Lwów: odsłonięcie pomnika abp. A. Szeptyckiego

Pomnik arcybiskupa metropolity Andrzeja Szeptyckiego odsłonili 29 lipca we Lwowie greckokatolicki arcybiskup większy kijowsko-halicki Swiatosław Szewczuk i prezydent Ukrainy Petro Poroszenko.

Dziś mija 150. rocznica urodzin tego hierarchy, któremu od kilku tygodni - po zatwierdzeniu przez papieża dekretu o heroiczności jego cnót - przysługuje tytuł sługi Bożego. Zarówno ta uroczystość, jak i poprzedzająca ją liturgia w greckokatolickim soborze katedralnym św. Jura (Jerzego) zgromadziły kilkadziesiąt tysięcy wiernych z całej Ukrainy i z zagranicy.

Po liturgii hierarchowie i duchowieństwo przeszli do krypty świątyni, gdzie spoczywają doczesne szczątki metropolity i tam odmówili modlitwę za spokój jego duszy. Następnie na placu przed soborem rozpoczęły się uroczystości związane z poświęceniem i odsłonięciem pomnika. Po odegraniu hymnu narodowego Ukrainy do zgromadzonych przemówił prezydent. - Dzisiaj razem z wami przywracamy historyczną sprawiedliwość i w końcu odsłaniamy pomnik Szeptyckiego we Lwowie. A najpiękniejszym pomnikiem dla niego jest niepodległa Ukraina, która zmierza do rodziny narodów europejskich - podkreślił P. Poroszenko.

Z kolei głos zabrał abp Szewczuk, nazywając to wydarzenie historycznym. - Próba uczczenia władyki Andrzeja jest nierozerwalną częścią narodowo-wyzwoleńczych walk naszego narodu - powiedział zwierzchnik Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego (UKGK). Przypomniał, że już przed wojną Ukraińcy starali się wznieść taki pomnik swemu przywódcy duchowemu, ale wtedy to się nie udało, dodając jednocześnie, że sam taki postument stanął jesienią 1932 w akademii greckokatolickiej. W 1945 posąg ten, podobnie jak większość pomników lwowskich, zniszczyli komuniści sowieccy. Ten sam los spotkał inny pomnik Szeptyckiego autorstwa Serhija Łytwynenki (z 1935), który znajdował się na dziedzińcu Muzeum Narodowego we Lwowie.

- Wielu lwowian pamięta, jak w latach dziewięćdziesiątych ludzie składali kwiaty w miejscach, gdzie miały stanąć pomniki Tarasa Szewczenki i metropolity Andrzeja Szeptyckiego. Wielu z nas pamięta, jak tutaj, na placu św. Jura, stanęła góra z kwiatów i świec z napisem: «Tu stanie pomnik metropolity Andrzeja». I oto dziś to nastąpiło - oświadczył zwierzchnik UKGK.

Po obrzędzie poświęcenia posągu greckokatolicki metropolita lwowski Igor (Woźniak) podziękował wszystkim, którzy przyczynili się do jego powstania, tym, którzy szerzyli idee władyki i zgromadzonym na placu za obecność.

Prace nad wykonaniem pomnika rozpoczęły się w maju br. Jego autorem jest rzeźbiarz Andrij Kowerko, a zaprojektowali go architekci Ihor Kuźmak i Mychajło Fedyk. Posąg metropolity odlany jest z brązu i ma 3,6 m wysokości. Metropolita przedstawiony został w stroju zakonnym, przepasanym skórzanym rzemieniem, z lekko pochyloną głową. W prawej ręce, położonej na piersi, trzyma krzyż, drugą opiera na kamiennej steli.

Dzisiejszą uroczystość poprzedziły ożywione i długotrwałe dyskusje co do celowości przeznaczania środków na zbudowanie pomnika w czasie toczącej się na wschodzie kraju wojny oraz protesty ekologów i innych środowisk przeciw wyrębowi drzew na skwerze oraz przeciw planom przebudowy placu św. Jura.

Program uroczystości ku czci metropolity przewiduje jeszcze wykonanie okolicznościowego oratorium w operze lwowskiej.

Na obchody 150. rocznicy urodzin sługi Bożego do Lwowa przybyło ok. 70 tys. pielgrzymów z całej Ukrainy i zagranicy, a także ponad sto osób - członków rodziny Szeptyckich. Mają być wśród nich mieszkające w Kanadzie dwie córki brata metropolity - Leona i jego brata Aleksandra oraz wnuki i prawnuki, a także członkowie rodziny z Polski.

Andrzej Szeptycki (1865-1944) stał na czele UKGK od 1901 aż do śmierci. Miał kilka stopni naukowych: był doktorem prawa, teologii i filozofii. Jako pierwszy z hierarchów greckokatolickich zaczął posługiwać się językiem ukraińskim w kontaktach z wiernymi. Już będąc metropolitą dwukrotnie (w latach 1907 i 1912) odwiedził Rosję i Białoruś. Sprzyjał powstaniu i rozwojowi Rosyjskiego Kościoła Greckokatolickiego, powołał wikariat apostolski dla grekokatolików w Bośni i Hercegowinie. W 1907 doprowadził do mianowania biskupa greckokatolickiego dla USA i w 5 lat później - dla Kanady.

Z jego inicjatywy w 1928 powstała Lwowska Akademia Greckokatolicka i Naukowe Towarzystwo Teologiczne. W latach II wojny światowej nawoływał do zjednoczenia wszystkich chrześcijan Ukrainy wokół Patriarchatu Kijowskiego w jedności ze Stolicą Apostolską.

A. Szeptycki wspierał działalność naukowych towarzystw kulturalno-oświatowych "Proswita", "Ridna szkoła" i "Silskyj hospodar". Założył Ukraińskie Muzeum Narodowe, ustanawiał stypendia dla młodych twórców ukraińskich w celu zdobywania przez nich wykształcenia artystycznego w najlepszych uczelniach Europy.

16 lipca br. papież Franciszek zatwierdził w Watykanie dekret o heroiczności cnót metropolity, co otwiera drogę do jego beatyfikacji.