Dlaczego Bóg stał się Żydem?

Dlaczego Bóg przyszedł na świat jako Żyd, a nie jako Polak lub Amerykanin? Dlaczego narodził się w Izraelu i został w dzieciństwie obrzezany, a nie ochrzczony?

Przypomnę, że jako chrześcijanie wierzymy w Jezusa Chrystusa, w pełni człowieka i w pełni Boga. Jego człowieczeństwo jest bardzo konkretne, związane z określonym periodem w historii świata i z przynależnością do narodu żydowskiego.

Bóg wybrał sobie i szczególnie umiłował lud Izraela kształtując go przez wieki i przygotowując na swoje przyjście. Nie wybrał najpotężniejszego narodu, ani też znanego miejsca na świecie, gdzie godnie by Go przywitano, lecz małą mieścinę Betlejem, o której mówi prorok Micheasz: "najmniejsze jesteś wśród plemion judzkich! Z ciebie wyjdzie Ten, który będzie władał w Izraelu" (Mi 5,1).

Bóg wybiera to, co małe i niepozorne, kruche i nie mające dobrej sławy wśród ludzi, to co nieliczne i poniżone oraz pogubione i bezsilne, a nawet nieposłuszne i oporne. Taki był naród, którego wychowaniem zajął się Bóg. I wreszcie, utożsamiając się z jego niedolą, sam stał się Żydem, by jako jeden z jego synów, doprowadzić swój lud do zbawienia.

Wszyscy jesteśmy Żydami

"Jestem posłany tylko do owiec, które poginęły z domu Izraela" (Mt 15,24) - mówi Jezus do kobiety kananejskiej. Wielu chętnie, by wykreśliło partykułę "tylko" lub zastąpiło ją bardziej poprawnym politycznie, lecz przeciwstawnym stwierdzeniem "nie tylko". Natomiast redaktorzy Biblii Tysiąclecia radzą sobie z tym niewygodnym słówkiem nieco inaczej - komentują w przypisie, że "tylko" znaczy "przede wszystkim". Czyżby? Nasze zniesmaczenie tą całą sytuacją ratuje Apostoł Paweł, posłany również do nas, czyli do pogan, i tłumaczy, że Bóg chce zbawić każdego, a "prawdziwym Żydem jest ten, kto jest nim wewnątrz" (Rz 2,29), a nie tylko na podstawie formalnej przynależności.

Bóg stał się Żydem i jako mężczyzna narodzony z Żydówki należał do narodu izraelskiego, gdyż taką obietnicę złożył Wszechmogący potomkom Abrahama. A Bóg jest wierny swojemu słowu. Stał się Żydem nie tylko na podstawie przynależności do określonego narodu i religii, nie tylko poprzez wypełnianie nakazów żydowskiego Prawa, ale z miłości do wybranego ludu.

Oporność i nieposłuszeństwo Izraela były potrzebne, aby Słowo Boże zostało skierowane do każdego, bez względu na jego narodowość i przynależność religijną. Upadek wielu wybranych sprawił, że zbawienie przypadło w udziale również nie-żydom, a naród wybrany został pobudzony do współzawodnictwa. "Jeżeli zaś ich upadek przyniósł bogactwo światu, a ich pomniejszenie - wzbogacenie poganom, to o ileż więcej przyniesie ich zebranie się w całości!" (Rz 11,12), w jeden Naród Wybrany.

Nie odrzucił Bóg swego ludu

Wbrew temu, co sądzą niektórzy poganie, naród żydowski jest nadal narodem wybranym. Nawet jeśli niektórzy z wybranych odrzucili Boga, to Bóg ich nie odrzucił. Nigdy Bóg nie cofna danego raz słowa. "Nie odrzucił Bóg swego ludu, który wybrał przed wiekami" (Rz 11,2) - pisze św. Paweł i dodaje, że "cały Izrael będzie zbawiony" (Rz 11,26).

Jan Paweł II przypomniał w 1980 roku na spotkaniu w Moguncji, że stare przymierze nigdy nie zostało przez Boga odwołane. Nowe nie zastąpiło starego, lecz stanowi jego kontynuację, a Izrael jest nadal ludem wybranym. A my? Czyżbyśmy byli tylko "na doczepkę" niczym dzikie gałązki wszczepione w dorodny, winny krzew? Z punktu widzenia tekstów biblijnych tak to wygląda, "abyśmy się nie wynosili" (por. Rz 11,17-20). I choć w Chrystusie nie ma już Greka ani Żyda, Polaka ani Amerykanina, to jednak powinniśmy pamiętać, że zbawienie, którego dostąpiliśmy, było obietnicą przymierza zawartego przez Boga z Jego jedynym i szczególnie umiłowanym ludem.

Ale czy Stworzyciel świata "jest Bogiem jedynie Żydów? Czy nie również i pogan? Zapewne również i pogan" (Rz 3,29). Również, a nie przede wszystkim.

Wojciech Żmudziński SJ - dyrektor Centrum Kształcenia Liderów i Wychowawców im. Pedro Arrupe, redaktor naczelny kwartalnika o wychowaniu i przywództwie "Być dla innych"