Elokwentna obrończyni chrześcijaństwa

25 listopada Kościół wspomina w liturgii świętą Katarzynę Aleksandryjską, dziewicę i męczennicę . Katarzyna żyła w IV wieku w Egipcie. Pochodziła z uznanej, zamożnej, bardzo bogatej rodziny, wyróżniała się nieprzeciętną inteligencją, ale i nadmierną dumą. Przypadek zrządził, że na swojej drodze spotkała pustelnika. To spotkanie pozostawiło trwały ślad w jej życiu, bowiem postanowiła zostać chrześcijanką.

O jej życiu wiemy głównie z przekazów i legend. Jedna z nich mówi, że podczas święta ofiarnego dla jednego z rzymskich bóstw swoją elokwencją wprawiła w zakłopotanie cesarza Maksencjusza. Zdenerwowany cesarz kazał wezwać na dwór 50 filozofów i mistrzów retoryki, aby ci dyskutowali z młodą chrześcijanką na temat religii bóstw rzymskich i chrześcijaństwa. Legenda mówi, że Katarzyna z takim mistrzostwem i w tak przekonywujący sposób zaprzeczała argumentom mędrców, że w efekcie wszyscy przeszli na chrześcijaństwo. Dowiedziawszy się o tym rozwścieczony cesarz kazał przymocować młoda chrześcijankę do koła, w które powbijano gwoździe.

Męczeństwo Katarzyny miło miejsce prawdopodobnie w 306 roku. Według legendy, ciało męczennicy przenieśli aniołowie z Aleksandrii do kościoła klasztornego na Górze Synaj, gdzie w VI wieku zbudowany został klasztor św. Katarzyny i gdzie relikwie świętej przebywają do dziś.

Św. Katarzyna - obok św. Małgorzaty i Barbary - jest jedną s "trzech świętych Dziewic". Kult św. Katarzyny znany początkowo w Egipcie, rozpowszechnił się na cały chrześcijański Wschód, a jego centrum była Góra Synaj. W Kościele Zachodnim znany jest od VIII wieku. Cześć św. Katarzyny w średniowieczu propagowali benedyktyni z opactwa Monte Cassino. Jest ona także patronką franciszkańskiego kościoła w Betlejem. Kościół św. Katarzyny przylega do bazyliki Narodzenia Pańskiego i jest "świętym miejscem", do którego przybywają pielgrzymi.

Za swoją patronkę obrali ją m.in. nauczyciele, studenci, filozofowie, mówcy, bibliotekarze, księgarze, kolejarze. W Paryżu jest patronką krawcowych i modystek - "Catherinettes". Powstało też wiele świątyń pod wezwaniem świętej, za swoją patronkę obrały je liczne miasta, również w Polsce, m.in. :Działdowo, Dzierzgoń, czy Nowy Targ.

Z osobą św. Katarzyny wiązały się przysłowia dotyczące Adwentu oraz obserwacji pogody. Do dziś jeszcze w regionach wiejskich obszaru niemieckiego "taniec Katarzyny" kończy okres tańców i zabaw i zaczyna Adwent, gdyż - jak mówi przysłowie - "Katarzyna zamyka skrzypce". Na wsiach kończy się czas spędzania owiec z pastwisk. W "dzień Katarzyny" dziewczęta pracujące w gospodarstwach mogły zmieniać swoich chlebodawców.

A w Polsce mówi się, że "Katarzyna Adwent zaczyna", "Wigilia na Katarzyny wróży, jaka pogoda w lutym służy", czy "W Katarzyny dzień jaki, cały grudzień taki".