Jan Paweł II - Papież przełomu tysiącleci

2 kwietnia mija 5. rocznica śmierci Jana Pawła II. Był pierwszym po 455 latach papieżem nie-Włochem, a jego ponad 26-letni okres służby w Kościele powszechnym okazał się najdłuższym pontyfikatem w XX stuleciu i trzecim co do długości w dziejach Kościoła. 58-letni kard. Karol Wojtyła z Krakowa zasiadł na Tronie Piotrowym 16 października 1978 r.

Był to pontyfikat pod wieloma względami rekordowy np. pod względem liczby podróży zagranicznych - 104 i odwiedzonych podczas nich krajów - 129, przemierzonych kilometrów - prawie 1,3 mln, przeprowadzonych beatyfikacji - 148 i kanonizacji - 51 oraz ogłoszonych podczas nich błogosławionych - 1343 i świętych - 482.

Karol Wojtyła urodził się 18 maja 1920 w Wadowicach, niedaleko Krakowa jako drugie z trójki dzieci Karola i Emilii Kaczorowskiej. W 1938 r. rozpoczął studia polonistyczne na UJ w Krakowie. Kontynuował tam swoją przygodę z teatrem i literaturą. Na pierwszym roku studiów wstąpił do uniwersyteckiej grupy literackiej. Gdy 1 września 1939 r. wybuchła II wojna światowa, musiał przerwać studia i podjąć pracę.

Nie zaprzestał działalności literackiej i teatralnej, nawet wtedy, gdy od października 1940 do sierpnia 1944 roku pracował jako robotnik w kamieniołomach na Zakrzówku i w Fabryce Sody "Solvay", unikając w ten sposób wywózki na roboty do Niemiec. Uczestniczył w pracach Teatru Rapsodycznego pod dyrekcją Mieczysława Kotlarczyka, który do końca okupacji zdążył zaprezentować 10 spektakli na podstawie utworów m.in. Słowackiego, Kasprowicza i Mickiewicza.

W październiku 1942 r. wstąpił do tajnego Seminarium Archidiecezji Krakowskiej, mieszczącego się w pałacu arcybiskupim metropolity Adama Stefana Sapiehy i na, również tajny, Wydział Teologii Uniwersytetu Jagiellońskiego.

Po zakończeniu wojny 1 listopada 1946 r. książę metropolita Sapieha wyświęcił diakona Wojtyłę na kapłana. Jeszcze w tam samym miesiącu wyjechał na dalsze studia na Papieski Uniwersytet Angelicum do Rzymu. Po roku nauki, w czasie wakacji, pracował wśród polskich robotników we Francji, Holandii i Belgii. Rozprawę doktorską pt. "Zagadnienia wiary u świętego Jana od Krzyża" obronił 19 czerwca 1948 r.

Po powrocie do kraju w 1948 r. był przez pół roku wikarym w wiejskiej parafii w Niegowici, gdzie m.in. uczył dzieci religii. Potem był wikarym w krakowskim kościele św. Floriana, gdzie m.in. prowadził zajęcia z filozofii. Wraz z grupą studentów wędrował po Gorcach, Bieszczadach i Beskidach, organizowali także spływy kajakowe na Mazurach. W końcu osiadł na ul. Kanoniczej, gdzie przygotowywał pracę habilitacyjną.

Od 1954 r. pracował jako profesor na na wydziale filozoficznym KUL. 4 lipca 1958, gdy przebywał na obozie kajakowym na Mazurach z grupą studentów z tej uczelni, zastała go papieska nominacja na biskupa pomocniczego archidiecezji krakowskiej. Miał wówczas 38 lat. Sakrę przyjął 28 września tegoż roku z rąk ówczesnego administratora apostolskiego w Krakowie abp. Eugeniusza Baziaka. Po jego śmierci kapituła krakowska wybrała bp. Wojtyłę wikariuszem kapitulnym (tymczasowym rządcą) archidiecezji. Decyzję tę potwierdził Paweł VI, mianując oficjalnie 13 stycznia 1964 niespełna 44-letniego wówczas hierarchę arcybiskupem metropolitą krakowskim. Trzy lata później, 26 czerwca 1967 r. papież powołał go w skład Kolegium Kardynalskiego. W latach 1962-1965 brał czynny udział we wszystkich sesjach Soboru Watykańskiego II.

Przez szereg lat opublikował wiele utworów literackich, zamieszczanych m.in. w "Tygodniku Powszechnym" pod pseudonimami Andrzej Jawień i Stanisław Andrzej Gruda. Wtedy też powstały jego najgłośniejsze prace naukowe: "Miłość i odpowiedzialność" (1960) oraz "Osoba i czyn" (1969).

16 października 1978 na konklawe w Kaplicy Sykstyńskiej w Watykanie 111 zgromadzonych tam kardynałów wybrało 58-letniego arcybiskupa krakowskiego 264. Biskupem Rzymu. Był pierwszym od 1523 r. nie-Włochem na tym urzędzie i oczywiście pierwszym Polakiem i Słowianinem. Rozpoczął się wówczas najdłuższy w XX wieku i trzeci w historii (łącznie ze św. Piotrem, którego lata rządów w Kościele nie są jednak dokładnie znane) pontyfikat.

Jan Paweł II odbył najwięcej w dziejach Kościoła zagranicznych podróży apostolskich. W ciągu ponad 26 lat swego posługiwania wyruszył w 104 podróże zagraniczne, odwiedził 129 krajów, a w nich w 617 miejscowości. Wygłosił łącznie 2382 przemówień. Najwięcej wizyt złożył w Polsce - 8, a następnie we Francji i w Stanach Zjednoczonych - po 7. Podróże te trwały łącznie 543 dni i 55 minut. Ojciec Święty przemierzył w tym czasie 1162615 km.

Po Włoszech odbył 146 podróży, których łączna długość wyniosła 84998 km.

W sumie Jan Paweł II spędził poza Watykanem i swą letnią rezydencją w Castel Gandolfo 822 dni, 4 godziny i 30 minut. Przemierzył 1 247 613 km.

Jan Paweł II jest też absolutnym rekordzistą pod względem liczby beatyfikacji i kanonizacji oraz wyniesionych na ołtarze osób. Podczas 148 beatyfikacji ogłosił 1343 błogosławionych a 51 kanonizacji pod jego przewodnictwem dało Kościołowi 482 świętych. W tej liczbie jest prawie 160 błogosławionych Polek i Polaków oraz 11 świętych z Polski.

Podczas 9 konsystorzy Jan Paweł II wyniósł do godności kardynalskiej 232 duchownych - najwyższą liczbę w dziejach Kościoła. W latach 1979-2001 papież zwołał też 6 zgromadzeń plenarnych Kolegium Kardynalskiego, czyli konsystorzy nadzwyczajnych, dla omówienia bieżących ważnych zagadnień Kościoła.

Jan Paweł II odnowił 2/3 składu światowego episkopatu, który dzisiaj liczy przeszło 4,5 tys. biskupów. Jest wśród nich 116 biskupów polskich.

Dorobkiem tego pontyfikatu jest ogromna liczba różnych dokumentów, m.in. 14 encyklik, 15 adhortacji apostolskich, 11 konstytucji apostolskich, 45 listów apostolskich, 29 dokumentów w formie motu proprio i idąca w tysiące liczba listów papieskich, przesyłanych do różnych odbiorców: Kościołów lokalnych, sanktuariów, diecezji, kardynałów, biskupów itp. z okazji ich ważnych rocznic czy innych doniosłych wydarzeń.

Oryginalnym pomysłem Jana Pawła II były jego dokumenty w formie listów do różnych środowisk: rodzin (2 II 1994), dzieci w Roku Rodziny (13 XII 1994), kobiet (29 VI 1995), artystów (4 IV 1999) i osób w podeszłym wieku (1 X 1999).

W ciągu ponad 26 lat i 5 miesięcy swego pontyfikatu Jan Paweł II odbył 1165 środowych audiencji ogólnych, w których wzięło udział prawie 17,7 mln pielgrzymów z całego świata.

Gdy Jan Paweł II obejmował swój urząd, Stolica Apostolska utrzymywała stosunki dyplomatyczne z 96 krajami, obecnie jest ich 174, do których trzeba dodać relacje z Unią Europejską i Zakonem Maltańskim oraz szczególne stosunki z Federacją Rosyjską i Organizacją Wyzwolenia Palestyny. Ponadto Stolica Apostolska lub Państwo Miasta Watykanu ma status członka, stałego obserwatora, obserwatora w ponad 40 organizacjach międzynarodowych, regionalnych, między- lub pozarządowych.

Ojciec Święty zapoczątkował szereg ciekawych inicjatyw duszpasterskich o zasięgu ogólnokościelnym i międzynarodowym. Od 1986 obchodzone są Światowe Dni Młodzieży – co roku w Niedzielę Palmową na szczeblu diecezjalnym i krajowym, a co dwa lub trzy lata w różnych krajach odbywają się ogólnoświatowe zloty młodych ludzi pod przewodnictwem papieża. W sumie odbyło się 19 takich spotkań, Ojciec Święty nie doczekał już XX Dnia, który w sierpniu 2005 r. odbył się w Kolonii.

Od 1993 obchodzony jest 11 lutego Światowy Dzień Chorego, co roku w innym sanktuarium maryjnym i na innym kontynencie: za życia papieża Polaka odbyło się ich 13.

Od 1997 swój dzień mają także osoby konsekrowane – przypada on w uroczystość Ofiarowania Pańskiego 2 lutego.

W dniach 8-9 października 1994 odbyło się w Rzymie pierwsze Światowe Spotkanie Rodzin z Ojcem Świętym pod hasłem „Rodzina sercem cywilizacji miłości”; odtąd co 3 lata organizowane są – w różnych miastach i częściach świata – tego rodzaju wydarzenia.

Zasługą papieża Polaka było również ogłoszenie nowego Kodeksu Prawa Kanonicznego (1983), pierwszego w historii Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich (1990), Katechizmu Kościoła Katolickiego (1992) i Kompendium Nauki Społecznej Kościoła (2004).

Jan Paweł II kontynuował również zwoływanie średnio co dwa-trzy lata zgromadzeń Synodu Biskupów. Owocem większości tych zgromadzeń są adhortacje apostolskie, których papież ogłosił 15.

Warto wspomnieć, że po blisko 25 latach Karol Wojtyła, już jako papież powrócił do poetyckiego rzemiosła, publikując w 2003 r. medytacje "Tryptyk rzymski".

Jan Paweł II zmarł 2 kwietnia 2005 roku o godz. 21:37.