Polscy biskupi w Watykanie: papież zainteresowany sytuacją Kościoła w Polsce

Czy to przypadek, że polskie tłumaczenie Dokumentu Końcowego Synodu ukazało się akurat w dniu, w którym trzech polskich hierarchów spotkało się na audiencji prywatnej z Franciszkiem? Niekoniecznie. Być może to jeden ze sposobów wskazujących na znaczenie tej wizyty. 

• Prezydium KEP w Watykanie spotkało się z papieżem Franciszkiem.
• Rozmowy dotyczyły m.in. lekcji religii, formacji kapłańskiej i wsparcia dla Ukrainy.
• Papież wykazał duże zainteresowanie bieżącymi sprawami Kościoła w Polsce.
• Abp Józef Kupny podkreślił sukces wizyty i wsparcie ze strony Stolicy Apostolskiej.
• Wizyta miała charakter roboczy, ale sygnalizuje trwałe zainteresowanie sytuacją Kościoła w Polsce.

W minionym tygodniu trzech polskich hierarchów katolickich odwiedziło Stolicę Apostolską: metropolita gdański abp Tadeusz Wojda SAC, metropolita wrocławski abp Józef Kupny oraz łódzki biskup pomocniczy Marek Marczak. Nie była to jednak przypadkowa grupa pielgrzymów, gromadząca przedstawicieli różnych polskich diecezji. Połączyło ich coś istotnego. Pierwszy z wymienionych jest przewodniczącym Konferencji Episkopatu Polski (KEP), drugi jego zastępcą, a trzeci to sekretarz generalny KEP. W środę, 18 grudnia br., w godzinach porannych papież Franciszek przyjął ich na prywatnej audiencji. Przyjął ich jako Prezydium Konferencji Episkopatu Polski.

Prezydium KEP w Watykanie – cel wizyty

Nic nie wskazuje na to, że pobyt właśnie tego ciała reprezentującego polski episkopat w Watykanie miał choćby cień „wezwania na dywanik”. Wiele wskazuje natomiast na to, że Franciszek wdraża pewną specyficzną praktykę utrzymywania relacji z poszczególnymi Kościołami lokalnymi i ich biskupami. Z codziennego biuletynu watykańskiego Biura Prasowego wynika, że tego samego dnia Papież przyjął na audiencji prywatnej prezydium Konferencji Episkopatu Francji.

Bardzo zwięzły komunikat Biura Prasowego KEP po spotkaniu trzech polskich biskupów z Następcą św. Piotra przyniósł niewiele informacji na temat jego przebiegu. „Rozmowa dotyczyła bieżących spraw Kościoła w Polsce, wdrażania konkluzji z dokumentu końcowego XVI Zwyczajnego Zgromadzenia Ogólnego Synodu Biskupów o synodalności w diecezjach polskich oraz przygotowań do Roku Jubileuszowego 2025” – stwierdzono sucho w upublicznionej wiadomości. Dodano, że Prezydium KEP uczestniczyło także w środowej audiencji generalnej z papieżem Franciszkiem oraz że reprezentanci polskiego episkopatu odwiedzili również niektóre dykasterie watykańskie. „Ma to związek z reformą Kurii Rzymskiej wprowadzoną w 2022 roku konstytucją apostolską «Praedicate Evangelium»” - wyjaśniono, dodając, że Prezydium KEP spotkało się także z Sekretarzem Stanu Stolicy Apostolskiej kard. Pietro Parolinem.

Spotkanie z papieżem Franciszkiem – kluczowe tematy rozmów

Trochę więcej światła na wydarzenia rzucił po powrocie abp Józef Kupny w rozmowie z Katolicką Agencją Informacyjną (KAI). Ujawnił, że wśród omawianych w Watykanie tematów były m.in. sytuacja w Polsce, w tym lekcje religii w szkołach i formacja kapłańska, wsparcie dla Ukrainy, obchody Roku Jubileuszowego oraz rocznica pamiętnego listu biskupów polskich do niemieckich. „Jestem przekonany, i tak odbieram tę wizytę prezydium KEP w Watykanie, że była ona naprawdę bardzo udana” – skomentował wiceprzewodniczący KEP, zwracając uwagę, że przede wszystkim przedstawiciele polskiego episkopatu mogli się wreszcie spotkać już po reformie Kurii Rzymskiej z osobami, które kierują pracami poszczególnych Dykasterii. Rola osobistych kontaktów jest oczywista, jednak daje do myślenia taka argumentacja, gdy np. od nominacji abp. Víctora Manuela Fernándeza na nowego prefekta Dykasterii ds. Nauki Wiary minęło prawie półtora roku.

Chociaż do Watykanu pojechało z naszej Ojczyzny tylko trzech hierarchów, trudno się oprzeć skojarzeniom tej podróży z tradycyjną, mającą się odbywać co pięć lat i obejmować wszystkich biskupów, wizytą „ad limina apostolorum”. Nasi biskupi złożyli taką wizytę w październiku 2021 r. W sumie w czterech grupach 87 hierarchów odwiedziło 22 watykańskie dykasterie. „Kulminacją wizyt każdej z grup było osobiste spotkanie z papieżem Franciszkiem” – podawała KAI, wskazując główne tematy, o których rozmawiali polscy hierarchowie. Na tapecie znalazły się wtedy Synod Biskupów nt. synodalności, nowa ewangelizacja i kultura formacja kapłanów, kryzys rodziny, młodzi, rola mediów, migranci i uchodźcy, misje, ekumenizm, Kościół greckokatolicki, Kościół a polityka, odbudowanie autorytetu biskupa, przestępstwa seksualne.

Rola papieża Franciszka w dialogu z polskim Kościołem

Zaskoczeniem, a dla niektórych członków polskiego episkopatu rozczarowaniem, był wówczas sposób organizacji spotkań z Papieżem. Zrezygnowano z indywidualnych rozmów poszczególnych biskupów z Następcą św. Piotra. KAI relacjonowała, że każde ze spotkań Franciszek zaczynał od słuchania, a biskupi ze swej strony zadawali mu pytania. Odpowiadając na nie Franciszek często sięgał do przykładów ze swojego życia, ze swojego duszpasterskiego doświadczenia, w czasie gdy był kapłanem i biskupem w Argentynie. „Biskupi byli zaskoczeni wiedzą papieża na temat tego, co się dzieje w Polsce, jakie panują napięcia, dramaty, ale też jaka jest siła i jakie są walory Kościoła katolickiego w Polsce dzisiaj” – odnotowała agencja.

Według abp. Kupnego, podczas tegorocznego spotkania z Prezydium KEP Franciszek okazywał duże zainteresowanie sytuacją w Polsce, dopytywał z ciekawością. To ważne spostrzeżenie, zwłaszcza wobec pojawiających się w różnych kręgach sugestii, że obecny Papież nie za bardzo interesuje się losami Kościoła na polskiej ziemi. Dowodem tego nikłego zainteresowania miałby być m.in. brak nominacji nowych biskupów diecezjalnych w tak ważnych archidiecezjach, jak krakowska, poznańska czy katowicka. Paradoksalnie ten brak może być znakiem, że Franciszek lepiej niż nam się wydaje, orientuje się w sytuacji polskiego duchowieństwa.

„Wróciliśmy do Polski z poczuciem ogromnego wsparcia w Rzymie” – zapewnił abp Kupny w rozmowie z KAI. To znacząca deklaracja, która przy okazji pokazuje oczekiwania polskich hierarchów wobec Stolicy Apostolskiej. Z pewnością grudniowy pobyt Prezydium KEP w Watykanie nie jest nawet namiastką wizyty „ad limina”, jest jednak dla Kościoła w Polsce sygnałem, że Kościół w naszym kraju, z jego problemami i nowymi wyzwaniami, zdecydowanie jest w sferze zainteresowania Franciszka i jego współpracowników. Choć zapewne niejeden polski katolik chciałby, aby to zainteresowanie było jeszcze większe i wyrażało się w szybko podejmowanych decyzjach.