Świat Majów w Muzeum Podróżników

Barwne, haftowane bluzy huipil, to część ekspozycji "Barwny świat Majów", którą od piątku można zwiedzać w Muzeum Podróżników im. Tony Halika w Toruniu. Wystawa prezentuje plon wyprawy do Gwatemali Elżbiety Dzikowskiej.

- Wystawa zatytułowana "Barwny świat Majów. Haftowane tkaniny z Gwatemali", poświęcona jest w szczególności damskim huipilom, podarowanym muzeum toruńskiemu przez wieloletnią donatorkę naszej instytucji – Elżbietę Dzikowską. Huipil, czyli bluzka noszona i tkana własnoręcznie przez kobiety Majów, stanowi najpiękniejszą część stroju, a zarazem najbardziej osobistą - podkreśliła Magdalena Nierzwicka, kurator wystawy.

Bluza huipil to także środek przekazu. - Za pomocą haftowanych wzorów geometrycznych oraz zoomorficznych, zapisana jest przynależność jej właścicielki do konkretnej wsi (doliny), a także społeczny status posiadaczki, stan cywilny i religijne wierzenia. Motywy ornamentalne pozwalają jednocześnie zagłębić się w mitologię i religię starożytnych kultur prekolumbijskich - dodała kurator.

Gwatemala jest krajem Ameryki Środkowej, w którym około 40 proc. mieszkańców stanowią potomkowie Majów kilku grup etnicznych: Kaqchikel, K’iche’, Mam, Ixil, Awakateko, Tz’utujil, Q’eqchi, Poqomchi’, mówiący ponad 20 językami i dialektami.

- Największym skarbem tego interesującego kraju są niewątpliwie wyroby tkackie, a zwłaszcza te, które powstają zgodnie z wielowiekową tradycją, na prostym w konstrukcji krośnie zwanym z języka hiszpańskiego – telar de cintura. Analiza stroju prekolumbijskich Majów przeprowadzona w oparciu o ikonografię zachowanych dzieł sztuki okresu klasycznego dowodzi, iż metody tkackie i techniki zdobienia ubiorów niewiele zmieniły się do czasów współczesnych - zaznaczyła Magdalena Nierzwicka.

W Ameryce Centralnej zachowane zostały także elementy dawnego kobiecego stroju : huipil (bluzka), quechquemitl (narzutka) i spódnica podtrzymywana w okolicach talii za pomocą kolorowej krajki.

Wyprawa Elżbiety Dzikowskiej do Gwatemali doszła do skutku pod koniec 2009 roku. Oprócz interesujących eksponatów dla muzeum, podróżniczka przywiozła także liczne fotografie, które towarzyszą przygotowanej w Toruniu wystawie.

- Autorka w kadrze zatrzymała interesujące obrzędy Majów, często łączących dawne wierzenia z obecnymi – chrześcijańskimi. Uwagę jej zwróciło również barwne widowisko, jakim jest targowisko indiańskie. Niemal w każdej większej miejscowości Gwatemali, przynajmniej raz w tygodniu, odbywa się targ, na który docierają Indianie z odległych zakątków kraju - poinformowała kurator wystawy.

Szczególnym miejscem dla wszystkich współczesnych Majów jest miasto i targ w Chichicastenango. Na głównym placu koncentruje się również życie obrzędowe Indian. Chichicastenango słynie również z kościoła św. Tomasza, którego sekret oddziaływania - według tradycji - polega na tym, że został wzniesiony na piramidzie Majów, tej samej, w której odnaleziono świętą księgę Popol Vuh, zwaną Biblią Majów.

Przy okazji otwarcie wystawy gwatemalskiego rękodzieła w Muzeum Podróżników – będącego oddziałem Muzeum Okręgowego w Toruniu, placówka wzbogaciła się o kolejne dary przekazane przez wieloletnią donatorkę - Elżbietę Dzikowską. Podróżniczka podarowała tym razem eksponaty przywiezione z jej ostatniej podróży do Chin w marcu 2011 r.