W Kościołach wschodnich obchody ku czci św. Mikołaja

W katedrze prawosławnej w Białymstoku odbyły się w poniedziałek uroczystości ku czci św. Mikołaja Cudotwórcy. Święty Mikołaj jest patronem tej katedry - najważniejszej świątyni w prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej.

Według kalendarza juliańskiego, z którego przy ustalaniu dat świąt religijnych korzysta polska Cerkiew, uroczystość ku czci św. Mikołaja przypada 19 grudnia w kalendarzu gregoriańskim (obecnie powszechnym), czyli trzynaście dni po tradycyjnych Mikołajkach.

W niektórych prawosławnych rodzinach daje się z tej okazji drobne prezenty, podobnie jak 6 grudnia.

Uroczystościom w białostockiej katedrze przewodniczyli hierarchowie z Polski i Białorusi. Została ona wybudowana w latach 1843-46 jako świątynia parafialna, bowiem Białystok należał wówczas do diecezji grodzieńskiej. W 1951 roku, po utworzeniu prawosławnej diecezji białostocko-gdańskiej, podniesiono ją do rangi świątyni katedralnej.

W katedrze znajduje się, szczególnie czczona, ikona przedstawiająca świętego Mikołaja. W każdą środę odprawiane są przed nią specjalne modlitwy (akatysty).

Podobne świąteczne obchody odbyły się w poniedziałek w województwie podlaskim również m.in. w Białowieży, Narewce czy Drohiczynie. W Warszawie liturgia była sprawowana rano w kaplicy akademickiej świętych Cyryla i Metodego.

Dzień św. Mikołaja obchodzili 19 grudnia także m.in. grekokatolicy z Podkarpacia. Tu zwyczajowo wierni obdarowywali się prezentami nawet w nocy; w poniedziałek zaś w cerkwiach odprawiane były nabożeństwa związane z kultem świętego.

"Św. Mikołaj jest jednym z ważniejszych świętych chrześcijan wschodnich. Jego podobizna zajmuje poczesne miejsce w każdym ikonostasie" - powiedział PAP dziekan sanocki i proboszcz parafii greckokatolickiej w Komańczy ks. Andrzej Żuraw.

Biskup Mikołaj żył na przełomie III i IV wieku w Azji Mniejszej. Urodził się jako jedyny syn pobożnych rodziców. W żywotach świętych zapisano, że gdy był młodym kapłanem, po śmierci rodziców cały swój majątek rozdał biednym.

Ten czczony w Kościele katolickim i prawosławnym teolog, zwany "cudotwórcą", jest patronem żeglarzy i wędrowców, a także panien pragnących zmienić stan cywilny. Św. Mikołaja uważa się także za orędownika osób skrzywdzonych przez los.

Zasłynął z podrzucania jedzenia i złota do domu trzech biednych sióstr, by mogły wyjść za mąż. Stąd wziął się zwyczaj obdarowywania prezentami w jego święto. Podczas pielgrzymki do Ziemi Świętej zapowiedział żeglarzom, że czeka ich straszna burza, ale morze uspokoiły modlitwy świętego.

Jego relikwie znajdują się w Bari we Włoszech. Przeniesiono je tam z Myr Licyjskich w obecnej Turcji, gdzie święty zmarł 6 grudnia, między rokiem 345 a 352 (dokładnej daty nie udało się ustalić), jako biskup tego miasta.

Przedstawiciele polskiej Cerkwi liczbę wiernych szacują na 450-500 tys. osób. W ostatnim spisie powszechnym GUS, które to dane uznawane są jednak przez hierarchów za niemiarodajne, przynależność do Kościoła prawosławnego w Polsce zadeklarowało 156 tys. osób. Największe ich skupiska są w województwie podlaskim.

Liczba grekokatolików w Polsce szacowana jest na ponad 33 tys. wiernych. Mieszkają m.in. w województwach: podkarpackim, małopolskim, warmińsko-mazurskim, zachodniopomorskim, lubuskim i dolnośląskim.