Papież w najbardziej zlaicyzowanym kraju w Europie

Wizyta Benedykta XVI w Czechach, zaledwie jego 13 podróż apostolska, zdaniem komentatorów wpisuje się w szerszą wizję papieża usiłującego przeciwstawić się sekularyzacji Europy. Specjalnie dla deon.pl pisze z Pragi ks. Janusz Salamon SJ.

Każda niemal wypowiedź na temat znaczenia papieskiej pielgrzymki nad Wełtawę dotyka jednego tematu:

Czechy są jednym za najbardziej zlaicyzowanych krajów w Europie. Nie omieszkał przypomnieć o tym papieżowi praski burmistrz wręczając mu symboliczny klucz do miasta Pragi. W liczących ponad 10 mln mieszkańców Czechach, ponad 60% deklaruje się jako „bezwyznaniowcy”.

Liczba deklarujących swą przynależność do Kościoła katolickiego zmniejszyła się od „aksamitnej rewolucji” w 1989 r. z 4 mln do 2.5 mln, przy czym regularnie w kościołach pojawia się tylko pół miliona wiernych. W tym roku do praskiego seminarium, gdzie kształcą się kandydaci do kapłaństwa z aż 6 diecezji, zgłosiło się 6 kandydatów.

Już teraz 1/3 księży pracujących w Czechach to Polacy. Ponadto Republika Czeska jest jedynym krajem w Europie Wschodniej, gdzie stosunki między państwem a Kościołem nie zostały jeszcze uregulowane żadnym bilateralnym aktem prawnym.

Głęboko zakorzeniona nieufność czeskiego społeczeństwo do instytucji Kościoła rzymskiego, który przez kilka stuleci był postrzegany jako stronnik niemieckojęzycznych katolickich „okupantów” czeskiej ziemi, sprawia, że politycy przeciwstawiając się regulacji stosunków z Watykanem zbijają polityczny kapitał.

Z powyższych względów, Ojciec Święty mówił do dwóch bardzo różnych publiczności. Dla katolików miał słowa otuchy i zachęty do wierności w tych niełatwych warunkach. Do całego społeczeństwa, reprezentowanego przez polityków oraz ludzi
kultury i nauki, z którymi papież spotkał się na Hradczanach, skierował wezwanie do szacunku dla chrześcijańskich korzeni czeskiej tożsamości i kultury.

Jednym z tematów, do których Ojciec Święty wracał w czasie
wszystkich swoich spotkań był temat właściwego spożytkowania odzyskanej przed 20 laty wolności. Wskazywał, że tylko wolność skojarzona z dążeniem do dobra, prawdy i piękna, może dać człowiekowi prawdziwą satysfakcję z życia, a narodowi duchowy i kulturalny rozkwit.

Pytani o nadzieje związane z pielgrzymką papieską czescy księża podkreślają zazwyczaj wielką trudność w nawiązaniu kontaktu z zsekularyzowanym społeczeństwem, w którym Kościół nie posiada autorytetu.

Z drugiej strony, główny medialny komentator papieskiej pielgrzymki, ks. prof. Tomasz Halik, znany duszpasterz praskich studentów, podkreśla, że obecne położenie Kościoła w Czechach stwarza szansę, aby Kościół stawałsię bardziej ewangeliczny, bo zmusza głosicieli Ewangelii do polegania wyłącznie na „autorytecie Słowa”, które głoszą. To zakłada jednak konieczność świadectwa życia ukazującego aktualność ewangelicznego przesłania i konieczność poszukania takiego języka, w którym nieprzemijające prawdy Ewangelii ukażą się im jako żywe i pociągające.