Łączył sztukę nowoczesną i ikonopisanie

Jerzemu Nowosielskiemu udało się połączyć sztukę współczesną z wielowiekową tradycją malowania ikon. "To była mieszanka wybuchowa, coś absolutnie oryginalnego" - wspomina zmarłego w poniedziałek malarza Krystyna Czerni, autorka jego biografii.

- Nowosielski podczas całej swojej drogi twórczej nieustannie się rozwijał i zmieniał, a jednocześnie potrafił zachować niezwykle oryginalny styl, jakby własny charakter pisma. Po tym poznaje się największych artystów - zawsze pozostają sobą, choć malują różne rzeczy. On ten język wypracował inspirując się malarstwem bizantyjskim, na którym się wychował, ale także malarstwem nowoczesnym - podkreśla Krystyna Czerni.

Jej zdaniem, to, co w sztuce Nowosielskiego najcenniejsze, to właśnie połączenie sztuki nowoczesnej i prastarej tradycji ikonopisania, ikon ruskich, ale także bizantyjskich i sztuki wczesnochrześcijańskiej. - To była mieszanka wybuchowa, coś absolutnie oryginalnego. Nie znam innego malarza, który by doprowadził do tak ryzykownego mariażu artystycznego i kulturowego z tak niezwykłym efektem. To było malarstwo, które było wierne tradycji, a jednocześnie wnosiło coś nowego. Przedsięwzięcie wyglądało na karkołomne - próbować wprowadzić do tak skonwencjonalizowanej sztuki, jaką jest ikonopisanie, coś nowego. Ale Nowosielskiemu się to udało - uważa Czerni.

- Niewątpliwie Nowosielski był jednym z najwybitniejszych polskich malarzy. To, co go wyróżnia, co sprawia, że był artysta unikalnym, to jego monumentalne realizacje kościelne. Nie było innego twórcy, który potrafiłby w tak niezwykły sposób zaaranżować przestrzeń sakralną, gdzie wszystko - ściany, okna, podłoga, witraże - podporządkowane jest jednolitej, konsekwentnej wizji. Te cerkwie i kościoły, w których Nowosielskiemu udało się ją zrealizować, są zdumiewające, niezwykłe. Ktoś kiedyś trafnie powiedział o realizacjach sakralnych Nowosielskiego: "To malarstwo modli się samo" - opowiadała Czerni.

Nowosielski stworzył kilkadziesiąt projektów aranżacji przestrzeni sakralnych, ale większość nie została zrealizowana. Najważniejsze świątynie z działami Nowosielskiego to kościoły: w Tychach, w Wesołej pod Warszawą (kościół i kaplica w domu rekolekcyjnym) oraz cerkiew greckokatolicka w Górowie Iławeckim - niezwykła realizacja w przestrzeni dawnej gotyckiej świątyni. Ważna jest też cerkiew w Białym Borze na Pojezierzu Drawskim, którą Nowosielski projektował od początku, nie tylko jej wystrój, ale też architekturę. - Jerzy Nowosielski malował też ikony "prywatne", na zamówienia znajomych i przyjaciół. Jeżeli wiedział, że ktoś chce się do tych ikon modlić, malował je za darmo, nie chciał za nie pieniędzy - przypomniała Czerni.