Lotniska - miejsca świadectwa chrześcijan

Rola kapelanii na lotniskach, które są uprzywilejowanymi miejscami chrześcijańskiego świadectwa, była tematem międzynarodowej konferencji 6 listopada w Warszawie. Jej specjalnym gościem był podsekretarz Papieskiej Rady ds. Podróżujących i Migrantów ks. prałat Gabriele F. Bentoglio oraz osobisty fotograf św. Jana Pawła II Arturo Mari, który opowiedział KAI anegdotę o niezwykłym locie Ojca Świętego.

Od roku 1914, gdy w Stanach Zjednoczonych odbył się pierwszy komercyjny lot cywilny, przewożąc jednego pasażera na odległość 30 km, lotnictwo cywilne rozwinęło się na ogromną skalę - mówił Piotr Ołowski, prezes Urzędu Lotnictwa Cywilnego. W Polsce do 1989 r. z lotów korzystało ok. 0,5 mln pasażerów, dziś samo Lotnisko Chopina obsługuje 10 mln rocznie (w całym kraju 12 mln). Statystyczny Polak leci samolotami raz na dwa lata. Wzrost liczby pasażerów wiąże się z koniecznością rozbudowania opieki duchowej nad nimi i rozwijania działalności kapelanii - stwierdził prezes Ołowski.

Gość z Watykanu, ks. prałat Gabriele F. Bentoglio, podsekretarz Papieskiej Rady ds. Podróżujących i Migrantów omówił nauczanie papieży nt. duszpasterstwa lotnictwa cywilnego. Począwszy od Pawła VI wszyscy kolejni papieże dostrzegali uprzywilejowaną rolę portów lotniczych w ewangelizacji, brali też pod uwagę fakt, że linie lotnicze zatrudniają wielką liczbę pracowników - dziś jest ich 20 mln. Co roku z samolotami przemieszcza się 3 mld pasażerów, korzystających z 30 do 60 mln lotów. Obecnie lotniska są nowymi areopagami ewangelizacji, a w odniesieniu do migrantów, czekających nieraz na wizy wjazdowe, miejscem miłości, diakonii i i miłosierdzia - mówił ks. Bentoglio.

Fakty te są niekwestionowanym wyzwaniem duszpasterskim. Jeszcze papież Benedykt XV ogłosił Matkę Bożą Loretańską patronką podróżujących samolotami, zaś Paweł VI powołał w 1967 r. duszpasterstwo lotnictwa cywilnego. W 1988 r. Jan Paweł II w konstytucji "Pastor Bonus" wskazał, że duszpasterstwo lotnictwa cywilnego będzie podlegać Papieskiej Radzie ds. Podróżujących i Migrantów. Każdy z kolejnych papieży zwracał też uwagę na rozmaite aspekty posługi kapelańskiej - Jan Paweł II wskazywał na potrzebę opieki duszpasterskiej na lotniskach cywilnych, która jest wyrazem odpowiedzialności i wierności Kościołowi, Benedykt XVI przypominał o prymacie osoby, która jest celem samym w sobie.

Kaplica na lotnisku w ich nauczaniu ma być miejscem kultu i modlitwy dla wierzących, refleksji i medytacji dla niewierzących, miejscem odnowy i przekazywania miłości Boga. Benedykt XVI wskazywał, że jest to miejsce odnowienia więzi z Chrystusem, papież Franciszek zwracał uwagę, że to miejsce nawiązania nowych relacji, stworzonych przez Chrystusa. Zdaniem Jana Pawła II rolą kapelana na lotnisku jest pomoc ludziom w doświadczeniu miłości Chrystusa, Benedykt XVI akcentował na realizację misji Kościoła. Kapelan powinien nieść pokój, być znakiem miłości Chrystusa, być blisko ludzi, stwarzać im poczucie bezpieczeństwa.

Papieże widzieli też w lotniskach miejsca niezliczonych spotkań ekumenicznych. Benedykt XVI pisał, że lotniska są lustrem współczesnego świata, zaś papież Franciszek postuluje, by były świadectwem współpracy religijnej ludzi różnych wyznań i narodowości.

Początki kapelanii na lotniskach cywilnych sięgają 1944 - stwierdził ks. kanonik Jonathan Baldwin z Kościoła Anglii, kapelan lotniska w Gatwick. Gość z Wielkiej Brytanii przypomniał, że wraz z powstawaniem wielkich portów lotniczych pojawił się problem opieki duchowej nad ich pracownikami. Pierwsza kaplica powstała w 1951 r. na lotnisku w Bostonie. Wraz z upływem lat kapelani lotnisk zaczęli się spotykać, a w 1984 r. powstało Międzynarodowe Stowarzyszenie Lotnictwa Cywilnego.

Zdaniem ks. Baldwina kaplica na lotnisku ma być bezpiecznym miejscem modlitwy i refleksji, choć często bywa wykorzystywana przez pasażerów jako miejsce karmienia niemowląt lub przewijania ich, a także przesypiania nocy - podróżni wiedzą, że znajdą tu ciszę i spokój. Kaplica ma łączyć świeckie z duchowym, a kapelan powinien wychodzić do ludzi - mówił gość z Anglii. Ks. Baldwin dołączał do ekip sprzątających, odgarniających śnieg, czy jednostki policyjnej - chciał poznać ich życie, by lepiej towarzyszyć ludziom, pracującym na lotnisku.

Kapelan Lotniska Chopina ks. dr Zbigniew Stefaniak omówił historię kaplicy lotniskowej, która powstała na Okęciu w 1993 r. Po przebudowie hal są już dwa miejsca modlitwy - ogólnodostępna oraz kaplica ekumeniczna, która dostępna jest tylko dla pasażerów i personelu lotniska. Takie rozwiązania stosowane są w wielu portach lotniczych na świecie - na londyńskim Heathrow funkcjonują 4 kaplice, w Brukseli jest ich 6.

Ks. Stefaniak przypomniał słowa Jana Pawła II, który postulował, żeby kaplica była duchowym centrum lotniska, w samym centrum nowoczesności. W Warszawie na Lotnisku Chopina kaplice otwarte są od 5 godz. do 23, co niedziela odprawiana jest Msza św., a codziennie dla pielgrzymów, udających się do miejsc świętych. W obu kaplicach odbyło się 5 ślubów, 9 chrztów i 2 bierzmowania, udzielone przez bp. Wojciecha Polaka.

Kapelan warszawskiego lotniska poinformował, że spośród 10 mln pasażerów, przewijających się przez warszawski port lotniczy, co roku ok. 200 tys. udaje się do miejsc świętych, najczęściej do Ziemi Świętej, Fatimy, Rzymu, Lourdes. Msza św. z towarzyszącym grupie pielgrzymów duszpasterzem wprowadza uczestników w nastrój skupienia i modlitwy. Bardzo ważnym aspektem posługi kapelana jest duszpasterstwo pracowników lotniska, kontakt indywidualny z nimi, ale też wspólne pielgrzymowanie - dotychczas pracownicy brali udział w ok. 100 pielgrzymkach - mówił ks. Stefaniak.

Gościem specjalnym konferencji był Arturo Mari, osobisty fotograf św. Jana Pawła II. W wystąpieniu mówił o papieżu z Polski jako o pielgrzymie pokoju i pokory. Gdziekolwiek się znalazł starał się wzmacniać więzi ludzi z Bogiem i między nimi. W rozmowie z KAI Arturo Mari opowiedział historię (zapewniając, że nikomu jeszcze jej nie opowiadał) o locie św. Jana Pawła II do Senegalu. Po starcie z lotniska Fiumicino, gdy samolot osiągnął pułap 10 tys. metrów, Arturo Mari podszedł do ks. Dziwisza, który przeglądał przemówienia papieża, by zaproponować mu pomoc. Obok siedział Jan Paweł II i odmawiał brewiarz. Nagle samolot zaczął gwałtownie spadać, ogrzewanie przestało działać, zrobiło się bardzo zimno. Samolot gwałtowanie spadał, a Ojciec Święty nadal spokojnie odmawiał brewiarz. Później okazało się, że od ziemi dzieliło samolot tylko tysiąc metrów. Na szczęście maszyna poderwała się w górę. A Ojciec Święty zamknął brewiarz i spokojnie poprawił się w fotelu, jakby nie dostrzegł w ogóle niebezpieczeństwa.

W czasie konferencji została otwarta wystawa filatelistyczna "Jan Paweł II na znaczkach pocztowych świata 1978-2005". Zaprezentowano jedynie niewielką część niezwykłych zbiorów wybitnego biblisty ks. prof. Waldemara Chrostowskiego z UKSW, który przypomniał, że papież Wojtyła był jednym z najbardziej popularnych postaci, przedstawianych na znaczkach z całego świata, wydanych przez 140 zarządów pocztowych. Ks. prof. Chrostowski podkreślił, że św. Jana Paweł II był jednym z najbardziej znanych pasażerów linii lotniczych, a na znaczkach często przedstawiany jest na tle samolotu, którym przybył do danego kraju.

Konferencja Została zorganizowana przez Kapelanię Lotniska Chopina w Warszawie oraz Turystykę Krajów Biblijnych Wydziału Teologicznego UKSW pod patronatem metropolity warszawskiego kard. Kazimierza Nycza, który wraz z nuncjuszem apostolskim w Polsce abp Celestino Migliore zainaugurował obrady.