, aby mógł "zobaczyć" Ojca, zobaczyć Jego oblicze. Odpowiedź Jezusa, skierowana nie tylko do Filipa, ale także i do nas wprowadza nas w istotę chrystologicznej wiary Kościoła. Stwierdza On: "Kto Mnie zobaczył, zobaczył także i Ojca" (J 14, 2-9). W wyrażeniu tym zawarta jest syntetycznie nowość Nowego Testamentu, ta nowość, która pojawiła się w grocie betlejemskiej: Boga można zobaczyć, Bóg ukazał swoje oblicze, można Go widzieć w Jezusie Chrystusie.

W całym Starym Testamencie bardzo obecny jest temat "poszukiwania oblicza Boga", pragnienie poznania tak że hebrajski termin pānîm oznaczający "oblicze" pojawia się co najmniej 400 razy, z których 100 odnosi się do Boga. Dzieje się tak pomimo, iż religia żydowska całkowicie zakazując obrazów - ponieważ Boga nie można przedstawić - w przeciwieństwie do narodów sąsiednich, które czciły bożków. Tak więc zakazując obrazów Stary Testament wydaje się całkowicie wykluczyć z kultu i pobożności "widzenie". Cóż więc oznacza dla Izraelity poszukiwanie oblicza Boga? Jest to ważne pytanie: z jednej strony pragnie się powiedzieć, że Boga nie można redukować do jakiegoś przedmiotu, do jakiegoś obrazu, który można wziąć do ręki, nie można również umieszczać czegoś w miejsce Boga; z drugiej jednak strony, stwierdza się, że Bóg ma oblicze, to znaczy jest "Ty" , które może nawiązać relację, które nie jest zamknięte w swoim niebie spoglądając na ludzkość z wysoka. Bóg z pewnością przewyższa wszelkie rzeczy, ale zwraca się do nas, słucha nas, widzi, mówi, zawiera przymierze, potrafi miłować. Historia zbawienia jest historią tej relacji Boga, który stopniowo objawia się człowiekowi, który pozwala siebie poznać. poznać swoje oblicze.

Właśnie na początku roku, 1 stycznia, wysłuchaliśmy w liturgii przepięknej modlitwy-błogosławieństwa nad ludem: "Niech cię Pan błogosławi i strzeże. Niech Pan rozpromieni oblicze swe nad tobą, niech cię obdarzy swą łaską. Niech zwróci ku tobie oblicze swoje i niech cię obdarzy pokojem" (Lb 6,24- 26). Blask Bożego oblicza jest źródłem życia, jest tym, co pozwala widzieć rzeczywistość; światło Jego oblicza jest przewodnikiem życia. W Starym Testamencie istnieje postać z którą w sposób bardzo szczególny związany jest temat "oblicza Boga". Chodzi o Mojżesza, którego Bóg wybrał, aby wyzwolić lud z niewoli egipskiej, aby dać mu Prawo przymierza i poprowadzić go do Ziemi Obiecanej. Tak więc w 33 rozdziale Księgi Wyjścia mowa jest o tym, że Mojżesz miał bliskie i zażyłe relacje z Bogiem: "Pan rozmawiał z Mojżeszem twarzą w twarz, jak się rozmawia z przyjacielem" (w.11). Na mocy tej zażyłości Mojżesz prosi Boga: "Spraw, abym ujrzał Twoją chwałę!", zaś Bóg jasno odpowiada: "Ja ukażę ci mój majestat i ogłoszę przed tobą imię Pana...Nie będziesz mógł oglądać mojego oblicza, gdyż żaden człowiek nie może oglądać mojego oblicza i pozostać przy życiu....Oto miejsce obok Mnie...ujrzysz Mnie z tyłu, lecz oblicza mojego tobie nie ukażę" (ww.18-23). Z jednej strony, istnieje więc dialog twarzą w twarz, jak między przyjaciółmi, ale z drugiej nie jest możliwe, aby w tym życiu oglądać oblicze Boga, który pozostaje ukryty: widzenie jest ograniczone. W końcu za Bogiem można jedynie iść, widząc Go z tyłu.

Coś zupełnie nowego zachodzi jednakże wraz z Wcieleniem. Dochodzi do niewyobrażalnego przełomu w poszukiwaniu oblicza Boga, gdyż można je teraz widzieć: jest to oblicze Jezusa, Syna Bożego, który stał się człowiekiem. W Nim wypełnia się droga objawienia Boga rozpoczęta wraz z powołaniem Abrahama. On jest pełnią tego objawienia, gdyż jest Synem Boga, a zarazem "Pośrednikiem i Pełnią całego objawienia" (Konstytucja dogmatyczna. Dei Verbum, 2), w Nim zbiegają się treść objawienia i Ten, który objawia. Jezus ukazuje nam oblicze Boga i pozwala nam poznać imię Boga. W modlitwie arcykapłańskiej, podczas Ostatniej Wieczerzy mówi On do Ojca: "Objawiłem imię Twoje ludziom... objawiłem im Twoje imię" (J 17, 6.26). Wyrażenie "imię Boga" oznacza Boga jako Tego, który jest obecny wśród ludzi. Mojżeszowi przy płonącym krzewie Bóg objawił swoje imię, pozwolił, aby można Go było przyzywać, dał konkretny znak swego "bycia" między ludźmi. Wszystko to znajduje w Jezusie swoje spełnienie i pełnię: rozpoczyna On nowy sposób obecności Boga w historii, ponieważ ten, kto Jego widzi, widzi także i Ojca, jak mówi Filipowi (por. J 14,9). Chrześcijaństwo - stwierdza św. Bernard "jest religią Słowa Bożego"; jednakże nie "słowa spisanego i milczącego, ale Słowa Wcielonego i żywego" (Św. Bernard z Clairvaux, Homilia super missus est, 4, 11: PL 183, 86 B.) W tradycji patrystycznej i średniowiecznej używa się szczególnej formuły, aby wyrazić tę rzeczywistość: Jezus jest Verbum abbreviatum (por. Rz 9,28, odniesione do Iz 10,23), jest Słowem krótkim, skróconym i istotnym Ojca, które nam wszystko powiedziało o Ojcu, w Jezusie obecne jest całe Słowo.

W Jezusie swoją pełnię znajduje także pośrednictwo między Bogiem a człowiekiem. W Starym Testamencie istnieje cała rzesza osób, które pełniły tę funkcję, zwłaszcza Mojżesz, wyzwoliciel, przewodnik, "pośrednik" przymierza, jak go określa Nowy Testament (por. Gal 3,19; Dz 7,35; J 1, 17). Jezus, prawdziwy Bóg i prawdziwy człowiek nie jest zwyczajnie jednym z pośredników między Bogiem a człowiekiem, lecz "Pośrednikiem" nowego i wiecznego przymierza (por. Hbr 8:6; 9,15; 12, 24); "Albowiem jeden jest Bóg, jeden też pośrednik między Bogiem a ludźmi, człowiek, Chrystus Jezus" - stwierdza św. Paweł (1Tm 2,5; por. Gal 3,19-20). W Nim widzimy i spotkamy Ojca; w Nim możemy przyzywać Boga jako "Abbà, Ojcze"; w Nim jest nam dane zbawienie. Każdy człowiek, także ateista ma wrodzone pragnienie rzeczywistego poznania Boga, to znaczy oglądania oblicza Boga. W nas istnieje świadome pragnienie, by widzieć zwyczajnie kim jest Ten, Który jest, Który jest dla nas. Ale pragnienie to wypełnia się, kiedy idziemy za Chrystusem. W ten sposób widzimy Boga z tyłu a wreszcie Boga jako przyjaciela, Jego oblicze, w obliczu Chrystusa. Ważne, abyśmy szli za Chrystusem nie tylko wówczas, kiedy Go potrzebujemy, kiedy znajdujemy trochę czasu pośród tysiąca codziennych zajęć, ale całym naszym życiem jako takim.

Jeśli chcemy widzieć oblicze Boga, to oblicze, które nadaje sens, solidność i pogodę ducha naszej drodze życiowej, musimy iść za Chrystusem, ale nie tylko wówczas, gdy Go potrzebujemy, kiedy znajdujemy czas pośród tysiąca codziennych zajęć. Cała nasza egzystencja powinna być ukierunkowana na spotkanie z Nim, na miłość wobec Niego. Centralne w niej miejsce powinna mieć także miłość bliźniego, ta miłość, która w świetle krzyża pozwala nam rozpoznać oblicze Jezusa w ubogim, słabym, cierpiącym. Jest to możliwe tylko wówczas, gdy prawdziwe oblicze Jezusa staje się nam bliskie w słuchaniu Jego Słowa. W wewnętrznej rozmowie, w wejściu w to Słowo prawdziwie je spotykamy i oczywiście w tajemnicy Eucharystii. W Ewangelii św. Łukasza znamienny jest fragment mówiący o dwóch uczniach zmierzających do Emaus, którzy rozpoznali Jezusa przy łamaniu chleba. Byli oni jednak przygotowani przez wspólną z Nim drogę, przez skierowaną do Niego prośbę, aby z nimi pozostał, przez dialog, który sprawił, że pałało w nich serce. W ten sposób w końcu widzą Jezusa. Także dla nas Eucharystia przygotowana przez życie w dialogu z Jezusem jest wielką szkołą, w której uczymy się dostrzegania oblicza Boga, wkraczamy w bezpośrednią relację z Nim a równocześnie uczymy się kierowania spojrzenia ku ostatecznemu wydarzeniu dziejów, kiedy nasyci nas On światłem swego oblicza. Na ziemi zmierzamy ku tej pełni, oczekując, że zrealizuje się Królestwo Boże. Dziękuję.