„Sacri canones - 20 lat doświadczeń”

Egzarcha apostolski dla katolików greckich obrządku bizantyjskiego bp Dimitrios Salachas przewodniczył 13 lutego w katedrze sandomierskiej wschodniej liturgia św. Jana Chryzostoma. Rozpoczynała ona międzynarodową konferencję „Sacri canones - 20 lat doświadczeń”, poświęconą 20. rocznicy promulgowania przez Jana Pawła II w 1990 Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich (KKKW).

W liturgii uczestniczyli także m.in. biskupi greckokatoliccy z Polski: metropolita przemysko–warszawski abp Jan Martyniak i biskup wrocławsko–gdański Włodzimierz Juszczak oraz bp Christo Projkow z Bułgarii. Homilię wygłosił biskup sandomierski Krzysztof Nitkiewicz, który także oficjalnie otworzył konferencję. "Chrześcijaństwo stanowi fundament, na którym musimy budować naszą przyszłość" – powiedział.

Biskup podkreślił ogromne znaczenie dla chrześcijan Kodeksu Kanonów Kościołów Wschodnich. „Otworzyła ona w życiu tych wspólnot całkowicie nową epokę. Kodeks stał się także swojego rodzaju przewodnikiem po chrześcijańskim Wschodzie dla duchowieństwa i wiernych Kościoła łacińskiego" – stwierdził hierarcha.

Odczytał następnie list od kardynała Leonardo Sandriego - prefekta Kongregacji Kościołów Wschodnich, który pozdrowił wszystkich uczestników i prelegentów konferencji oraz wyraził radość z podjęcia tak ważnej inicjatywy.

Po referacie bp. D. Salachasa, który omówił duszpastersko-prawne aspekty stosunków międzykościelnych między katolikami wschodnimi i łacińskimi, zabrali głos pozostali uczestnicy konferencji.

Ks. prof. George Dmitry Gallaro z USA przedstawił status prawny i strukturę terytorialną Kościołów wschodnich. Podkreślił, że Kościoły wschodnie i zachodni muszą uzupełnić kodeks wspólny w taki sposób, aby każdy z nich otrzymał w efekcie własny system prawny, w pełni odpowiadający ich specyfice, zgodny z ich tradycjami, ukazując jednocześnie jedność Kościoła katolickiego w różnorodności jego tradycji. "Tym samym Kościół katolicki, utożsamiany przez wieki tylko z Kościołem łacińskim, będzie mógł prawdziwie oddychać dwoma płucami Wschodu i Zachodu i płonąć miłością Chrystusa w jednym sercu złożonym z dwóch komór" - powiedział autor referatu.

Ks. prof. Leszek Adamowicz z KUL-u i Papieskiego Instytutu Wschodniego w Rzymie w referacie „Katolicy wschodni w duszpasterstwie Kościoła łacińskiego w Polsce” zwrócił uwagę na stosunki międzyobrządkowe w Kościele katolickim w naszym kraju, które pojawiły się z nową mocą, gdy po latach prześladowań wschodnie wspólnoty katolickie uzyskały możliwość swobodnego działania w wolnym kraju.

"Odnowienie, a następnie zreformowanie struktur hierarchicznych i duszpasterskich Kościoła bizantyńsko-ukraińskiego, otoczenie stałą opieką duszpasterską polskich Ormian, stworzyło normalną sytuację pastoralną, w której może objawić się unitas in varietate, jedność Kościoła w różnorodności jego tradycji" – stwierdził prelegent. Dodał, że "doświadczenie tego fenomenu zarówno w Polsce, jak i w krajach, do których udają się polscy emigranci, wymaga staranności działania, a więc kompetencji zarówno w konkretnych sytuacjach duszpasterskich, jak i w działaniach o charakterze strukturalnym i formacyjnym".

Ks. dr Eugeniusz Popowicz z archieparchii (archidiecezji) przemysko-warszawskiej mówił o prawie partykularnym Ukraińskiego Kościoła Greckokatolickiego. Zadał pytanie, czy prawo partykularne obowiązujące obecnie w tym Kościele spełnia normy, które legły u podstaw działań Komisji Papieskiej, pracującej nad KKKW. Czy w kanonach, nad którymi tak często pochylamy się, widać inspiracje Ojców Kościoła, czy jest w nich obecne odniesienie do norm prawnych przyjętych przez wielkie synody i sobory Kościoła Wschodniego, jednym słowem - czy prawo to ma rzeczywiście charakter wschodni, czy jest inspirowane nauką Soboru Watykańskiego II? – pytał autor. I natychmiast sam odpowiedział, że „prawo, którym obecnie dysponujemy, w jakiejś mierze spełnia powyższe kryteria”.

Organizatorami spotkania byli: sandomierska Kuria Diecezjalna, Katedra Prawa Katolickich Kościołów Wschodnich Katolickiego Uniwersytetu Lubelskiego oraz ukraińska metropolia greckokatolicka w Polsce.